Vücudun ihtiyaç duyduğu mineral ve vitaminleri almanın en doğru yolu sağlıklı beslenmektir. Diğer taraftan, bazen her ne kadar sağlıklı besleniyor olsanız bile oldukça önemli kimi besin ögelerinden mahrum kalabilirsiniz. Özellikle hamile olan ya da gebe kalmak için uğraşan kadınların vitamin takviyesi alması gerekli olabilir. Doğum öncesi vitaminler yetişkinler için üretilen standart vitaminlerden farklı olarak daha fazla demir ve folik asit içerir.
Hamilelikte Kullanılan Vitaminler Diğer Vitaminlerden Farklı Mıdır?
Hamilelikte vitamin takviyesi için tercih edilen vitaminler, diğer yetişkin vitaminlerine göre daha fazla folik asit ve demir içerir. Bu durumun birkaç nedeni vardır. Öncelikle folik asit, ciddi omurilik ve beyin anomalileri olan nöral tüp defektlerinin önlenmesine yardımcı olur. Demir ise bebeğin büyümesini ve gelişimini destekler. Aynı zamanda demir kansızlığı önlemeye yardımcı olur. Ayrıca, kimi araştırmalar doğum öncesi vitaminlerinin düşük riskini azalttığını ortaya koyar.
Mutlaka Kullanılması Gereken Vitaminler Neler?
Hamilelikte besinlerle alınması tavsiye edilen belli başlı vitaminler vardır. Hamilelikte vitamin takviyesi için üretilen ürünler, eczanelerden reçetesiz temin edilebilir. Anne adaylarının mutlaka kullanması gereken tek vitamin folik asittir. Folik asit kullanımına henüz hamile kalmadan, hamilelik planlanırken başlanması tavsiye edilir. Hamilelikten 3 ay önce başlanması önerilen folik asit, diğer vitaminlerden farklı olarak takviye de edilmelidir. Annenin ciddi bir vitamin eksikliği söz konusu değilse bahsi geçen diğer tüm vitaminler besinler yoluyla vücuda alınabilir. Ancak, annenin ve bebeğin folik asit ihtiyacı besinlerle karşılanamayacak kadar fazla olacağından folik asit takviyesi yapılmalıdır. Doktor önerisi doğrultusunda mümkünse hamile kalmadan önce folik asit kullanımına başlamak gerekir. Hamilelik bitene kadar folik asit tüketimine devam edilmelidir.
Folik Asit Ne Kadar Kullanılmalı?
İlacın marka ve içeriğine bağlı olarak günde kaç defa alınması gerektiği değişir. Hamilelikte vitamin ya da hamilelik öncesi vitamin takviyesi için uzman hekimin doz ve sıklık bilgilendirmesi yapması gerekir. Genellikle, günlük 0.4 mg folik asit alınması tavsiye edilmektedir. Fakat anne adayının öyküsü folik asit kullanımının tespitinde önemlidir. Eğer anne daha önce, anomalili bir bebek dünyaya getirdiyse ya da insülin ilaçları kullanıyorsa folik asit dozu doktor kontrolünde arttırılabilir.
Folik Asit Dışında Hamilelikte Vitamin Takviyeleri Nelerdir?
Demir: Hamilelikte kullanılan vitaminler arasında olmazsa olmazlardan biri de demirdir. Anneden bebeğe plasenta aracılığıyla devamlı demir akışı olur. Bu nedenle, zamanla annenin demir depoları bebeğin demir ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalır. Böylece, annenin hemoglobin değeri düşmeye başlar. Sorunun çözümü için annenin demir takviyesi alması önemlidir. Alınması gerekli olan doz mutlaka anne adayının hekimi tarafından belirlenmelidir.
C vitamini: C vitamini kullanımı gebeler için oldukça önemlidir. C vitamini, amniyotik kesenin oluşumunu desteklerken bebeğin gelişimine yardımcı olur. Aynı zamanda C vitamini gebelik zehirlenmesini önlemede etkilidir. Hücreleri korur ve gelişimini destekler. En çok C vitamini içeren besinler arasında turunçgiller, kivi, biber, bezelye, çilek, üzüm, elma, muz, patates ve havuç gibi besinler vardır.
Kalsiyum: Annelerin kalsiyum içerikli gıdaları gebelik süresince çok fazla tüketmeleri gerekir. Yumurta, süt, yoğurt, peynir gibi kalsiyum içeren besinlerin sıklıkla tüketilmesine dikkat edilmelidir. Aksi bir durumda, bebeğin kalsiyum ihtiyacı annenin kalsiyum depolarından karşılanır. Bu nedenle, anne adayı kalsiyum eksikliğinin sonucu olarak dişini kaybedebilir ya da kemik erimesi gibi tedavisi zor hastalıklarla karşı karşıya kalabilir.
D vitamini: Güneşten alındığı halde, çoğu insanda D vitamini eksikliği vardır. Hamilelerde D vitamini eksikliğinin sezaryen, diyabet ya da gebelik zehirlenmesi gibi ciddi sonuçları olabilir. Bebekte ise iskelet gelişimi ve kemik sağlığını tehdit eder. Uzman hekimler tarafından her anne adayının D vitamini takviyesi alması genellikle önerilir.
Magnezyum: Bazı anne adaylarının hamilelik süresince magnezyum takviyesi alması gerekebilir. Kramp, kasılma gibi problemler yaşayan hamilelerde magnezyum eksikliği söz konusu olabilir. Doktor kontrolü eşliğinde alınması tavsiye edilen magnezyum, bebeğin diş ve kemik gelişimi için gereklidir.
Omega-3: Bilinen pek çok faydası olan Omega-3 hamilelik süresince hem anne hem de bebeği için de vazgeçilmezdir. Balık ve cevizde bolca bulunan Omega-3, hamilelerin doğum sonrası depresyona girme riskini büyük oranda azaltır. Gebelerin, Omega-3’ten mahrum kalmamaları için haftada iki porsiyon balık yemeleri önerilir. İçerisinde en fazla Omega-3 bulunan balık çeşidi somondur. Balık tüketmeyi sevmeyen annelerin Omega-3 takviyesi almaları gerekir.
A vitamini: A vitaminin hamilelikte doktor kontrolünde alınmasında fayda vardır. Aşırı miktarda tüketilen A vitamini, bebekte doğumsal anomali gibi ciddi problemlere yol açabilir.
B vitamini: Anne adaylarının alması gereken bir vitamin de suda çözündüğü için depolanamayan B vitaminidir. B vitamini yönünden zengin gıdaları tüketerek B vitamini alınabilir. B vitaminin B1, B,2, B3, B5, B6, B7, B9 ve B12 olmak üzere birçok türü vardır. Genel olarak B vitaminleri et, süt, balık, tahıl ürünleri ve yumurtada yer alır. Özellikle vegan ya da vejetaryen anneler, B12 yönünden riskli bir gruptadır. B12 genellikle büyükbaş hayvan karaciğeri, karides, yumurta ve kimi balıklarda bulunur. Bu nedenle et ağırlıklı beslenmeyen ya da hiç et tüketmeyen annelerin bu vitamini dışarıdan takviye etmeleri için doktorlarıyla görüşmeleri gerekir.
Çinko: Hamilelikte kullanılan vitaminler arasında çinko da yer alır. Çinko ile desteklenmiş tahıl, mısır, müsli gibi gevrekleri tüketmek fayda sağlayabilir.
İyot: Hem doğum öncesi hem de sonrasında bebek ve annenin sağlığı açısından iyot tüketimi önemlidir. İyot eksikliğinin zekâ geriliğine sebep olduğu araştırmalarla kanıtlanmıştır. Gebelikte annenin yeterli iyot alması için diğer tuzların yerine iyotlu tuz tüketmesi önerilir. Ayrıca doktorunuz tarafından söylenmedikçe tuz kısıtlaması yapmamanızda fayda var.
Hamilelikte Vitamin Kullanmaya Ne Zaman Başlanmalı?
Hamilelikte diğer vitaminlerin besin yoluyla vücuda alınması önerilir ancak folik asit ilaç olarak da kullanılır. Önerilen, gebe kalmadan yaklaşık 3 ay önce folik asit takviyesine başlamaktır. Gebelik sona erene kadar folik asit takviyesi almaya devam etmek gerekir. Yani, yaklaşık bir sene folik asit takviyesine devam etmek önerilir. Bu nedenle, eğer hamilelik planlayan biriyseniz folik asit takviyesi almaya doktor kontrolünde başlayabilirsiniz. Folik asit haricindeki vitaminlerin hamilelik süresince rutin kullanılması gerekli değildir. Ancak kişiden kişiye ihtiyaç duyulan vitaminler değişebilir. Bu nedenle, doktorunuzun önerdiği bir vitamin varsa alabilirsiniz. Annede ciddi bir beslenme bozukluğu yoksa ya da vitamin eksikliği mevcut değilse, genelde vitaminlerin besinlerden karşılanması önerilir. Takviye yalnıza ciddi vitamin eksikliği bulunması durumunda tercih edilir. A vitamini gibi bazı vitaminlerin yoğun kullanımı bebeğe ciddi zararlar verebilir. Yetişkinler için üretilmiş standart A vitamininde dozaj yüksektir. Bu tarz bir takviye için uzman hekim tavsiyesi gerekebilir.
