Ülkemizde de oldukça sık rastlanan kalp damar hastalıklarının teşhis ve tedavisinde anjiyo uygulamasının çok önemli bir yeri bulunmaktadır. Kalp damarlarını görüntülemeye ve dolayısıyla uygulanacak tedavi yöntemine karar vermeye yarayan anjiyo işlemi lokal anestezi ile yapılan yaklaşık 15-20 dakika süren bir uygulamadır. Memorial Bahçelievler Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. İmran Önür, anjiyo yöntemi hakkında bilgi verdi.
Anjiyo nedir?
Anjiyo kardiyologlar için kalp damarlarını görüntülemeye yarayan bir girişimdir. Kalp damar hastalıklarının teşhisinde kullanılan anjiyo, ani kalp krizlerinde hayat kurtaran bir tetkik yöntemidir. Anjiyo işleminin sonucuna göre tedavi planlaması yapılmaktadır.
Anjiyo hangi durumlarda uygulanır?
Kalp damarlarında problem olduğunu düşündüren bulgular olan kişilerde uygulanmaktadır. Tipik ağrısı olanlar, eforla artan istirahatle geçen ağrısı olanlar, yeni başlamış ağrı çeken, geçmişe göre ağrısı artan, bunlara ek olarak diyabet, tansiyon, yüksek kolesterolü olan ya da ailesinde kalp hastalığı öyküsü olan, sigara içen ve belli bir yaşın üzerinde olan özetle risk grubundaki kişilerde tipik göğüs ağrısı olduğu zaman genelde anjiyo önerilir. Bunun dışında kalp krizlerinde göğüs ağrısıyla birlikte kalp grafisinde de bu bulgular olduğu zaman koroner anjiyo önerilmektedir. Bu, efor testi ile tespit edilmektedir. Efor testinde ağrısı olan veya kalp grafisinde farklılık olan, beraberinde kalp ultrasonu yani eko kardiyografi adı verilen tetkik sırasında kalp kasılma kusuru yani kalp duvarlarında beslenme bozukluğunu düşündüren bulgular olan hastalara önerilmektedir. Bunlara ek olarak koşu bandı yapamayan hastalarda Nükleer Tıp Bölümü’nde yapılan sintigrafideki bulgular da anjiyo yapılıp yapılmayacağı konusunda yol göstermektedir.
Anjiyo ne kadar sürer?
“Anjiyo kaç dakika sürer?” sorusu kullanıcılar tarafından sıklıkla sorulmaktadır. Kalp anjiyografisi işlemi normal bir kişide 15-20 dakika sürer. Daha önce Bypass geçiren kişilerde bu süre 20-30 dakikayı bulabilmektedir. Ancak bazen damarların çıkışında karşılaşılan ya da atardamara girdikten sonra kalp damarına ulaşırken karşılaşılan anatomik zorluklar bu süreyi uzatabilmektedir. İşlem bittikten sonra girişim yerine konmuş olan kanül çekilir, kanamanın durması için 15-20 dakika bası uygulanır, kanama durması için sıkı bandaj ve kasıktan yapılırsa ağırlık uygulanır. Hasta 3-6 saat arasında dinlendirildikten sonra kanama kontrolü yapılarak genelde taburcu edilir.
Anjiyo nasıl yapılır?
Anjiyo ameliyatı ortalama 15 dakika sürmektedir. Giriş yerine göre el bileği veya kasık damarının bölgesi lokal anestezi ile uyuşturulur. Sonrasında o damardan kateter adı verilen plastik borularla kalp damarlarına ulaşılır ve boya verilerek kalp damarları görüntülenmektedir.
Anjiyo sonrası neler olabilir?
Anjiyo sonrası damarların görülmesinin ardından darlıkların derecesine göre ilaçlı takibe ya da ilaçsız takibe karar verilir. Veya stent ya da bypass adı verilen girişimsel işlemlere karar verilir. Bunların ardından hastanın işlemi bitmektedir. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Örneğin hastanın böbrek fonksiyonları yeniden mutlaka değerlendirilmelidir. Ek olarak, kanama olma riskine karşı dikkatli olmak gerekmektedir. Özellikle işlem uygulanmış, yani anjiyo esnasında stent takılmış hastalarda ve kasıktan yapıldıysa kanama riski bulunmaktadır. Ya da anjiyo sırasında kullanılan opak madde çok fazla miktarda olduğunda bu böbreklere zarar verebilmekte ve böbrek yetersizliği ile diyaliz hatta ölüme varan sonuçları olabilmektedir. Bu nedenlerle hasta işlemden sonra bol su içmeli, damardan sıvı verilmeli ve böbreklerin dolaşım anlamında beslenmesini ve opak maddeyi vücuttan atmasını kolaylaştırmak gerekmektedir.
Anjiyo sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Hasta eğer sadece anjiyo olduysa yani işleme dönmediyse herhangi bir stent takılmadıysa, hastanın damarlarında ciddi bir sorun çıkmadıysa mümkünse ilk 24 saat normal içtiğinden çok daha fazla su içmelidir. Çünkü kullanılan opak madde böbreklerden dışarı atılmaktadır. Bunun dışında işlem yapılan bölgede yani kasık veya bilekte şişlik, kızarıklık ya da balonlaşma gibi bulgular olup olmadığına dikkat edilmelidir. Özellikle kasıktan yapılan anjiyolarda özellikle 24 saat o ayağın üzerine çok fazla basılmaması gerekmektedir.
BT anjiyo nedir?
Son zamanlarda daha popüler olan bilgisayarlı tomografi anjiyo ya da diğer adıyla sanal anjiyo da bir diğer yöntemdir. Sanal anjiyo normal anjiyoya göre daha az riskli olan, uygulaması daha kolay olan bir tetkiktir. Ancak özellikle düşük ya da orta riskli hastalarda önerilmektedir. Yapmadan önce mutlaka hastanın böbrek fonksiyonlarını görmek gerekmektedir. Çünkü kullanılan görüntülemeye yarayan opak madde adı verilen madde hem normal anjiyoda hem bilgisayarlı tomografi anjiyoda böbreklere zarar verebilmektedir. Dolayısıyla herhangi bir anjiyo işleminde ya da herhangi bir opak madde verilmesi gereken işlemde mutlaka hastanın böbrek fonksiyonlarını görmek ve normal olduğundan emin olmak gerekmektedir. Normal anjiyoya göre bilgisayarlı tomografinin riskleri daha düşüktür. Normal anjiyo ya bilekten ya da kasıktan yapılmaktadır. Geçmişte kasıktan daha çok yapılmaktaydı ancak son zamanlarda teknolojinin gelişmesiyle beraber bilekten daha fazla yapılmaya başlanmıştır. Bilekten anjiyo hasta için daha konforludur. Bilekten anjiyonun kasıktan anjiyoya göre avantajı özellikle şişmanlık hastalığı olan veya kilo problemi olan kişilerde kasıktaki damara girerken bir balonlaşma, kanama ya da damarlar arasında geçişe neden olacak bir probleme neden olma riski varken, bilekten girilen anjiyolarda böyle bir probleme genel olarak rastlanmaz. Hemen anjiyodan sonra sırt üstü yatma zorunluluğu olmaması, yemek yenebilmesi, tuvalete rahatlıkla gidilebilmesi gibi işlemden hemen sonra bile yaşam kalitesini artıran ayrıcalıklar sunmaktadır. Doktor açısından handikabı ise kasıktan girilen damarın daha geniş olması, bilekten girilen damarın daha dar olmasıdır. Bazen işlem yaparken kullanılan plastik borular ve teller bilekten yaparken gönderilen damarın içinde spazm adı verilen büzüşmeye neden olabilmektedir. Böyle bir durum oluştuğunda anjiyo işlemine devam edilemez. Sadece bilek anjiyosu yaparken eli besleyen iki damardan biri anjiyo esnasında kullanıldığı için bu anjiyo yapılan damarda hastanın ilerleyen dönemlerinde tıkanıklık oluşabilmektedir. Dolayısıyla eli besleyen diğer damarda problem olmadığından emin olunması gerekmektedir. Çünkü aksi durumda elin beslenmesinin tam olarak bozulması farklı ciddi problemlere yol açabilmektedir. Bu nedenle bilekten yapılacak anjiyolarda genelde elin dolaşımı hakkında mutlaka bilgi sahibi olmak gerekmektedir.
Sanal anjiyo nedir?
Son yıllarda popülerliği artan, normal anjiyoya göre riskleri daha az olan, uygulaması daha kolay olan ve hastanede yatış gerektirmeyen kalp damarlarını görüntülemeye yarayan bir tetkiktir. Özellikle kalp damar hastalığı riski düşük ya da orta riskli olan hastalarda önerilen bir yöntemdir. Hastalara serum verir gibi bir damar yolu açılmaktadır. Damar yolu açıldıktan sonra bu hastalara opak madde adı verilen ve görüntülemeye yarayan madde verilmektedir. Bu madde kalp damarlarına gittiğinde hasta bilgisayarlı tomografi cihazına girmektedir. Bilgisayarlı tomografi cihazı kalbin üstünde seyreden büyük damarları üç boyutlu olarak tamamlamaktadır. Bu tamamlamanın ardından hastaya 3 farklı sonuç belirtilebilmektedir. Bunlardan ilki; damarlarında hiçbir sorun olmayabilir ki bu durumda yaklaşık olarak %90’ın üzerinde 5 sene kalp krizi geçirme riski taşımadığı söylenebilir. İkinci olarak ufak tefek darlıklar olabilir, bu darlıklara rağmen hastanın herhangi bir şikayeti yoksa hastanın kolesterol seviyesine göre özellikle LDL adı verilen kötü kolesterol seviyesine göre kolesterol düşürücü ilaç ve beraberinde aspirin verilerek takip edilmektedir. Ve varsa ek hastalıklarının ilaçları düzenlenmektedir. Üçüncü olarak ise hastanın sanal anjiyosunda ortaya çıkan %70’in üzerinde darlık olabilir. Bu durumda ise bu hastalara normal anjiyo yani bilekten ya da kasıktan uygulanan anjiyo yapılmalı, kalp damarları görüntülenmeli ve çıkan daralma derecesine göre tedavi düzenlenmelidir. Sanal anjiyoda sorunlu bir sonuç çıkmadığı takdirde gerçekten bir sorun olmama olasılığı çok yüksektir, ancak sorun tespit edilirse anlamlılığı düşmektedir. Yani aslında dışlama kriteri olarak çok iyi ancak bazen darlık dereceleri konusunda farklı değerler bulunabilmektedir.
Siz de kalp sağlığınızdan emin olmak ve detaylı bilgi almak için linke tıklayarak size özel testleri evinizin konforunda yaptırabilirsiniz. https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/genel-saglik-c8/
