Romatizma ortalama 200 hastalığın oluşturduğu genel bir terimdir. Eklemde şişlik, ağrı, ciltte döküntü gibi belirti verebilen romatizmal hastalıklar bazen hiçbir işaret de vermeyebilir. Her hastalığın birbirinden farklı olduğu romatizmal hastalıklarda önemli olan hastalığa yakalanmadan sağlıklı bir yaşam sürmek, spor yapmak ve vücut direncini artırmaktır. Çünkü herhangi bir romatizmal hastalığa yakalanıldığında sağlıklı bir yaşam tarzının faydaları belirgin olarak görülebilmektedir. Memorial Antalya Hastanesi Romatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Edal Gilgil, romatizma hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Romatizma nedir?
Romatizma tek bir hastalık değildir. Eklem ağrılarına verilen genel bir isimdir ve romatizma adı altında 200 civarı hastalık vardır.
Bunların hepsinin tedavisi birbirinden farklıdır. Bir kısmı iltihaplıdır bir kısmı dejeneratiftir. Kireçlenme tarzı hastalıklar romatizmanın içinde yer alırken, iltihapsız hastalıklar da bu grupta mevcuttur. Nedeni belli olan romatizma sayısı çok azdır. Nedeni belli olan, mikroplarla ilişkili ortaya çıkan reaktif artiritler bunlardan biridir. Ayrıca ürik asitle ilişkili olduğu bilinen, ürik asit veya bir mikroorganizmanın mikrobun doğrudan ekleme yerleşerek oluşturduğu septikartitler vardır. Bunların dışındaki romatizma başlığı altındaki hastalıkların nedeni çok bilinmemektedir.
Romatizma kimlerde görülür?
Romatizma her yaşta görülebilir. Halk arasında yaşlı hastalığı gibi bilinse de çocukluk çağı romatizmaları da vardır. Romaztizma hastalığı genel olarak kadınlarda fazla görülür ama gut, ankilozan spondilit gibi bazı hastalıklara erkeklerde daha fazla rastlanır. Çocukluk çağında Beta mikrobu gibi mikroorganizmalar sonucuyla ortaya çıkan hastalıkların sonrasında akut romatizmal ateşler görülür. Bu da çocuklarda görülen romatizmal hastalıklara örnektir.
Romatizmanın belirtileri nelerdir?
Romatizma belirtileri eklem ağrıları ile varlığını gösterir, eklem tutulum şekli önemlidir. Tek eklemde veya çok eklemde ya da küçük veya büyük eklemde tutulum olup olmadığına göre farklı hastalıklar ortaya çıkabilir. Kişilerde eklemde şişlik, ağrı, ciltte döküntü gibi belirtiler varsa bunlar ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Bu gibi belirtiler söz konusu olduğunda zaman kaybetmeden bir doktora başvurmak gerekir.
Eklem ağrılarına ek olarak bazı hastalarda kas ağrıları da gelişebilir veya bazen ilk belirtilerde hiç ağrı olmaz sadece halsizlik, ateş gibi belirtiler görülebilir.
Romatizmada çok çeşitli hastalıklar olduğu için bazı romatizmal eklem hastalıkları ataklar halinde gelir. Örneğin ailesel akdeniz ateşi gibi bazı romatizmal hastalıklarda, zaman zaman alevlenmeler olur zaman zaman gerilemeler olur ama romatoid artrit gibi hastalıklarda hastalık tedavisiz kalırsa ilerleme meyillidir. Ağrı sürekli kronik ve ilerleyicidir.
Romatoid artrit, gut, sedef romatizmasında eklemde şişlik, ağrı bunun yanı sıra ciltte döküntüler görülebilir.
İltihaplı olmayan hastalıklar içerisinde en çok görülen fibromiyaljidir. Fibromiyaljide yaygın ağrı ve doku bozukluklukları görülğr. Fibromiyalji ilerleyici bir hastalık değildir ama hastanın günlük yaşantısını ve konforunu çok etkiler. Romatoloji uzmanı takibinde olmaları önemlidir.
İleri yaşta en çok görülen hastalık osteoartrit yani kireçlenmedir. Genelde ilerleyici bir karakter gösterir ve çok etkili tedavisi yoktur. Kireçlenmede fizik tedavi, kas güçlendirme egzersizleri, ağrıyı kesici tedaviler ve protez gibi cerrahi uygulamalar gerekli olabilir.
Romatizmada tanı nasıl konur?
Romatizmada tanı her hastalığın gidişatı farklı olduğu için ortaya çıkış şekline göre değişebilir. Belirtiler, hastanın şikayetleri, fizik muayene sonucuna göre laboratuvar testlerine başvurulabilir. Ancak her hastalıkta her zaman laboratuvar testleri bir sonuç vermeyebilir. İltihaplı romatizmal hastalıkların çoğunda iltihabı gösteren sedimentasyon ve CRP gibi tetkikler yüksek görülür ama bunlar spesifik değildir.
Hangi hastalık olduğunu kan testleri belirtmez bu nedenle klinik muayene, hastanın kendi şikayetlerini anlatması, gidiş sürecini anlatması doktor için daha faydalı olabilir. Hatta bazen hastanın öyküsü ve muayene bilgileri ile laboratuvara gerek olmaksızın tanı konabilir. Yine de bazı hastalıklarda laboratuvarın önemli yeri vardır. Mesela bağ dokusu hastalıklarında kan testleri belirtici olmaktadır.
Romatizmal hastalıkların tedavisi nasıl planlanır?
Romatizma başlığı altında 200 kadar hastalık olduğu için her birisinin tedavisi diğerinden farklıdır.
Romatizmal hastalıklarda hastalık meydana gelmeden hastalığın önlenmesi mümkün olmamaktadır. Burada önemli olan herkesin sağlıklı bir hayat sürmesi için yapılması gerekenlere uymasıdır. Örneğin egzersiz yapmak nasıl sağlıklı bir yaşam için gerekliyse romatizmal hastalık başladıktan sonra da büyük önem taşımaktadır. Hastanın dayanıklılığını ve ağrıya toleransını artırdığı gibi bazı şikayetleri geciktirebilir.
Gut gibi bazı romatizmal hastalıkların diyetle ilişkisi vardır. Mesela gut hastalığında pürin içeren gıdaların hastalığı tetiklediğini bilinir. Bazı spondilopati diye adlandırılan hastalıklarda bağırsak florasının bozulması yani bağırsaktaki yararlı mikroorganizmaların dengesinin bozulması hastalığı tetikleyici etki gösterebilir. Bu hastaların çoğunda bağırsakta bir iltihap olduğunu bilinir. Çölyak hastalığında zaten glutenle ilişkilidir. Ancak gluteni bütün romatizmal hastalıklarla ilişkilendirmek mümkün değildir. Son zamanlarda gluteni tamamen kesmek gibi bir algı oluşmuştur. Glutenle alakası olmayan bir hastalık söz konusu olduğunda ancak glutenin kesilmesi son derece yanlış bir yaklaşımdır.
Siz de genel sağlığınızı korumak istiyorsanız Memorial Evde Sağlık paketlerinden faydalanarak gerekli testleri evinizin konforunda yaptırabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/genel-saglik-c8/
