Selenyum, sağlıklı bir vücudun ihtiyaç duyduğu mineraller arasında yer alır. Birçok enzim yapısına molekül olarak katılan bu minerali, dışarıdan gıda ve besin takviyeleri ile alabilirsiniz. Güçlü bir antioksidan olan Selenyum vitamini, bağışıklık sistemi başta olmak üzere vücudun her yeri için büyük önem taşır.
Selenyum Nedir?
Türkçe karşılığı “Ay” olan Yunanca “Selene” kelimesinden türetilen Selenyumun vücudun normal fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için dışarıdan alınması gerekir. Hava, su ve toprakta bulunan bu mineral, günlük beslenmeye ek olarak alınabilir. İnsan vücudundaki temel görevi olan enzimlerin yapısına kofaktör olarak katılması ve kas ve iskelet yapısından iç organlara kadar etki etmesidir.
Selenyum Ne İşe Yarar?
Selenyum vitamin olarak vücutta bulunur. Önemli bir bölümü iskelet kasında yer alır. Ancak, yararları tüm sisteme yayılarak sağlıklı işlemesine destek olur. Selenyum faydaları;
- Kalp ve damar sağlığı için vücudu destekler.
- Prostat, mide, karaciğer ve akciğer kanseri üzerinde olumlu etkiler olduğu belirtilir.
- Araştırmalarda Selenyum takviye ilaçlarının kanser sürecini yavaşlattığı görülür.
- Kanser ilaçlarının yan etkilerini azaltabilir.
- Güçlü bir antioksidan olarak serbest radikallerle savaşıp kırmızı kan hücrelerinin sağlığını korur. Aynı zamanda, yaşlanma sürecini yavaşlatır.
- Oksidatif stresle mücadele ederek bağışıklık sisteminin normal fonksiyonuna dönmesini sağlar.
- Enzimlerin yapısında düzenleyici olarak görev alır.
- İç salgı bezi ve hormonların düzenli çalışması ve tiroit bezinde salgılanan hormonların sentezi açısından önemlidir.
- Erkek üreme organlarında bulunduğu için sperm sayısı, kalitesi ve morfolojisi üzerinde olumlu etkilere sahiptir.
Selenyum Eksikliği Nedir?
Doğada bulunan minerali takviyeler aracılığıyla alarak eksikliği giderebilirsiniz. Selenyum eksikliği, vücutta yeterli derecede bulunmayarak çeşitli hastalıklara ve rahatsızlıklara neden olması anlamına gelir. Yetersiz ve hatalı beslenme sonucunda ortaya çıkar. Sindirim sistemi hastalıkları, erken doğum, kanser çeşitleri, böbrek rahatsızlıkları, çevre koşulları ve düşük protein tüketimi gibi nedenler selenyum düşüklüğü yaşanmasına neden olur.
Selenyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Oniki parmak bağırsağında emilimi gerçekleşen bu mineral, vücutta eksildiği zaman bazı sorunlar görülür. Selenyum eksikliği belirtileri şu şekilde listelenebilir:
- Tırnak yapısında bozulma,
- Ciltte solgunluk,
- Saç renginde açılma,
- Karaciğer fonksiyonlarında bozulma,
- Kas yapısının bozulup zayıflaması,
- Tiroid hormonlarında azalma,
- Bağışıklık sisteminin işlevlerinde düzensizlik,
- Kalp kaslarında zayıflama,
- Yorgunluk,
- Zihinde bulanıklık.
Selenyum eksikliğinde görülen hastalıklar ise;
- Erkek ve kadınlarda kısırlık gibi üreme sorunları,
- Tiroid bezi hastalıklarından olan guatr,
- Mineralin depolandığı karaciğerde hepatit ve siroz,
- Çocuklarda boy uzamas gibi sorunlara yol açan kas ve eklem rahatsızlıkları,
- Viral hastalıklara kolay bir şekilde yakalanma,
- Diyabet ve insülin direnci,
- Kanser çeşitleri,
- Reynaud Sendromu,
- HIV enfeksiyonu,
- Bilişsel fonksyonlarda yavaşlama,
- Depresyon ve anksiyete gibi psikolojik rahatsızlıklar.
Selenyum kullanımı düşük ve eksiklik riski olan kişiler;
- Batı tipi beslenme,
- Kronik stres sahibi,
- Bağırsak dengesi bozuk disbiyozisi olan,
- Çölyak, glüten ve bağırsak hassasiyeti yaşayan,
- İnce bağırsak ve mide küçültme operasyonları geçiren,
- Vegan beslenen,
- Metyonin eksikliği olan kişiler olabilir.
Selenyum Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?
Selenyum fazlalığı, vücutta emilimi ihtiyacın ötesinde gerçekleştiği zaman meydana gelir. Mineral tozunun solunması ve hapının aşırı miktarda alınması zehirlenmeye yol açabilir. Aşırı seviyede alındığı zaman yaşam kaybına neden olabilir. Selenyum fazlalığı belirtileri;
- Nefeste sarımsak kokusu duyulması,
- Ağızda metalik tat hissi,
- Yorgunluk,
- Saç dökülmesi,
- Sinirlerin zarar görmesi,
- Tırnak yapısında değişiklikler,
- Ciltte kızarıklık,
- İshal, mide bulantısı ve ateş,
- Karaciğer, kalp ve böbrek dokusuna zarar verme,
- Solunum yoluyla alındığı taktirde göz, burun ve solunum yollarında tahriş,
- Nezle ve grip gibi hastalıklarda nefes almada zorluk çekme,
- Cilt ile temas ettiği zaman zarar verme,
- Ciltte kabarıklık oluşumu,
- Kötü huylu tümörlerin oluşmasına zemin hazırlama,
- Nörolojik hastalıklara yol açma,
- kalp krizi riskini artırma.
Selenyum Hangi Besinlerde Bulunur?
Selenyum içeren gıdalar coğrafi koşular ve yetiştiği toprak kalitesine bağlı olarak değişir. Vücudu güçlendirmek için tüketilmesi gereken içerisinde Selenyum bulunan besinler;
- Sarı yüzgeçli ton, pisi balığı, sardalya, somon, istiridye, karides ve yengeç gibi deniz ürünleri,
- Sığır, tavuk, domuz ve hindi eti ile sakatatlar,
- Makarna çeşitleri,
- Kahverengi ve beyaz pirinç,
- Haşlanmış yumurta,
- Ayçekirdeği,
- Çiğ ve hazır yulaf ezmesi,
- Süt, yoğurt ve süzme peynir başta olmak üzere birçok süt ve süt ürünleri,
- Kuru fasulye,
- Tam buğday ekmeği,
- Fındık, ceviz ve kaju gibi kuruyemişler,
- Yeşil yapraklı sebzeler,
- Mantarlar,
- Muz,
- Kinoa, çiya ve karabuğday gibi tohumlar,
- Çimlendirilmiş baklagiller.
Selenyum içeren besinler ile günlük beslenme rutinlerinizi oluşturabilir ve sağlığınızı koruyabilirsiniz.
Selenyum Takviyesi Ne İşe Yarar?
Selenyum takviyesi, bireylerin yaş ve genel sağlık durumu çerçevesinde belirlenir. En iyi Selenyum takviyesi dozu, 14 yaş üzerinde 55, hamile ve emziren kadınlarda 70, tiroit hastalarında 200 mikrograma kadar önerilir. Bu minerali içeren besinler yeterli olmadığı taktirde, multivitamin ve diğer gıda takviyeleri ile alınır. Selenometiyonin ve sodyum selenat formlarında bulunup rahatlıkla içebilirsiniz. Selenyum takviyesi kullananlar, sağlıklı bir bağışıklık sistemi ve metabolizmaya sahip olur. Bazı hastalıkların riskini azalttığı gibi yan etkilerinin giderilmesini de sağlayabilir.
Selenyum Takviyesi Hangi Durumlarda Alınır?
Günlük Selenyum ihtiyacı, eksikliği tedavi etmek ve önlemek amacıyla karşılanır. Antioksidan etkisi ile vücudu serbest radikallerden kurtarmak, vücut fonksiyonlarını düzenlemek, kansere karşı korumak ve astımın etkilerini azalttığı bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla kullanılır. Ayrıca selenyum cilde faydaları olan bir vitamindir. Kullanım ile yaşlılık belirtilerini geciktirebilir tırnak ve saçları güçlendirebilirsiniz.
Selenyum Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Selenyum düşüklüğü neden olur?
Yeterli alınmadığı taktirde, sindirim ve emilim bozuklukları olduğu zaman ya da yanlış beslenme durumlarında ortaya çıkar. Hastalıklar ve ilaçlar da minerali düşürür.
Selenyum ne zaman içilir?
Doktor kontrolünde yemeklerden önce ya da sonra içilir. Bol su ile birlikte rahatlıkla yutabilirsiniz.
Selenyum eksikliğinde görülen hastalıklar nelerdir?
Bağışıklık sistemini düşürüp çeşitli hastalıklara neden olur. Üreme, karaciğer, böbrek ve sindirim sistemi hastalıkları ile birlikte psikolojik rahatsızlıklara da yol açabilir.
Selenyum ne kadar süre kullanılmalı?
Mineral ihtiyacı kişinin yaşına ve sağlık durumuna göre değişir. Doktor kontrolünde belirli periyotlar halinde kullanılabilir.
Selenyum hangi hastalıklara iyi gelir?
Eksiklik ve fazlalığında bazı hastalıklar görülebilir. İnsülin direnci, diyabet, ciltte bozulma, depresyon ve anksiyete gibi fiziksel ve bilişsel fonksiyonları bozabilir.
Selenyumun cilde faydası nedir?
Selenyum kullananlar, cildinin sıkı görünmesini sağlayabilir. Güneş ışığı hasarına, iltihaplanma ve pigmentasyon gibi durumları engelleyebilir.
Günlük selenyum ihtiyacı nedir?
Selenyum günlük doz olarak, bireye göre değişen miktarlarda alınır. Günde ortalama 100 ile 400 mikrogram arasında değişebilir.
