Venöz ülser, bacak toplardamarındaki yetmezlik sonucu ayak bileği ve çevresinde meydana gelen yaralardır. Varis yarası olarak da adlandırılan bu hastalık, çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkar. Tedavi edilmeyen varis ve kronik venöz yetmezliği sık görülen nedenlerdir. Toplardamar içerisinde bulunan basıncın artarak bacakta yaralar, deride bozulmalar, şişlikler ya da varisler oluşur. Bacakta yaralar kendiliğinden açılarak akıntı ve enfeksiyon görülmeye başlar. Dokuda oluşan hücre kaybı, ilerleyen aşamalarda deri ve doku kaybına kadar gidebilir.
Venöz Ülser Nasıl Oluşur?
Venöz ülser sorunu, ayakta ve bacakta yaralar şeklinde görülür. Bu hastalığın oluşum şekilleri;
- Toplardamar içerisinde akımın ters yöne akıp yerçekimi etkisi ile dolaşım sisteminin aksine bacakta birikmesidir. Toplardamardaki kapakçıkların görevini yerine getirememesi sonucu, bacakta deri bütünlüğü bozulmaya başlar.
- Toplardamarda bulunan tıkanıklıklar, kanın ayak ve bacakta göllenmesine neden olur. Pıhtı gibi durumlar, bacakta yaraların açılmasına önemli ölçüde etki eder.
Her iki durumda da, basınç arttığı için damar yapısı bozulur. Zarar gören dokular bu varis yarası ile sonuçlanır. Bu yaralar; şişlik, renk değişimi ve deride kalınlaşma gibi sorunların ilerlemesi ile meydana gelir. Uygun tedaviler sonucunda, uzun bir süreç ile birlikte iyileşir.
Venöz Ülserin Aşamaları Nelerdir?
Bacakta yaralar oluşmadan önce hastalık bazı aşamalardan geçer. Birinci aşama; kızarık ve ödemli bir cilt bölgesi oluşur. Genellikle, böcek sokması ve kaşıntı hissedildiği için hastalar tarafından önemsenmeyebilir. İkinci aşamada, bu bölgeden hafif bir akıntı akar. Bu durum kızarık, kuru ve çatlak bir cilt bölgesini de beraberinde getirir. Üçüncü aşama, bu bölgedeki dokunun ölmesiyle başlar. Sonrasında, bacakta yaraların iyileşmeye başladığı görülse de, bir süre sonra tekrar açılabilir. Dördüncü yani son aşamada, bacakta yaralar net bir şekilde gözükerek rahatsız edici bir görünüm oluşturur. Kendi kendine iyileşmeyen bu yaralar, tedavi edilerek geçirilir. Temizliğin önemli olduğu bu hastalıkta, doktorunuzdan yara bakımı ile ilgili bilgiler alarak hareket edebilirsiniz. Hayat kalitenizi artırarak, sağlıklı yaşayarak ve kan dolaşımınız ile ilgili bir sorun yaşadığınız zaman doktora giderek bu riski azaltabilir ve erken teşhis ile tedavi ettirebilirsiniz.
Venöz Ülserin Belirtileri Nelerdir?
Venöz ülser olan hastalarda ağrı, kaşıntı ve damarların belirginleşmesi gibi durumlar gözlemlenir. Genellikle, hastalığın ilk belirtisi ayak bileğinin iç ve ön yüzünde oluşan ödemdir. Kaşıntı ve damar genişlemesi ile devam eden bu hastalık, bacakta yaralar ile sonuçlanır. Venöz ülserin belirtileri arasında;
- Bölgenin çevresindeki cilt yapısında kalınlaşma ve kahverengi bir görünüm,
- Nadiren kepeklenme,
- Bacakta sık varis oluşumu,
- Bacakta kramplar
- Bacakta yaralarda yeşil ve kırmızı renge yakın akıntılar,
- Yaraların ağrıması,
- Yorgun ve ağır bir bacak,
- Genellikle geceleri yaşanan bir huzursuzluk,
- Ağrıdan kaynaklı hareket kıstlığı yer alır.
Hastalığın Nedenleri Ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Venöz ülser, toplardamar sağlığını korumakla önlenir. Potansiyel risk faktörlerini bilmek, bu hastalıktan kurtulmanıza yardımcı olur. Venöz ülser görülme sıklığının arttığı durumlar;
- İleri yaş,
- Obezite,
- Hipertansiyon,
- Diyabet,
- Sigara içmek,
- Genetik yatkınlık,
- Kalp veya böbrek yetmezliği,
- Sosyoekonomik yetersizlik,
- Fiziksel aktivite yetersizliği,
- Variköz Venler,
- Önceden geçirilmiş bacak tramvaları,
- Hamilelik,
- Venöz Tromboz geçirmek.
Hastalığın Tanısı Nasıl Konur?
Venöz ülser teşhisinde doktor yönlendirmesi önemli bir rol oynar. Yara şekli, ağrı şiddeti ve sıklığı, nabız ve varis sorunu olup olmadığı, genetik faktörler ve önceden toplardamarda herhangi bir rahatsızlığın yaşanıp yaşanmadığı gibi bilgiler, hastalığın tanısında faydalı olur. Hastanın sağlık sorunları teşhis sürecini doğrudan etkiler. Muayene ayakta ya da oturarak yapılır. Bacakta yaralar oluşmadan önce doktora gidilerek tanı ve tedavi sürecine başlanabilir. Bu süreçte kullanılan teşhis yöntemleri;
- Toplardamardaki ters akımı ve tıkanıklıkları belirleyen Renkli Doppler Ultrasonografi,
- Karın içinde bulunan toplardamarda tıkanıklık, incelme veya sıkışmanın değerlendirilmesini sağlayan Bilgisayarlı Tomografi Venografi,
- Ultasonografiden sonra istenen Manyetik Rezonans Görüntüleme,
- Damarların genel görüntüsüne bakılan Venografi veya diğer ismiyle Anjiyo,
- Damarların içinin üç boyutlu görüntüsünün alındığı Damar İçi Ultrason.
Venöz Ülser Hastalığının Gelişmesi Nasıl Önlenir?
Risk faktörlerini taşıyan hastalar, bacakta yaraların oluşma evresine kadar önlem alabilir. Gelişmesini engelleyerek sağlıklarını koruyabilir. Venöz ülserin gelişme ve semptom gösteren hastaların komplikasyon riskini en aza indirmenizi sağlayan önlemler;
- Ayak ve bacaklarınızı olağandışı renk değişimleri ve yaralar için incelemek,
- Uzun süre oturmak veya ayakta kalmaktan kaçınmak,
- Bacaklarınızı düzenli aralıklarla yüksek bir yere kaldırmak,
- Ayak ve bacakta yaralar oluşmamasına dikkat etmek,
- Otururken bacak bacak üstüne atmaktan kaçınmak,
- Sigara içmemek,
- Aşırı sıcakta kalmamak,
- Mümkün olduğu kadar sık egzersiz yapmak.
Venöz Ülserin Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın tedavisi, kalp ve damar cerrahları tarafından yapılır. Ülserin durumu, tedavi planı sürecinde belirleyici bir rol oynar. Bu hastalığı yaratan damarların tespit edilmesi ile başlar. Bacakta yaraların komplike olup olmadığı belirlenerek tedavi edilir. Yara kapatılarak yarayı oluşturan nedenler de iyileştirilir. Belirli aşamalarda oluşan yaralar için yara bakım krem ve örtüleri, antibiyotikler, doku beslenmesini artıran ilaçlar ile varis çorapları gibi yöntemler kullanılır. İlerleyen aşamalarda, alanında uzman doktorlar invaziv, skleroterapi, bypass, kapak rekonstrüksiyon ve PRP gibi teknikler önerebilir. Bacakta yaralar tedavi edilerek hastaya yaşamında yapabileceği değişiklikler ile ilgili tavsiyelerde bulunur. Sigara kullanımını azaltmak, stresi minimuma indirmek ve belli aralıklarla egzersiz yapmak sayılabilir.
Bacakta Yaralar Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Bacakta yaralar kapansa da, tedavi edilmediği taktirde tekrar açılma riski vardır. Kapanmayacak hale gelen yaralar, yaygın enfeksiyonlar ile lenfatik drenajın bozulmasına neden olur. Enfeksiyonlar derinleşip kemik rahatsızlıkları ve akıntıları meydana getirir. Bu durum, fiziksel rahatlıklara yol açarak yaşam kalitesini etkiler. Aynı zamanda, ağrılar ilaçla geçmeyerek dayanılmaz hale gelir. Hastanın günlük yaşamı yara alır.
