B12 Vitamini
Vücutta önemli işlevleri olan B12 vitamini, besinler yoluyla temin edilir ve karaciğerde depolanır. B12 vitamini DNA sentezi, hücre bölünmesi ve kan hücrelerinin oluşumda görev alır. B12 vitamini eksikliği nedeniyle bu fonksiyonlar bozulabilir. B12 vitamini eksikliği kendini hafif semptomlar ya da psikolojik, nörolojik ve hematolojik daha ciddi rahatsızlıklar şeklinde gösterebilmektedir. Memorial Şişli Hastanesi İç Hastalıkları Bölümünden Uzm. Dr. Yeliz Zıhlı Kızak, B12 vitamini eksikliği hakkında bilgi verdi.
B12 vitamini nedir?
B12 vitamini (kobalamin) ısıya duyarlı ve diğer B vitaminleri gibi suda çözünen bir vitamindir. Vücutta az miktarda da olsa depolanabilir. İçeriğindeki kobalt minerali nedeniyle kobalamin olarak da bilinen vitamin, sağlıklı bir insanın karaciğerinde yaklaşık 2 mg ve diğer vücut bölgelerinde 2 mg olmak üzere toplamda 4 mg kadar depolanır. Metilkobalamin ve 5-deoksiadenosilkobalamin, insan metabolizmasında aktif olan B12 vitamini formlarıdır. B12 vitamini DNA sentezi, enerji üretimi, kırmızı kan hücresi yapımı, sinir sistemi ve beyin fonksiyonlarında görev almaktadır. En önemli işlevlerinden biri gen kopyalanmasında koenzim olarak görev yapmasıdır
B12 vitamini eksikliği nedir?
Vücudun B12 vitamini ihtiyacı günlük 2-3 mcg’dir. Hamilelerde ve emziren annelerde günlük B12 vitamini ihtiyacı miktarı daha fazladır. Vücuda yeterli miktarda B12 vitamininin alınamaması durumunda B12 vitamini eksikliği ortaya çıkar. B12 vitamininin miktarı testlerde 200 pg/mL ile 800 pg/mL arasında olması beklenmektedir. 200 pg/mL altındaki B12 vitamini düşük kabul edilmektedir.
B12 eksikliği nedenleri nelerdir?
B12 vitamini eksikliğinin birçok nedeni olabilir. En yaygın nedeni B12 vitamini içeren besinler yönünden zayıf beslenmedir.
- Vegan veya vejetaryen diyetler: B12 vitamininin alımı sadece besin yoluyla gerçekleşebilir. Özellikle hayvansal ürünler B12 vitamini içermektedir. Hayvansal besin tüketmeyen vejeteryan ve veganlar genellikle B12 vitamini eksikliği yaşarlar.
- Yeme bozuklukları: Anoreksiya nevroza, blumia nevroza
- Kullanılan bazı ilaçlar: Kolestiramin, aspirin, metformin, kolşisin vb. ince bağırsak mukozası veya membran reseptörleri üzerine olan çeşitli etkileri nedeniyle kobalamin emilimini bozabilirler.
- Mide asidinde azalmaya neden olan proton pompa inhibitörleri ile H2 reseptör antagonistleri gibi ilaçlar: B12 vitamininin vücut tarafından emilmesi için mide asidine ihtiyacı vardır.
- İleri yaş: 50 yaşından sonra çoğu kişi için B12 vitamininin vücut tarafından emilmesi zorlaşır.
- Zayıflama amaçlı mide-bağırsak ameliyatı olanlar: B12 emilmesi zorlaşabilir ve eksikliği görülebilir.
- Besin alerjilerinden dolayı B12 açısından zengin besinlerin tüketilememesi
- Mide ve bağırsak hastalıkları: Çölyak hastalığı, Crohn hastalığı gibi.
- Parazitler
- Hamilelik
- Sigara ve alkol kullanımı
B12 eksikliği belirtileri nelerdir?
İnsan vücudu B12 vitamini özellikle hayvansal kaynaklı gıdalardan (et, süt ve türevleri, yumurta, balık) temin etmektedir. B12 vitamini eksikliği durumunda vücutta görülen belirtiler; unutkanlık, depresyon, aşırı sinirlilik hali, dikkat eksikliği ve odaklanma sorunu, çarpıntı hissi, üşüme, halsizlik, yorgunluk, uzuvlarda uyuşmalar, dil üzerinde ağrı, ağız ülserleri (aftlar), cilt kuruluğu, saç dökülmesi, kilo kaybı, ishaldir.
B12 vitamini eksikliği nelere yol açar?
B12 vitamini bağışıklık sistemini güçlendirir, sinir sisteminin doğru ve hızlı çalışmasında görev alır. B12 vitamini eksikliğinin yol açtığı durumlar şunlardır;
Psikiyatrik bozukluklar
Depresyon
Aşırı sinirlilik hali
Kişilik değişikliği
Nörolojik bozukluklar
Tat, koku ve görme yetilerinde bozukluklar
Kollarda ve bacaklarda uyuşmalar, ataksi, kuvvet kaybı, spastisite, klonus
Demans, hafiza kaybı, vibrasyon ve pozisyon duyu kaybı
Hematolojik bozukluklar
Megaloblastik anemi
Lökopeni
Trombositopeni
Vitamin B12 yetersizliğinde görülen diğer bozukluklar: Yorgunluk, halsizlik, güçsüzlük, üşüme, kalp çarpıntısı, kabızlık, ishal, ağrılı düz kırmızı dil (atrofik glossit), ağız yaraları (aftlar),cilt kuruluğu, soluk cilt, saç dökülmesi, iştahsızlık, kilo kayıpları, enfeksiyonlara yatkınlık, infertilite (kısırlık), impotans, nöral tüp defekti, yarık damak ile yarık dudak gibi kalıtsal defektlerdir.
B12 vitamini eksikliği nasıl tedavi edilir?
Besinlerle alım yetersizliği, emilim ve metabolizma bozukluğu olmak üzere farklı etiyolojilere bağlı gelişen B12 vitamin eksikliği olan kişiler, B12 vitamin hapları, iğneleri ve B12 vitamini alımını artıracak şekilde tasarlanan diyetler ile tedavi edilebilirler. Ciddi klinik bozuklukları ya da B12 vitamini emilim ve metabolizma problemleri olanlarda öncelikle yeterli yanıt alınıncaya kadar B12 iğne tedavisinin tercih edilmesi daha uygun olur.
B12 vitamini eksikliği psikolojik belirtileri nelerdir?
B12 vitamini sinir dokusunun sağlığı için gereklidir. B12 vitamini eksikliğinde birincil olarak beyin ve sinir dokusu etkilenmektedir. Depresyon, sinirlilik, unutkanlık, düşünme ve davranışlarda değişiklik, yargılama, hafıza ve anlayış gibi bilişsel kabiliyetlerde azalma B12 vitamini eksikliğinin psikolojik belirtileridir.
B12 vitamini eksikliğine ne iyi gelir? B12 vitamini eksikliğine karşı ne yemeli?
B12 açısından zengin besin kaynakları arasında karaciğer, dalak, böbrek, midye, alabalık, karides, ton balığı, süt, peynir, yoğurt ve yumurta yer almaktadır. Özellikle vejetaryen ve vegan beslenen kişilerde bu vitamin eksikliğinin yaşanmaması için B12 vitamini desteği almaları önem taşımaktadır.
B12 vitamini eksikliği tedavi edilmezse ne olur?
B12 vitamini eksikliği 65 yaş ve üstü yaş grubunda sık görülmektedir. B12 vitamini eksikliği, tedavi edilmediğinde; kansızlık, kas güçsüzlüğü, bağırsak problemleri, psikolojik bozukluklara ve geri dönüşü olmayan nörolojik hastalıklara yol açabilir.
B12 vitamini eksikliği yorgunluğun da önemli nedenlerinden biridir. Neden sürekli yorgun hissettiğinizi merak ediyorsanız yorgunluk kontrol paketi testini satın alabilir, evinizin konforunda bu hizmete ulaşabilirsiniz.
Vitamin ve mineral eksikliklerinde uzman kontrolünde takviye alımı da çok önemlidir. Memorial Evde Sağlık hizmetleri kapsamında vitamin ve destekleyici ürünleri satın alabilirsiniz.
