Phubbing, aslında hemen hemen her gün tanık olduğunuz bir durumdan ibarettir. Ailenizle veya arkadaşlarınızla bir yerde otururken onlarla ilgilenmeyip yalnızca telefonunuzla ilgilenmek, bir bakıma çevrenizi küçük görmek bu hastalığın tanımlarından biri. Sosyal medyanın ve teknolojinin gelişmesiyle birlikte hayatımızı ele geçiren dijital ortam çeşitli hastalıkların da ortaya çıkmasına neden oldu. Phubbing hastalığı, İngilizce “Phone (Telefon)” ve Snubbing (Küçümseme) kelimelerinden türetilir. Henüz Türkçeleştirilmediği için hastalık bu ismiyle anılır. Günümüzde oldukça yaygın olan Phubbing, birçok kişinin sıklıkla yöneldiği bir durum. Örneğin; siz de çevrenizde konuşulanları dinlemeyip telefonunuzla ilgileniyorsanız phubbersınız demektir. Phubber, bağımlılığa sahip kişi şeklinde de adlandırılabilir. Eğer siz telefon ve sosyal medya bağımlılığınızdan dolayı çevrenizle iletişimizi sekteye uğratıyorsanız Phubber olarak nitelendirilirsiniz.
Phubbing Belirtileri Nelerdir?
Eğer çevrenizdeki insanlar aşağıdaki belirtileri gösteriyorsa siz phubbinge maruz kalıyor olabilirsiniz:
- Sürekli telefonu kontrol etmek: Günümüzde çoğu insan telefonunu günde 58 kez kontrol ederken çalışma saatleri içerisinde ise 30 kez telefonuna bakıyor. Eğer siz de herhangi bir bildirim gelmeden içgüdüsel olarak telefonunuzu kontrol ediyor, ya da telefonunuzu sık sık kontrol etmek zorunda hissediyorsanız Phubbing belirtilerinden birine sahipsiniz demektir.
- Telefonunuz görüş alanınızdan çıktığında kendinizi rahatsız hissetmek: Phubbing rahatsızlığı için en önemli belirtilerden biri de telefonunuzdan uzak kaldığınızda kendinizi tedirgin hissetmenizdir.
- İnsanlarla iletişim kurarken telefonla ilgilenmek: İnsanlarla yüz yüze iletişimde olduğunuz halde onlarla ilgilenmeyip cep telefonunuza bakmak belirtilerden bir diğeridir.
- Yatakta dahi cep telefonu kullanmak: Phubbing yapıyor olduğunuzu gösteren bir diğer belirti özellikle romantik ilişkilerde yatakta telefonla ilgilenmektir.
- Sosyal ortamlarda odağın telefonda olması: Sosyal bir ortamdayken sohbete dahil olmadığınızda cep telefonunuza bakmayı tercih ediyorsanız phubbing rahatsızlığından şüphelenebilirsiniz.
Phubbing Sebepleri Nelerdir?
Phubbing rahatsızlığının nedenleri arasında sayılabilecek ilk faktör telefon bağımlılığıdır. Günümüze bakıldığında neredeyse her dört kişiden biri telefon bağımlılığından mustariptir ve bunun farkında değildir. Telefon bağımlılığına ve bununla birlikte phubbing’e yol açan bir diğer sebep teknolojiyi bir araçtan çok amaç haline getirmektir. Kişinin teknolojiye karşı duyduğu ilgiyi ve merakı kontrol edememesi bağımlılığı beraberinde getirir.
Phubber sebeplerinden bir diğeri asosyal yaşam tarzı olabilir. Sosyal çevresi olmayan bireylerde sosyal medyaya ve oradaki bireylere yönelim artarken bu da Phubbing riskini artırır. Çevresinden bağımsız asosyal kişiler gerçek yaşamlarında elde edemediklerini Sanal medyada elde etmeye çalışmaları Phubbing’e yol açabilir. Ayrıca arkadaş çevresine bağımlı olmak da phubbing rahatsızlığı riskini artırır.
Phubbing Zararları Nelerdir?
Phubbing”in kişiye vereceği bazı zararlar da söz konusudur. Bu zararları açıklamak gerekirse;
- Phubbing yapan kişilerde sosyal etkileşimler gittikçe zayıflar. Telefon bağımlılığı ilerledikçe birey gerçek ilişkilerden uzaklaşarak sanal dünyadaki etkileşimleri odak noktası haline getirir. Sosyal olarak daha az iletişim kuran kişi bir süre sonra çevresini önemsememeye başlayabilir. Bu da bireyin ilişkilerine ciddi zararlar verirken gerek iş gerekse özel hayatında sıkıntılar baş gösterir.
- Teknolojiye bağımlı hale gelmek bir süre sonra bireyin bilişsel sağlığını tehdit eder. Okul çağında ise kişinin akademik hayatı tehlikeye girebilir. Zira genç birey telefon kullanma alışkanlıklarına sınır getirmek noktasında zorlanabilir.
- Hastalığın ilerleyen evrelerinde kişi cep telefonunun ve İnternet bağlantısının olmadığı ortamlarda Kendini huzursuz ve tedirgin hissedebilir.
Phubbing’in İkili İlişkilere Verdiği Zararlar
- Phubbing insan ilişkilerine oldukça zarar verir. Yüz yüze etkileşimleri azaltan Phubbing iletişimlerin daha az anlamlı olmasına yol açıyor.
- Ayrıca yapılan araştırmalar Phubbing’in insanın 4 temel ihtiyacını tehdit ettiğini açıkladı. Bu 4 temel ihtiyaç arasında; benlik saygısı, aidiyet, güç, varlığın anlamı yer alır. Özellikle romantik ilişkilerde yaşanan Phubbing’in ilişkiden doyum alma oranını düşürdüğü ve depresyon yaşama riskini artırdığı belirtilir.
- Romantik ilişkilerde çiftlerin birbirlerine Phubbing yapması depresif belirtilerin ortaya çıkmasına yol açabilir. Çiftler arasında çatışma yaratan Phubbing, Zamanla çiftlerin birbirlerine duydukları olumlu duyguları da azaltır. Bunun nedeni çiftlerin birbirlerinden bekledikleri ilgiye karşılık bulamamalarından kaynaklanır.
Phubbing Akıl Sağlığını Nasıl Etkiler?
Phubbing’e maruz kalan taraf kendini yetersiz ve önemsiz hissedecektir. Sağlıksız ilerleyen iletişim her iki tarafı da rahatsız ederken Phubbing yapılan taraf daha fazla etkilenebilir. Phubbing ne demek diye düşünüyorsanız sizinle iletişime geçen insanların davranışlarını göz önüne getirebilirsiniz. Eğer karşınızdaki insan sizinle vakit geçirdiği anlarda telefonuyla çok sık ilgileniyorsa karşınızda bir phubber olabilir.
Karşınızda bir phubber olduğunda kendinizi dışlanmış ve önemsiz hissedebilirsiniz. Bu da bir süre sonra ruhsal durumlarınızda sorunlara yol açabilir.
Phubbing rahatsızlığına yakalanan kişilerde kaygı, stres, endişe, sosyal fobi, anksiyete, depresyon gibi problemler de görülebilir.
Phubbing’e Karşı Ne Yapılabilir?
2013 yılında Avusturalyalı Alex Haigh “Stop phubbing” girişimini başlatarak Phobbing’e karşı ilk mücadeleyi başlatmıştır. “Stop Phubbing” kampanyası ile teknolojinin olumsuz etkilerine karşı insanlar uyarılmış ve örgütlenme hedeflenmiştir.
Kişisel olarak phubbing ile mücadele etmek için öncelikle fark etmeniz gerekiyor. Phubbing ve bağımlılık belirtilerinin sizde olduğunu fark ettiğinizde teknoloji ve İnternet diyetine başlamalısınız. Teknolojiden ve internetten uzaklaşacağınız aktivitelere yönelmeli ve sosyalleşmelisiniz.
Çevrenizde phubber varsa onu bu bağımlılıktan kurtarmak için birlikte sevdiğiniz aktiviteleri yapabilir gerekli durumda profesyonel destek almasına yardımcı olmalısınız.
Phubbing Hakkında Sık Sorulan Sorular
Phubber Ne Demek?
Sosyal ortamlarda çevresiyle iletişim kurmayan, sadece telefonuyla ilgilenen; yani Phubbing yapan kişiye “Phubber” denir.
Stop Phubbing Ne Demek?
Stop Phubbing, Phubbing bağımlılığına dikkat çekmek için Alex High tarafından hazırlanan bir kampanyadır. Alex Haigh bu bağımlılığı bir veba olarak tanımlarken Phubbing’in insan ilişkilerine verdiği zarara dikkat çekmek için posterler hazırlayarak restoranlara ve cafelere asmıştır.
