Lesitin, bitki ve hayvan dokularında bulunan yağ türevleri açısından zengin bir bileşiktir. Ayrıca lesitinin gıda sanayisinde emülgatör olarak ağırlıkla kullanılması da söz konusudur. Diğer bir taraftan, Yunancada yumurta sarısı olarak da ifade edilen lesitin kavramı gıda etiketlerinde E322 kodla anlam bulur. Geniş çerçevede lesitin, kozmetik, sağlık ve gıda sektörlerinde ham madde olarak yaygın bir şekilde kullanılır.
Lesitin Nedir?
Lesitin, bitki ve hayvanların hücre zarının kaygan bir yapı kazanmasını sağlayan yağ asitleridir. Bu açıdan, lesitin yapısı sayesinde yağ ile su arasında etkileşimi sağlayarak yardımcı hammadde olarak kullanıma imkan tanır.
Lesitin ilk kez 1850 yılında yumurta sarısından ayrıştırılarak elde edilmiştir. Emülgatör olarak yaygın kullanımı lesitin nedir sorusunun cevap bulması sayesinde hazırlanan ürünlerin stabil kalmasını sağlar. Ayrıca bir lipit çeşidi olması gıdalarda kıvam arttırıcı olarak kullanmasında rol oynar.
Lesitin Takviyesi Nedir?
Lesitin takviyesi, çoğunlukla soyadan elde edilerek granül halinde formüle edilir ya da yağ jel kapsül formuna dönüştürülebilir. Lesitin içeren besinlerden ayçiçeği, yumurta, fıstık, soya fasulyesi, mısır, buğday ruşeymi örnek olarak verilebilir. Bu besinlerin fosfatidilkolin, E ve A vitaminleri, fosfor, antioksidan açısından zengin olması faydalarının artmasına destek olur.
Lesitin Ne İşe Yarar?
Emülgatör olarak dikkat çeken lesitin mayonez gibi besinlerin akışkanlığını dengelemeye yardımcıdır. Bunun yanında, ekmeğin hızlı bayatlamasını da engelleyerek raf ömrünü uzatmayı destekler. Ayrıca, tatlı severlerin çikolatanın farklı üretilmesine katkı sağlar. Gıda üretiminden farklı, takviye edici ürün olarak günlük besin değerlerinin de depolanmasına yardımcı olur. Tüm bu bilgiler doğrultusunda, hazırlanan ürünlerin doku, lezzet ve kıvamını doğru bir şekilde sağlayabilmek lesitin nedir sorusunun cevabında saklıdır.
Bunların yanı sıra lesitin, cilt bakımında da etkilidir. Lesitin kullanımı özellikle cildi pürüzsüzleştirme yönünde kişiye katkı sağlar.
Lesitin ayrıca vücutta HDL olarak bilinen iyi kolesterolün yükselmesine ve LDL olarak ifade edilen kötü huylu kolesterolün düşüşüne yardımcı olur. Bu sayede karaciğer sağlığının korunmasını destekler.
Lesitin Takviyesi Ne İşe Yarar?
Lesitin faydaları arasında besin takviyesi olarak kullanımı oldukça yaygındır.
Gıda takviyesi olarak lesitin faydaları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
- Vücutta HDL olarak bilinen iyi kolesterolün yükselmesine ve LDL olarak ifade edilen kötü huylu kolesterolün düşüşüne yardımcı olur. Bu sayede karaciğer sağlığının korunmasını destekler.
- Fosfotilkolin lipitleri açısından zengin olması bağırsak mukoza tabakasının mevcut durumunun korunmasında yardımcı rol oynar. Böylece iltihabik ülseratif kolit rahatsızlığının belirtilerini minimize edilmesine yardımcıdır.
- Kan damarlarında trigliserit seviyesini dengelemeye yardımcı olması damar plaklaşmasının azalmasına ve bu sayede kalp damar sağlığının korunmasını destekler.
- Menopoz döneminde kadınlarda gelişen hormonal dengesizlikler terleme, sinirlilik, halsizlik ve yorgunluk gibi belirtileri belirgin hale getirebilir. Lesitin nedir ve faydaları nelerdir denilince akla gelen cevaplardan biri de menopoz semptomlarının azalmasına yardımcı olmasıdır.
- Kolin içeriği sayesinde beyinde bilişsel aktiviteyi ve hafızayı da geliştirmeye yardımcıdır.
Lesitin Ne İçin Kullanılır?
Lesitin pratikte gıda, kozmetik ve sağlık alanlarında keşfedilen ürünler için ham maddedir şeklinde cevaplanabilir. Lesitinin yapısı gereği suyu sevmeyen hidrofobik kısmı yağ bileşenlerine suyu seven hidrofilik kısmı ise su bileşenlerine bağlanır. Böylece ürünün stabilite ve dayanıklılığını arttırmaya destek olur. Tatlandırıcı, koruyucu ve kıvamlaştırıcı ajan olarak ürünlerde ön plana çıkar.
Gıda ürünlerinde ön plana çıkmasının yanı sıra sağlık açısından da birçok faydası bulunan lesitin, cilt bakımı, karaciğer sağlığı, kolesterol dengesi, menopoz dönemindeki kadınların hormon dengesizliklerinin iyileştirilmesi ve bilişsel sağlıkla birlikte hafızaya iyi gelmesiyle de bilinir.
Lesitin Nerelerde Bulunur?
Lesitin bitki ve hayvanların vücut bileşenlerinden elde edilir. Bunun yanında, lesitin nerede bulunur sorusunun cevaplanabilmesi için izolasyonunun GMP koşullarında sağlanması önemlidir. Bitkilerin hücre zarından, yumurtanın sarısından ve hayvanların karaciğerinden elde edilmesi hala favori tercihlerdendir.
Lesitin İçeren Besinler Nelerdir?
Lesitin içeren besinler arasında margarin, dondurma, fındık ezmesi, çikolata, mayonez, hazır çorba, sos, soya fasulyesi, baklagiller, yer fıstığı, barbunya, ayçiçeği ve mısır yer alır.
Lesitin Çeşitleri Nelerdir?
Lesitin çeşitleri genel olarak soya, kanola, mısır, kalsiyum, ayçiçek yağları ile açıklanabilir.
Soya Lesitini
Soya lesitini, Glycine max latince ismi ile soya fasulyesinden elde edilen bir türünü ifade eder. Gıda ve diğer sektörlerde en çok kullanılan çeşidi olarak soyanın yağı çıkarılırken bir yan ürün olarak elde edilir.
Ayçiçek Lesitini
Ayçiçek lesitini, ayçiçek tohumlarının yağı çıkarılırken elde edilen maddedir. Özellikle bu türü gıda malzemelerinde emülsifiye ajan olarak ifade edilir. Hem gıda hem de kozmetik ürünlerde sıkça kullanılır, bu doğrultuda cilt ürünlerinden nemlendirici ve bakım gruplarında dikkat çeker. Soya ürünlerine alerjisi olan kişiler için bu lesitin alternatifler arasında bulunur.
Kalsiyum Lesitini
Kalsiyum lesitini, pratikte gıda endüstrisinde E322 kodlu ham madde olarak bilinir. Kalsiyum tuzlarını içermesi tekstürel düzenleme, stabilizasyon ve emülsiyon oluşturmaya destek olur. Kalsiyum lesitin faydaları kısaca karışım stabilizesini artırmaya yönelik olması nedeniyle geniş çerçevede yer verilir.
Mısır Lesitini
Mısır özünün yağı çıkarılırken bir yan ürün olarak mısır lesitini elde edilir. Emülgatör olarak bir çok alanda kullanılırken ağırlıkla soya ve yumurta alerjisi olanlar için alternatiftir.
Kanola Lesitini
Kanola bitkisinin yağı işlemden geçerken yan bir ham madde olarak izole edilir. Geniş bir alanda endüstriyel uygulamalarda yardımcı hammadde olarak kullanılması alternatifleri çoğaltır.
Lesitinin Faydaları Nelerdir?
- Lesitin, bir gıda bileşeni olarak kullanıldığında formülasyonun fiziksel özelliklerini dengelemede öne çıkar.
- Yağ ve su gibi birbirine karışmayan sıvıları homojen bir hale getirmek için emülgatör görevini yapar.
- Hamur işlerinin içeriğinde yumuşak bir yapı kazandırması besinin ağızda kolay parçalanabilme imkanı tanır.
- Peynir türlerinde ilave edilen sıvı ile yağlı kısmın doğru bir şekilde etkileşimini sağlar.
- Dondurma gibi buzlu ürünlerin görünümünün daha güzel olması ve yavaş erimesine yardımcı olur.
- Cilt ürünlerinde ise gerek zengin içeriği ile tabakaları desteklemesini gerekse ürünün formülünün dengelenmesine yardımcı olur.
Lesitinin Cilde Faydaları Nelerdir?
Lesitinin cilde en önemli faydalarından biri pürüzsüzlük kazandırma olarak kabul edilir. Emülsifiye ajan olmasının yanında vitamin ve mineral açısından zengin olması cilt sağlığının korunmasına da katkı sağlar. Cildin nem tutma kapasitesini arttırması; cildin kurumasını engellemede ve esnekliğinin korunmasında destekleyici rol üstlendirir. Cildinizi ve vücudunuzu desteklemek için farklı önerilere evde sağlık sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
Lesitinin Olası Zararları Nelerdir?
Bir katkı maddesi olarak gıdalarda kullanımı ile insan sağlığına zararlı değildir. Eğer, kişinin bu ham maddeye alerjisi varsa bazı problemler oluşabilir.
Lesitinin Kullanım Alanları Nelerdir?
Lesitin, kozmetik ve cilt bakımı, gıda sanayisi, endüstriyel uygulamalar, gıda takviyesi ve sağlık ürünlerinde kullanılabilir. Özellikle cilt bakımında en önemli faydası cilde pürüzsüzlük kazandırmak olan lesitin, gıda bileşeni olarak kullanıldığında formülasyonun fiziksel özelliklerini dengelemede, hamur işleri yapımında da besinin ağızda kolay parçalanabilmesi için hamura yumuşuk bir yapı kazandırır.
Lesitin Hakkında Sık Sorulan Sorular
Lesitin takviyesi karaciğere iyi gelir mi?
Lesitin, yağ seviyesini dengeleyerek karaciğere zarar vermesini engellemede yardımcıdır.
Lesitin sağlıklı mı?
Evet, gıda takviyesi olarak lesitin sıklıkla tercih edilir.
