Marasmus hastalığı protein, karbonhidrat ve yağ gibi makro besin ögelerinin yetersiz alınmasına (malnutrition) bağlı olarak ortaya çıkan bir beslenme bozukluğudur. Bu beslenme bozukluğu her yaş grubunda ortaya çıkabilir. Ancak özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaşayan bebeklerde ve çocuklarda daha yaygın görülebilir.
Enerji alımının belirgin ölçüde azaldığı marasmus vakalarında vücut enerjiyi koruyabilmek için yağ ve kas dokusunu kullanmaya başlar. Bu durum çocuklarda ve bebeklerde gelişim bozukluğuna neden olabilir. Marasmus ne demek ve nedenleri, belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri nelerdir gibi soruların cevapları ve konuya ilişkin merak edilenler yazının ilerleyen kısımlarında detaylı olarak ele alınmıştır.
Marasmus Nedir?
Marasmus genellikle protein-enerji bakımından yetersiz beslenme sonucunda ortaya çıkan ve acil müdahale gerektiren ciddi bir beslenme bozukluğudur. Bu beslenme bozukluğunun en önemli nedeni vücudun ihtiyacı olan karbonhidrat, yağ ve protein gibi makro besin ögelerinin yetersiz alınmasıdır. Bu besin ögelerinin yetersiz alınması vücudun normal fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için gerekli olan enerjiden mahrum kalması anlamına gelir. Bunun neticesinde çocuklarda ve bebeklerde gelişim problemleri, aşırı zayıflık gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
Marasmus Kwashiorkor Nedir?
Marasmus kwashiorkor halk arasında sıklıkla birbirleri yerine kullanılan iki terim olmakla birlikte aralarında bazı farklar bulunmaktadır. Her iki sağlık sorunu da protein-enerji bakımından yetersiz beslenmesinin neden olduğu hastalıklardır. Ancak marasmus tüm makro besin ögelerinin yetersizliğini anlatırken kwashiorkor genellikle protein yetersizliği için kullanılır.
Bir diğer ifadeyle kwashiorkor sıklıkla diyetlerinde ekmek, tahıl gibi karbonhidratlar bulunan, ancak et, süt, yumurta gibi protein içeren gıdalar bakımından fakir beslenen kişilerde görülür. Ek olarak kwashiorkor olan kişilerde en yaygın rastlanan belirtiler arasında karın ve yüzde ödem bulunurken marasmus genellikle aşırı zayıflık ile karakterizedir.
Marasmus ve Genel Malnütrisyon Arasındaki İlişki Nedir?
Marasmus bir malnütrisyon çeşididir. Malnütrisyon sağlıklı bir yaşam için elzem olan besin ögelerinden bir veya birden fazlasının yetersiz alınması sonucunda ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO), malnütrisyonu büyüme ve gelişme ile birlikte yaşamın devamlılığı için vücudun gereksinim duyduğu enerji ve besin ögeleri arasında bir dengesizlik durumu olarak tanımlar. Malnütrisyon protein yetersizliği, enerji yetersizliğiya da hem protein hem enerji yetersizliği şeklinde görülebilir. Marasmus da protein-enerji yetersizliği ile karakterize bir malnütrisyon türüdür. Araştırmalar dünya üzerinde her 4 çocuktan 1’inde protein-enerji malnütrisyonu olduğunu göstermektedir.
Marasmus Hastalığı Kimlerde Görülür?
Marasmus hastalığı her yaştan ve cinsiyetten insanı etkileyebilir. Bununla birlikte çeşitli çalışmalar özellikle gıdaya erişim konusunda zorluk yaşayan gelişmekte olan ülkelerde bulunan bebek ve çocuklarda marasmus görülme riskinin daha yüksek olduğunu gösterir.
Gelişmekte olan ülkelerde gıdaya erişimin yanı sıra temiz suya erişimin de zor olması parazit ve bakteri gibi mikropların neden olduğu enfeksiyon hastalıklarına yakalanma riskini artırabilir. Enfeksiyon hastalıkları ise kalori kaybına neden olabileceğinden marasmus riskini artırabilir. Ek olarak gelişmiş ülkelerde de marasmusa rastlanabilir. Bu ülkelerde özellikle yalnız yaşayan yaşlı bireylerde beslenme bozuklukları ortaya çıkabilir.
Marasmus Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
Marasmus hastalığının en önemli belirtisi aşırı zayıflıktır. Bu hastalığa sahip çocuklarda ilk göze çarpan kas ve yağ dokusunda azalmadır.
Buna göre başlıca marasmus belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Gözle görülür miktarda yağ ve kas dokusu kaybı,
- Kemiklerin dışarıdan bakıldığında fark edilmesi,
- Başın vücuda kıyasla büyük görünmesi,
- Yüzün olduğundan yaşlı ve pürüzlü görünmesi,
- Cilt kuruluğu,
- Saçlarda kuruluk ve zayıflık,
- Dikkat dağınıklığı,
- Kilonun %40’tan fazlasını kaybetmek,
- Vücut kitle endeksinin 16’nın altında olması.
Yukarıda sayılan belirtiler erken dönemde müdahale gerektirir. Siz de çocuğunuzda beslenme bozukluğu olduğundan şüpheleniyorsanız online doktor danışmanlığı alarak gerekli bilgiye ulaşabilirsiniz.
Marasmus Hangi Vitamin Eksikliğinde Görülür?
Marasmus hangi vitamin eksikliğinde ortaya çıkılır sorusuna net yanıt vermek doğru olmayabilir. Marasmus genellikle vitamin eksikliği ile ilişkili değildir. Hastalığın en önemli nedeni temel besin öğeleri olan protein, karbonhidrat ve yağların, özellikle protein ve enerji, yetersiz alımıdır. Ancak bu besin ögelerinin yetersiz alınması durumunda vücutta çeşitli vitamin ve mineral eksiklikleri de ortaya çıkabilir.
Marasmus Nasıl Tedavi Edilir?
Marasmus tedavisi genellikle birkaç aşamadan oluşur. İlk aşamada uzmanlar hastanın vücudundaki sıvı-elektrolit dengesizliğini gidermek ve dehidrasyon (sıvı kaybı) riskini önlemek için rehidre tedavisi uygularlar. Bu aşamada hastaya özel sıvı solüsyonlar verilebilir.
İkinci aşama beslenme rehabilitasyonu aşamasıdır. Bu noktada profesyonel bir sağlık kuruluşunda uzmanlar hastalara karbonhidrat, protein ve yağları dengeli bir şekilde içeren sıvılar verebilir. Tedavinin bu aşaması 4-6 hafta sürebilir.
Son aşama ise hastalığın takibi ve önlenmesi aşamasıdır. Bu aşamada hastalara ve/veya ebeveynlere marasmusu önleme konusunda detaylı bilgilendirme yapılır. Bazı durumlarda ebeveynlere emzirme desteği verilmesi gerekebilir. Gerekli durumlarda hastalar evde sağlık kapsamında evde uzman doktor desteği alabilir.
Marasmus Hastalığı Hakkında Sık Sorulan Sorular
Marasmus özellikle gelişmekte olan ülkelerde bebek ve çocuklar başta olmak üzere halk sağlığını tehdit eden ciddi bir beslenme bozukluğudur. Marasmus hakkında sıklıkla merak edilen sorulardan bazıları aşağıda ele alınmıştır.
Malnütrisyon nedir?
Malnütrisyon beslenme bozukluğunu ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Dünya Sağlık Örgütü malnütrisyonu büyüme, gelişme, yaşamın sürdürülmesi ve vücudun normal fonksiyonlarının devam etmesi için gerekli olan besin maddeleri bakımından yetersiz ve dengesiz beslenme olarak tanımlar.
Marasmus ve kwashiorkor arasındaki farklar nelerdir?
Marasmus ve kwashiorkor sağlık sorunlarının her ikisi de bir beslenme bozukluğu biçimidir. Ancak bunlardan ilki tüm makro besin ögeleri bakımından yetersiz ve dengesiz beslenme ile ilişkiliyken kwashiorkor genellikle protein yetersizliği durumunda ortaya çıkan bir sağlık sorunudur. Aralarındaki bir diğer fark ise semptomlarla ilgilidir. Marasmus hastalarında en önemli belirti aşırı zayıflıktır. Bununla birlikte kwashiorkor vakalarında genellikle karın ve yüzde şişkinlik gibi semptomlara daha sık rastlanır.
Beslenme bozuklukları erken dönemde tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit eder. Siz de kendinizde ve çocuğunuzda beslenme bozukluğu olup olmadığından şüpheleniyorsanız uzman bir doktordan randevu almayı ve gerekli kontrolleri yaptırmayı ihmal etmeyin.
