Evde demans bakımı son zamanlarda en çok merak edilen konulardan biridir. Demans özellikle yaşı ilerlemiş insanlarda daha sık karşılaşılan, unutkanlığın ön planda olduğu bir hastalıktır. Kelime anlamı, zihnin yitirilmesi olan demans; hafıza, düşünme ve diğer becerileri etkileyerek zayıflamasına sebebiyet verir. Farklı türleri vardır ve en sık karşılaşılan türü Alzheimer demanstır. Evde demans testi yapabileceğiniz gibi bir uzmandan destek almak faydalı olabilir. Günümüz dünyasında birçok yaşlı bireyde görülen rahatsızlıktır. Ev ortamında yaşamını sürdüren demans hastaları için yapılabilecek bazı uygulamalar bulunur.
Ev Ortamı Demans Bakımına Nasıl Uygun Hale Getirilir?
Evde demans hastasının bakımı kimi zaman bakım vereni zorlar. Duygusal, psikolojik ve bedensel olarak her iki tarafı da zorlayan bir süreçtir. Bu süreci kolaylaştırmak adına evinizde yapacağınız bazı değişikler işe yarayabilir. Süreç ilerledikçe unutkanlık durumu artış gösterir. Bundan dolayı ev ortamında olabildiğince günlük rutinler oluşturulmalı ve bu rutinlerin dışına çıkılmamaya özen gösterilmelidir. Ev ortamında bulunan eşyaların yerlerini değiştirmemeye özen gösterilmelidir. Gerekirse odaların kapılarına işaretler asabilir, odaların ışıklandırılmasına özen gösterebilirsiniz.
Evde Güvenlik Önlemleri
Evde demans hastası olanların alabileceği bazı önlemler sıralanmıştır.
- Empati yapın, kendinizi hastanın yerine koyun ve tehlikeli bulduğunuz ortamların, eşyaların listesini çıkarıp gerekli önlemleri alın.
- Özellikle geceleri odaların ışıklandırılmasına özen gösterin.
- Ocağın gaz ve elektrik sistemlerini kontrol edin, tehlike oluşturması dahilinde kesin.
- Bıçak, ilaç, temizlik ürünleri gibi zarar verici eşyaları kilitli bir ortamda bulundurun.
- Evi rahat gezilebilecek bir yer haline getirin, gerekirse tırabzanlar ekletin.
- Kapı ve pencerelere gerektiği durumlarda kilitleyebilmek adına kilitler taktırın. Yangın, deprem vb. tehlikeli anlarda kolaylıkla açılabilmesine özen gösterin.
- Zeminin kaygan olmamasına özen gösterin. Kilim, halı vb. örtülerin kaymamasına özen gösterin.
Demans Hastaları İçin Rahat Bir Ortam Oluşturma
Evde Demans hastası bakımı çoğu zaman zorlayıcı olabilir. Bunu kolaylaştırmak için ev ortamını düzenlemesi bakımı ve yaşamı kolaylaştırır. Demans hastalarında ilk başta sadece unutkanlık tanısı görülür gibi düşünülse de denge, işitme, görme sorunları gibi eşlik eden tanıları vardır. Bundan dolayı farklı birçok sorun ve sıkıntı ile karşı karşıya gelebilir. Ev ortamında dikkat edilmediği taktirde birçok kaza ile karşı karşıya kalınabilir. Bu kazaları engellemek adına kimi zaman hastanın hayatını kısıtlamak gerekebilir. Böyle durumlarda güvenlik ve rahatlık arasında dengeyi oluşturmak önemlidir. Değişmeyen bir ev düzeni ve günlük rutinlerin olduğu ev ortamı hasta için en rahat ve güvenli ortam olacaktır. Bu şekilde demans hastasının evde sağlık bakımı konusunda çok büyük bir yol kat edebilirsiniz.
Evde Demans Bakımında İletişim Nasıl Olmalıdır?
Evde demans hastasıyla iletişim kimi zaman zor olabilir. Hasta kimi zaman uygun kelimeleri bulmakta zorlanabilir. Kimi zaman kelimeler anlamsız bir şekilde ağzından dökülebilir. İletişimi sağlamakta zorlanan hasta içine kapanıp, yalnızlık çekebilir. Böyle durumlarda hasta ile iletişim zorlu bir hal alır. Böyle durumlarda hastanın kendini ifade etmesine izin vermek en doğru davranış olacaktır. Doğru veya yanlış telaffuza bakılmadan hastanın iletişim kurması sağlanmalıdır. Hasta ile sohbet etmeye çalışın, toplu sohbetler esnasında size katılmasını sağlayabilirsiniz.
Evde Demans Hastasıyla Etkili İletişim Kurma Yöntemleri
Evde demans hastasıyla iletişim kurmak, demans ilerledikçe zorlaşır. Bunu kolaylaştırmak için bazı yöntemler kullanmak faydalı olur.
- Hasta kimi zaman kelimeleri hatırlamayabilir ya da anlamsız kelimeler çıkartabilir. Hastanın yaptığı hataları belirtmekten kaçının.
- Sohbetlere katılmasını sağlayın, göz teması kurmasını sağlayın.
- İletişiminde kimi zaman fiziksel sorunlar ortaya çıkabilir, bunların olmadığına emin olun.
- Kimi zaman konuşma hakkının kimde olduğunu ayırt edemezler böyle durumlarda hasta başkalarının sözünü kesebilir uygun olmayan yerde söze girebilirler.
- Konuşmakta güçlük çekseler de beden dilleri düşünceleri hakkında ipuçları sunabilir. Beden diline dikkat edilmelidir.
Evde Demans Hastalarının Günlük Bakımı Nasıl Olur?
Evde demans bakımı her hanede farklılık gösterir fakat dikkat edilmesi gereken beslenme, hijyen, aktiviteler vb. vardır.
Beslenme
Evde demans hastasının semptomları ilerledikçe yemek vakitlerinin zorlaştığı gözlemlenebilir. Yemek saatlerinin her gün aynı saatte olmasını sağlamak rutinin korunmasını sağlar. Yeni yemek tarifleri yerine sürekli tükettiği tarifler ve yiyeceklerin tüketilmesi yemek yemeyi kolaylaştırır. Yemek yemek istemediği taktirde daha sık fakat kısa aralıklarla yedirmeyi deneyebilirsiniz. Yeterli miktarda sıvı tükettiğinden emin olmalısınız. Hastaya karşı sabırlı olmak bakımın anahtarıdır. İştah azlığı ya da daha farklı sorunlar olduğu taktirde doktorunuza danışmalısınız.
Kişisel Hijyen ve Bakımı
Evde demans hastasının hijyen ve bakım konularında yardıma ihtiyacı olabilir. Hastalık ilerledikçe banyo yapmakta, kıyafetlerini giymekte ve duş almakta zorlanabilir. Hastayı aynı düzen içinde, aynı sıralama ile yıkamak ve adımları hastaya tane tane anlatmak işleri kolaylaştırabilir. Kıyafet konusunda düğmeli veya giyinmesi zor kıyafetler yerine daha kolay giyilebilen kıyafetler kullanılmalıdır. Diş fırçalama ve saç tarama gibi kişisel bakım süreçleri zorlaşabilir hatta fırça ve tarak gibi eşyaların işlevlerini unutabilir. Belli bir rutin içerisinde diş fırçalama ve saç tarama gibi bakımları yapabilirsiniz. Tuvalet tutma ya da altına kaçırma gibi problemler sık karşılaşılan durumlardır. Bu sorunlarla karşılaşıldığı taktirde doktora başvurarak daha farklı bir hastalığın varlığını sorgulayın. Başka bir tıbbi problem yoksa basit tıbbi tedbirler ile bu soruna çözüm üretebilirsiniz. Örneğin, akşam tüketilen sıvı miktarının azaltılması, düzenli aralıklarla tuvaletinin hatırlatılması, erişkin bezi kullanılarak bakım daha da kolaylaştırılabilir.
Zihinsel ve Fiziksel Aktiviteler
Evde demans hastasının yapabileceği bazı aktiviteler verilmiştir.
- Eski anılar, müzikler ve filmler hakkında konuşabilirsiniz.
- Albümleri inceleyin, o anlar hakkında sohbet edin.
- Hastayla beraber yürüyüşe çıkmak, araba gezintisi yapın.
- Bulmaca çözmek, kıyafet katlamak gibi aktiviteler yapmasını isteyebilirsiniz.
- Sesli bir şekilde okumalar yapın.
- Hayvanlarla ve çocuklarla bağ kurmasına yardımcı olun.
- Sevdiği yemeklerin tatları hakkında konuşun.
- Çorapları birbirleri ile eşleştirmesini isteyebilirsiniz.
Evde Demanslı Bireyler İçin Etkinlik Önerileri
Evde demans için etkinlikler verilmiştir.
- Hafıza kartları kullanılarak kartları birbirleri ile eşleştirilmesi istenebilir.
- Mevsimler ve meyve, sebze gibi ögelerin eşleştirmesini yapması istenir.
- Günlük hayatta kullandıkları nesnelerin ne işe yaradığını, adını tanımlaması istenebilir.
- Günlük hayatta yaptıkları aktiveleri sıralamasını isteyebilirsiniz.
Evde Bakım Demans Hastaları İçin Neden Önemlidir?
Evde demans hastasının bakımı kimi zaman zor olabilir. Evde hasta bakımı demans hastalığı için önemlidir. K imi zaman bakıcıyı zorlayan bir rahatsızlık olsa da evde bakım çok daha güvenlidir. Hastadan hastaya değişiklik gösterse de hastalığın başında kendi ihtiyaçlarını giderebilirler. Bu süreçte ekstra bakıcıya ihtiyaç duymayabilirler. Süreç ilerledikçe bakıcı yeterli gelmediğini hissedebilir böyle durumlarda dışarıdan destek alarak evde bakımına devam edebilirsiniz. Hastanın evde bakılması bu süreçte edindiği anıların taze kalmasını ve sizinle birlikte yeni anılar kazanmasına yardımcı olabilir. Günlük rutin oluşturmak ve bu rutine sadık kalmak evde bakımda daha kolaydır. Evde bakım sürecinde hasta ile birebir ilgilenilme durumu söz konusu olduğu için önemlidir.
Evde Demans Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Evde demans hastasına nasıl ilaç verilmeli?
Evde demans hastasının bakımı esnasında kullanılan ilaçlara dikkat edilmelidir. Uzmanın vermiş olduğu ilaçlar yine uzmanın tavsiye ettiği şekilde, saatte verilmelidir. Bu ilaçların dışında ilaçlar kullanılmak istenirse uzman hekim tavsiyesine başvurulmalıdır.
Evde demans hastasının uyuma zorlukları için ne yapılmalı?
Evde demans hastasını uyuma zorluğu çektiği taktirde yapılabilecek bazı aktiviteler vardır. Gün içerisinde uzman tavsiyesi doğrultusunda belirlenmiş aktiviteler yapılabilir. Kafein gibi uyarıcı maddelerin akşam içmemesine özen gösterilmelidir. Akşam saatlerinde çok fazla sıvı tüketilmesine bağlı olarak çok fazla tuvalete çıkmak gibi durumlar uykuya dalmayı zorlaştırabilir. Bunların dışında doktorunuz ile bu konuyu konuşarak gerekli takviyeleri kullanabilirsiniz.
Evde demans hastası bakımında profesyonel yardım ne zaman alınmalı?
Evde demans hastasının şikayetleri zamanla şiddetlenerek artabilir. Bundan dolayı profesyonel yardım durum ilerledikçe alınabilir. Bakıcı kendini psikolojik ve fiziksel olarak yeterli hissetmediği durumlarda evde hemşire gibi programlardan profesyonel yardım alınabilir.
