Memorial Ataşehir Hastanesi
Gastroenteroloji Bölümü
Uz. Dr. Şule Namlı Koç
Mide bulantısı hangi hastalıkların habercisi
Toplumda herkesin yaşayabileceği en yaygın şikayetlerden biri olan mide bulantısı, yemeği fazla kaçırmak, araç tutmaları, hoş olmayan koku ve görüntülere karşı tepki ya da üşütmek gibi daha masum nedenlerden kaynaklanabildiği gibi, ciddi hastalıkların habercisi de olabilmektedir. Mide bulantısı; ülser, mide bağırsak enfeksiyonları, ani başlayan gastrit, bağırsak tıkanıklığı, apandisit gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları başta olmak üzere stres, gebelik, vertigo, migren, tansiyon sorunları hatta beyin tümörü gibi hastalıklara da işaret edebilmektedir.
Memorial Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Şule Namlı Koç, mide bulantısının nedenleri hakkında bilgi verdi.
Mide bulantısı nedir?
Mide bulantısı sadece midenin hastalığı olarak ele alınmaması gereken bir şikayettir. Mide bulantısı bir hastalık değil vücutta farklı nedenlerden kaynaklanan mekanizmaların tetiklemesi sonucu ortaya çıkan bir tepki ya da farklı hastalıkların belirtisidir. Mide bulantısı genellikle kusmanın ilk aşaması olarak değerlendirilmektedir.
Mide bulantısının nedenleri nelerdir?
Akla ilk olarak sindirim sistemi rahatsızlıkları gelse de mide bulantısı farklı birçok hastalığın belirtisi olarak kendini gösterebilmektedir.
Gıda zehirlenmesi
Mikroorganizmalar ya da bakteri toksinleri tarafından bozulmuş gıdaların tüketilmesi sonucu ortaya çıkan durumdur. Gıda zehirlenmelerinin birçoğunda kişinin hastaneye gitmesine gerek olmadan evde kendiliğinden geçebilmektedir. Ancak bazı durumlarda acil müdahale gerekebilmektedir. Gıda zehirlenmelerinde ortaya çıkan ilk belirtilerden biri mide bulantısıdır. Gıda zehirlenmelerinde mide bulantısı şikayetine; kusma, ishal, ateş, karın ağrısı ve kramplar gibi şikayetler de eklenebilmektedir.
Gastrit
Mide zarının iltihaplanması olarak tanımlanabilen gastrit genellikle helikobakter pilori mikrobundan kaynaklanmaktadır. Gastrit aniden ortaya çıkabileceği gibi (akut gastrit) zamanla yavaş yavaş belirti göstererek de görülebilmektedir (kronik gastrit). Gastrit hastalarında görülen belirtiler arasında mide bulantısı çok yaygındır. Mide bulantısı ile birlikte kusma, karnın üst bölgesinde ağrı ve şişkinlik eşlik eden şikayetler arasındadır.
Ülser
Mide asidinin çeşitle nedenlerle mide veya 12 parmak bağırsağında harabiyet oluşturarak doku kaybına neden olması olarak tanımlanan ülser farklı belirtilerle kendini belli etmektedir. En sık rastlanan ülser belirtisi karnın üst tarafından ortaya çıkar ağrı olmakla birlikte mide bulantısı, kusma, iştah kaybı gibi şikayetlere de neden olabilmektedir.
Bağırsak enfeksiyonları
Bağırsak enfeksiyonu, gastrointestinal enfeksiyonlar veya gastroenterite olarak da bilinmektedir. İnce ve kalın bağırsağı etkileyerek sindirim sistemi iltihabına neden olan viral, bakteriyel veya parazit kaynaklı enfeksiyonlar bağırsak enfeksiyonları olarak tanımlanmaktadır. Ani ve geçici akut bağırsak enfeksiyonları yaşanabildiği gibi kronik iltihaplı bağırsak hastalıkları da görülebilmektedir. Bağırsak enfeksiyonlarına rotavirüs gibi virüsler, salmonella gibi bakteriler ya da giardia gibi parazitler yol açabilmektedir. Bağırsak enfeksiyonlarının nedenleri farklı olabilse de ortaya çıkan belirtiler birbirine çok benzemektedir. Bağırsak enfeksiyonlarında mide bulantısı çok sık görülen belirtiler arasındadır. Mide bulantısının yanında karın ağrısı, kanlı ishal, ateş gibi belirtiler bağırsak enfeksiyonu şikayetleri arasında yer almaktadır.
Safra kesesi hastalıkları ve safra kesesi ameliyatları
Safra kesesi hastalıkları farklı şekillerde görülebilmektedir. Safra kesesinin akut iltihabı, safra yolu yaralanmaları ve darlıkları, safra yolu kistleri, safra kesesi taşları, safra kesesi kanseri gibi farklı şekillerde yaşanabilmektedir. Safra kesesi karaciğerin altında bulunan bir kesedir. Karaciğerde üretilen safrayı depolar ve konsantre eder. Safra, yağın sindirimine yardımcı olur ve yiyeceklere yanıt olarak safra kesesinden üst ince bağırsağa salınır. Safra kesesi hastalığı türleri şunları içerir:
Safra kesesi hastalıklarında en hafif ve en yaygın belirtisi biliyer kolik adı verilen aralıklı ağrıdır. Tipik olarak, hasta, göğüs kafesine yakın sağ üst karında şiddetli ve sırtın üst kısmına yayılabilen ağrı yaşamaktadır. Bazı hastalar bu ağrıyı göğüs kemiğinin arkasında hissedebilir. Safra kesesi hastalıklarında hastalarda en sık görülen bir diğer şikayet ise mide bulantısı veya kusmadır. Mide bulantısı ve kusma şikayetleri safra kesesi hastalıklarından cerrahi tedavi gören hastalarda ameliyat sonrasında da devam edebilmektedir.
Gastroözefageal Reflü
Toplumda sık görülen hastalıklardan birisi de Gastroözefageal Reflü hastalığıdır. Mide içeriğinin farklı nedenlere bağlı olarak mideden yemek borusuna doğru geri kaçışıyla ortaya çıkmaktadır. Gastroözefageal Reflü hastalığında en sık görülen belirti mideden boğaza doğru yayılan yanma hissidir. Yemeklerden sonra veya gece yatarken yanma hissi daha fazla görülebilmektedir. Gastroözefageal Reflü hastalığında göğüs ağrısı, yutma güçlüğü, boğazda yumru hissi, mide bulantısı ve kusma şikayetleri de yaşanabilmektedir.
Gastroparezi (Midenin yavaş boşalması)
Midenin yavaş boşalması ya da mide tembelliği olarak da bilinen Gastroparezi hastalığının belirtileri diğer mide rahatsızlıklarına benzediği için teşhisi zor koyulabilen bir hastalıktır. Sağlıklı çalışan bir mide tüketilen besinleri küçük parçalara ayırarak bağırsaklara göndermektedir. Ancak diyabet, viral enfeksiyonlar, cerrahi müdahaleler, sinir sistemi hastalıkları gibi çok farklı nedenlere bağlı olarak Gastroparezi hastalığı geliştiği durumlarda mide yapması gereken sindirim işlemini gerçekleştirememektedir. Tüketilen besinlerin midede uzun süre kalması sonucu mide bulantısı ve kusma gibi şikayetler çok sık görülebilmektedir.
Alkalen reflü gastriti (safra gastriti)
Karaciğerde üretilen safra ve diğer bileşenlerin ince bağırsaklardan mideye sızarak mide mukozasında iltihaplanmaya yol açması olarak tanımlanabilen Alkalen Reflü gastriti hastalığının belirtileri diğer mide hastalıklarında ortaya çıkan şikayetlere benzemektedir. Karnın üst bölgesinde huzursuzluk, ağrı, şişkinlik gibi belirtilerin yanında mide bulantısı ve kusma sık yaşanabilmektedir.
Bağırsak tıkanıklığı
Bağırsak tıkanıklığı müdahale edilmediği takdirde hayati tehlikeye yol açabilen rahatsızlıklardan birisidir. Ani ve şiddetli karın ağrısı, karında şişlik, gaz ve gaita çıkaramama gibi belirtilerin yanında mide bulantısı ve kusma gibi şikayetler görülebilmektedir.
Gebelik
Birçok hastalık mide bulantısına neden olabildiği gibi hamilelik de mide bulantısının en çok yaşandığın süreçlerin başında gelmektedir. Özellikle gebeliğin ilk aylarında anne adaylarının büyük bir çoğunluğu mide bulantısı ve kusma şikayetleri yaşayabilmektedir. Hamilelikte yaşanan hormonal değişimler, koku hassasiyetinin artması gibi faktörler mide bulantısı yaşanmasına yol açabilmektedir. Genel olarak mide bulantısı hamileliğin ilk aylarında daha sık yaşanmakla birlikte bazı anne adaylarında gebeliğin son aylarına kadar mide bulantısı şikayeti yaşanabilmektedir.
Araç tutması (Hareket hastalığı)
Halk arasında araç tutması olarak bilinen hareket hastalığı da mide bulantısına neden olabilmektedir. Uçak, otomobil, vapur gibi araçlara seyahat ederken denge algısında yaşanan bozulmaya bağlı olarak yaşanan araç tutmasında mide bulantısının yanı sıra baş dönmesi, kusma, terleme gibi şikayetler de yaşanabilmektedir.
Koku ve görüntü karşısında vücudun verdiği tepki
Kötü kokuların alınması ya da kötü görüntüler beyni uyararak mide bulantısını tetikleyebilmektedir.
Kanser ve kanser tedavisi
Mide bulantısı kanser belirtisi olabilmektedir. Özellikle sindirim sistemi kanserlerinde hazımsızlık, şişkinlik gibi belirtilerle birlikte mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, kilo kaybı gibi şikayetler yaşanabilmektedir. Kanser tedavisi ya da kanser tedavisinden sonra da mide bulantısı şikayetleri yaşanabilmektedir. Kemoterapi tedavisi sırasında ani mide bulantısı ve kusma şikayetleri görülebilmektedir. Mide bulantısı ve kusma şikayetleri kemoterapi sırasında olabileceği gibi sonrasında da ortaya çıkabilmektedir.
Vertigo (Baş dönmesi)
Hastalar farklı nedenlere bağlı olarak vertigo yani baş dönmesi yaşayabilmektedir. Şiddetli vertigo durumunda kişi genellikle hareket edememektedir ve ilk görülen şikayetler mide bulantısı ile kusma olmaktadır.
Kulak enfeksiyonu
Kulak enfeksiyonları genellikle şiddetli kulak ağrısı ile kendini belli etmektedir. Ancak iç kulak enfeksiyonlarında kulak ağrısına mide bulantısı, baş dönmesi gibi şikayetler eklenebilmektedir .
Beyin travması, beyin tümörü
Kafa travmaları ya da beyin tümörü gibi rahatsızlıklar hastalığın şekline göre farklı belirtiler gösterebilmektedir. Beyin travması veya beyin tümörlerinde şiddetli baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, konuşma bozukluğu, kol veya bacaklarda güçsüzlük, görme bozuklukları gibi şikayetler yaşanabilmektedir.
Apandisit
Kalın bağırsağın başlangıç kısmında 5-6 cm boyunda, 3 mm çapında kör bir bağırsak parçası olan apandisitin tam olarak görevinin ne olduğu bilinmemektedir. Bağırsağın defans mekanizması ve bağışıklığı düzenlemeye yardım ettiği öngörülen apandisitin iltihaplanmasının en tipik belirtisi sağ kasık ağrısıdır. Ancak ağrı ile birlikte mide bulantısı, kusma, sindirim güçlüğü gibi şikayetler de yaşanmaktadır.
Migren
Migren ataklarının en belirgin özelliği zonklama şeklinde baş ağrısıdır. Ancak bu baş ağrısına; mide bulantısı, kusma, ışık ve sese karşı hassasiyet gibi şikayetler de eklenmektedir.
Kalp krizi
Kalp krizi sırasında yeterli oksijen alınamadığı için baş dönmesiyle birlikte mide bulantısı ve kusma şitayetleri yaşanabilmektedir.
İlaç kullanımı
Çeşitli ilaçlar yan etki olarak mide bulantısına neden olabilmektedir.
Stres
Stres birçok soruna neden olmasının yanı sıra beyni olumsuz uyararak mide bulantısını tetikleyebilmektedir.
Aşırı besin tüketmek
Mide-bağırsak sistemini huzursuz eden besinlerin tüketilmesi mide bulantısı ve kusmayla sonuçlanabilir
Böbrek ve idrar yolu hastalıkları
Böbrek taşları veya idrar yolu enfeksiyonları şiddetli ağrının yanı sıra mide bulantısı ve kusma gibi şikayetlerle de kendini belli edebilmektedir.
Mide bulantısı şikayetleri yaşıyor ve nedenini öğrenmek için gerekli testleri yaptırmak istiyorsanız Memorial Evde Sağlık sitesindeki https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/yorgunluk-ve-bagisiklik-c21/ linkini tıklayabilirsiniz.
