Atardamarların içindeki kan basıncını ifade eden tansiyonun doğru ölçülmesi teşhis ve tedavi açısından büyük önem taşıyor. Özellikle yüksek tansiyon teşhisi hastane ortamında veya gelişen teknolojiyle birlikte Evde Sağlık hizmetleri sayesinde ev ortamında da konulabiliyor, gerekli takipler de modern yöntemlerle gerçekleştirilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Cegerğun Polat, “Tansiyon nedir ve tansiyon nasıl ölçülür?” sorularının yanıtını verdi.
Tansiyon nedir?
Tansiyon, kalbin vücuda pompaladığı kanın damar duvarına uyguladığı basıncın ölçüsüdür. Kalbin ana görevi vücuda aort damarı yoluyla kan pompalamaktır. Kan kalp tarafından belirli bir güçle damarlara gönderilmektedir. Damar duvarının yapısı ve kanın pompalanma gücü damarların iç duvarlarında, kanın ilerlemesini sağlayan basınç dalgası oluşturur. Buna da tansiyon denmektedir. Tansiyon, vücut için önemlidir çünkü tansiyon sayesinde doku ve organlar yeterince kanlanabilir ve yaşamsal fonksiyonları devam eder. Kalp kası gevşeyince de damarlarda bir miktar basınç kalır. Bunlar tansiyonun türlerini oluşturur. Halk arasında büyük ve küçük tansiyon olarak bilinir. Tıp dilinde de “Sistolik basınç” ve “Diyastolik basınç” olarak adlandırılır. Yani kalp kanı dışarı pompalarken oluşan basınç sistolik basınçtır, kalp gevşediğinde oluşan basınç ise diyastolik basınçtır. Eğer bir tansiyon ölçümünde size “12’ye 8- 120/80 mmHg” dendiyse buradaki 12 sistolik basınç, 8 de diyastolik basınçtır. Tansiyonun durumu kişiden kişiye değişiklik gösterse de ideal tansiyonun 90/60 mmHg ile 120/80 mmHg arasında olması beklenir. Yani 90/60 mmHg ve 120/80 mmHg arasındaki değerler normal tansiyon olarak bilinir. Yüksek tansiyon ise 140/90 mmHg ve üstü kabul edilir. 90/60 mmHg ve altı ise düşük tansiyon olarak kabul edilir.
Yüksek tansiyon nedir?
Yüksek tansiyon yani hipertansiyon, kan basıncının tansiyon aletiyle ve tansiyon holter ile ölçüldüğünde sürekli olarak 140/90 mmHg çıkması durumudur. Sigara içmek, aşırı alkol tüketimi, obezite, egzersiz yapmamak, düzensiz beslenmek, stres, şeker hastalığı, böbrek üstü bezinin hastalıkları, kalp damar hastalıkları, böbrek hastalıkları, genetik faktörler, tiroid hastalıkları, düzensiz uyku yüksek tansiyon nedenleri olarak bilinir. Yüksek tansiyon bebeklerde bile görülebilir.
Yüksek tansiyon nasıl teşhis edilir?
Yüksek tansiyon kendisini baş ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, erken yorulma, burun kanaması, bacaklarda şişlik, halsizlik şeklinde gösterebilir. Yüksek tansiyonun tanısı da fiziki muayene, tansiyon holter, kalp ultrasonu (Ekokardiyografi), EKG gibi tetkiklerle konulur.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/kalp-sagligi-c12/
Normal ve tehlikeli tansiyon değerleri nedir?
| Kan Basıncı Kategorisi | Sistolik kan basıncı | Diyastolik Kan Basıncı | |
| Normal | 120’den az | ve | 80’den az |
| Yüksek Tansiyon | 140 veya daha yüksek | veya | 90 veya daha yüksek |
| Yüksek-Normal Tansiyon | 130 veya daha yüksek | veya | 80 veya daha yüksek |
| Tehlikeli derecede yüksek tansiyon | 180 veya daha yüksek | ve | 120 veya daha yüksek |
Yüksek tansiyon tedavisi nasıl yapılır?
Tansiyon değerlerinin ne kadar yüksek olduğu tedavi şeklini belirler. Hafif, evre 1 hipertansiyonda ilk etapta yaşam şekli değişikliği önerilir. Ancak organlarda ek sorunlar yaşanmışsa genelde yüksek tansiyon ilaçları verilir. İlaç alsa dahi hastanın yaşam tarzı değişikliğine devamı gereklidir. Daha az tuz tüketimi, kişinin ideal kiloya kavuşması, düzenli egzersiz, bilinçli diyet ile tansiyon kontrol altına alınabilir. Ancak tedavi altta yatan nedene göre değişebilir. Tiroid, böbrek, diyabet kaynaklı bir yüksek tansiyon varsa diğer hastalıklar için de tedavi olunması gerekir.
Yüksek tansiyonun zararları nelerdir?
Eğer hipertansiyon varsa bu kalbe, beyne, böbreklere ve gözlere ekstra yük bindirir. Kalıcı bir yüksek tansiyon kalp yetmezliği, kalp krizi, kalp ritim bozukluğu, aort anevrizması, vasküler demans, inme, böbrek hastalıkları, periferik arter hastalığı gibi ciddi sorunlara sebep olabilir. Tansiyonu bir miktar bile düşürmek sağlıkla ilgili riskleri düşürmeye yardım eder.
Yüksek tansiyonu ne yapmak düşürür?
Düzenli egzersiz yaparak, kafeini azaltarak, sigarayı bırakarak, alkolü azaltarak, kilo vererek, tuz miktarını azaltarak, liften ve yeşil sebze ağırlıklı yani sağlıklı beslenerek tansiyon üzerinde olumlu etkiler edinmek mümkündür.
Düşük tansiyon nedir?
Düşük tansiyon yani hipotansiyon kan basıncının tansiyon aletiyle ve tansiyon holter ile ölçüldüğünde 90/60 mmHg altında seyretmesi durumudur. Yüksek tansiyon gibi zararlı bir durum değildir. Tansiyon düşüklüğü kalp damar hastalığı için bir risk oluşturmaz. Ani tansiyon düşmesi meydana gelirse baş dönmesine bunun akabinde de baygınlığa sebep olabilir. Ancak düşük tansiyon da altında kalp yetmezliği veya farklı sebepler olabilir. Bu nedenle kardiyoloji uzmanına görünmekte fayda vardır.
Tansiyon nasıl ölçülür?
Hipertansiyonu belirlemek için tansiyon ölçümünün doğru yapılması önem taşır. Ancak yüksek tansiyondan ziyade günlük yaşamda düşük tansiyonun daha çok belirtisi olur. O nedenle yüksek tansiyon için mutlaka bir kardiyoloji uzmanına gidilmelidir. Öncelikle evde tansiyon ölçerek işe başlanabilir. Tansiyon ölçümü mutlaka sessiz bir ortamda yapılmalıdır. Bunun yanında ölçüm yapılmadan önce en az on beş dakika dinlenmek gerekir. Ölçümden 45 dakika öncesine kadar kahve, çay ya da sigara içilmemeli; ölçüm sırasında hareket edilmemeli ve konuşulmamalıdır. Ölçüm tek koldan değil her iki koldan da yapılmalıdır. Hangi kolda yüksek çıkıyorsa o değer esas alınmalıdır. Her iki kol arasında belirgin farklılık varsa mutlaka doktora bildirilmelidir. Öncelikle serbest biçimde iki ayak yere basacak şekilde oturulmalıdır. Kişinin kolu açıkta, giysileri gevşek olmalıdır. Çünkü üstten sıkan, kolu sıkan giysiler tansiyon sonucunu hatalı çıkarabilir. Kol giysisi, dirseğin üzerinde kalmalı ve gevşek
