Toplumda kısırlık olarak bilinen infertilitenin nedenlerine bakıldığı zaman kadın ve erkekte eşit olarak kaynaklandığı görülmektedir. İnfertil bir çift bir sağlık kuruluşuna başvurduğunda erkek ile ilgili problemleri tespit etmek daha kolay iken, kadından kaynaklı sorunları bulabilmek biraz daha zor olabilmektedir. Ancak infertil çiftler için kişiye özel modern tedavi yaklaşımları ile bebek sahibi olunması mümkün olabilmektedir. Memorial Bahçelievler Hastanesi Tüp Bebek Bölümü’nden Doç. Dr. Arzu Yurci, kadınlarda kısırlık nedenleri hakkında bilgi verdi.
Kadından kaynaklı infertilite nedenleri başlıca şöyle sıralanmaktadır:
Fallop Tüplerine Ait Nedenler
Gebelik oluşabilmesi için vajene boşalan spermlerin rahim ağzı ve rahim içini geçerek döllenmeyi sağlayabilmek için tüplerden yumurta ile buluşması gerekmektedir. Bu nedenle tüplerin açık olup olmadığının ve fonksiyonlarını yapabildiğinin gösterilmesi önemlidir. İnfertilite nedenlerinin %35’ini tüplere ait bozukluklar oluşturmaktadır. Histerosalpingografi (HSG) tüplerdeki tıkanıklığı veya oluşmuş hasarı, tüpler içinde sıvı birikimini ve yapışıklıklara bağlı değişiklikleri gösterebilir. HSG filminde bir bozukluk varsa doktorunuz tanıyı kesinleştirmek ve tüpü uzaklaştırmak için laparoskopi önerebilir. Tüpler kapalı, hasar görmüş veya yapışık bulunursa cerrahi olarak çıkarılmaları gerekebilir. Tüplerin çift taraflı tıkalı olması, geçirilmiş cerrahiler veya enfeksiyonlar sonrası tüplerin kapatılması veya alınması durumunda tüp bebek yöntemi ile tedavi önerilir.
Yumurtlama Problemleri
Düzensiz veya anormal yumurtlama, kısırlığı oluşturan nedenlerin yaklaşık %5-25’ini oluşturur. Normal koşullarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi gelişip büyüyerek çatlar ve ovulasyon (yumurtlama) meydana gelir. Adet düzensizliklerine bağlı infertilitenin en önemli nedeni anovulasyon (yumurtlamanın olmamasıdır). Polikistik over sendromu (PCOS), hipogonadotropik hipogonadizim veya endokrin bozukluklar bu durumun başlıca sebepleridir. Bir kadında yumurtlamanın olup olmadığı ultrasonografi ile ovulasyon takibi yaparak veya serumda progesteron hormon düzeyinin (âdetin 19. 21. ve 23. günlerinde) bakılması ile tespit edilebilmektedir.
Yaş Faktörü
Kadın yaşı infertilite tedavisinde başarıyı etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Kadın yaşının ilerlemesi yumurtalık rezervinin azalmasına ve aynı zamanda yumurta kalitesinin ve kromozomlarının bozulmasına neden olmaktadır. 40 yaş üzeri kadınlardan elde edilen yumurtalarda % 65-70 üzerinde kromozomal anormallikler gözlenmektedir. Bu durum embriyoların tutunmasını engellemekte veya oluşan gebeliklerin düşük ile sonlanmasına yol açmakta ve böylece canlı doğumla sonuçlanan gebelik oranlarında azalmaya neden olmaktadır.
Uterus (rahim) Kaynaklı Problemler
Uterusun kısmen veya tamamen gelişmemiş olması, uterus iç boşluğunu daraltan septum (perde) bulunması, çift uterus, tek boynuzlu uterus gibi doğumsal anomaliler embriyonun tutunmasını engelleyebilir veya tekrarlayan düşüklere yol açabilir. Sonradan uterus içinde oluşabilecek miyom ve polipler de infertilite nedeni olabilir. Ayrıca geçirilmiş uterin ameliyatlar, kürtaj veya enfeksiyonlar uterus içinde yapışıklıklara sebep olarak infertilite oluşturabilir. Uterin problemler yapılan transvaginal ultrasonografi muayenesi ile kolayca tanımlabilir. Görüntüleme sırasında uterin boyutlar ölçülür, varsa polip veya miyomların yerleşme yeri, sayısı ve boyutu tespit edilir, cerrahi gerekliliği açısından karar verilir. Polip, şineşi (yapışıklık), doğumsal şekil anomalileri günümüzde HSG ve 3 boyutlu ultrason yapılarak detaylı bir şekilde tanımlanabilir.
Genetik Nedenler
Hem erkek hem de kadında bulunan kromozomların cinsiyet kromozomu anomalileri, translokasyonlar, inversiyonlar gibi sayısal ya da yapısal anomalileri infertilite veya gebeliklerde düşüklere neden olabilir. Ayrıca akraba evliliği olan, kalıtsal bir hastalık taşıyan veya taşıma riski bulunan kişilere ve bu kişilerin akrabalarına, hastalığın seyri ve tedavi yöntemleri, tekrarlama riskleri ve tedavi seçenekleri ile birlikte hangi testlerin yapılması gerektiği ve bunların sonuçlarıyla ilgili bilgi verilmelidir.
Siz de hamileliğe hazır olup olmadığınızı merak ediyorsanız Memorial Evde Sağlık kapsamındaki “Hamileliğe Hazırlık Paketi”ni linke tıklayarak alabilir ve gerekli testleri evinizin konforunda yaptırabilirsiniz.
