Toplumun büyük bir bölümünde görülen baş ağrıları iki grupta değerlendirilir. Başka bir hastalık ile bağlantısı olmayan baş ağrıları birincil yani primer baş ağrıları olarak nitelendirilirken, sekonder (ikincil) baş ağrıları ise nedeni bilinen ve farklı bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan baş ağrılarıdır. Migren primer baş ağrıları arasında yer almaktadır. Migren, herhangi bir yaşta başlayan, yaş ilerledikçe sıklığı azalan, sürekli veya tekrarlayan bir ağrıdır. Yaşam konforunu ciddi anlamda olumsuz etkileyen migrenin tedavi edilebilmesi için ağrı ataklarını tetikleyici unsurların bulunması gerekir. Memorial Kayseri Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nergiz Hüseyinoğlu, migren ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Migren nedir?
Migren, toplumda çok sık görülen nörolojik bir rahatsızlıktır. Kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görülür. Bir ay içerisinde tekrarlayan ataklar halinde gelen zonklayıcı nitelikte olan baş ağrıları söz konusu olduğunda akla gelen ilk sorun migrendir. Genelde bu ağrıların şiddetli, bazen de dayanılmaz olduğunu belirten hastalar; ağrıya bulantının eşlik ettiğini, ses ve ışığa karşı daha duyarlı hale geldiklerini söyler. Migren ağrıları nedeniyle birçok hasta yaşam konforunun bozulduğunu, bu rahatsızlık nedeniyle günlük işlerini yapamadıklarını belirtir. Ancak tam bir migren teşhisi koyabilmek için nörologların hastanın şikayetlerini ve hikayesini dinleyerek, bunları klinik ve gerekirse görüntüleme ile birlikte değerlendirerek karar vermesi gerekir. Baş ağrısı atakları son 3 aylık dönemde ayda 15 gün ve üzerinde ortaya çıkıyorsa buna ‘kronik migren’ denilmektedir. Kronik migrenin yanı sıra sporadik yani ‘aralıklı migren’ de sıkça görülmektedir.
Migrenin nedeni nedir?
Migrenin en önemli nedeninin genetik faktörler olduğu bilinmektedir. Ailesinde migren olan kişilerin hasta olma olasılığı da yüksektir. Diğer bir neden ise hormonal değişikliklerdir. Özellikle kadınlarda sürekli değişen hormon seviyeleri, bir süre sonra migren ataklarını ortaya çıkarmaktadır. Bunun için erkeklere göre kadınlarda migren görülme olasılığı 3 kat daha fazladır. Adet dönemlerinde ortaya çıkan baş ağrısı ataklarının nedeni çoğunlukla migrendir. Kadınlarda migren atakları hormonal değişikliklerin sık yaşandığı 20-30 yaş aralığında ortaya çıkmaktadır. Yine bu dönemde ışığa ve sese karşı hassasiyet yüksek düzeyde, bulantı ve kusma hissi ön plandadır. Migrenin mekanizması tam olarak belli olmasa da daha çok beyin zarları, kafatası, kafatasını ve boynu çevreleyen kaslar ile damarlarda aralıklı oluşan süreçler, bunun yanı sıra sinir ve damarlardan salgılanan ağrıyı tetikleyici maddelerin migren neden olduğu düşünülmektedir.
Migrenin belirtileri nelerdir?
- Migrenin en belirgin belirtisi tekrarlayan şiddetli baş ağrısıdır. Ağrının şiddeti çok yüksek olduğu için hasta genelde hiçbir iş yapamaz. Ağrı genelde şakaklarda başlayarak göz ve gözün arkasında hissedilir. Başın arka tarafı ile alın bölgesi ve kulak arkalarında ağır şiddetli hissedilmektedir.
- Migrenin başka bir belirtisi ise aşırı duyarlılık ve tepkisellik sonucunda ortaya çıkan depresif duygu durum bozukluğudur. Migren atakları sırasında durgunluk ve donukluğun yanı sıra aşırı ve gereksiz neşelenme, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu ortaya çıkabilmektedir. Özellikle bu dönemde konuşmada güçlük ve uyuma olabilmektedir. Uyku isteği ile bağlantılı olarak esneme hissi ortaya çıkabilmektedir.
- Migren ağrısına ışık ve ses duyarlılığı eşlik edebilmektedir. Işığa ve sese karşı yüksek duyarlılık nedeniyle baş ağrısının şiddeti de artmaktadır.
- Başka bir belirti ise kokulara karşı oluşan aşırı hassasiyettir. Bunun için ağır parfümler ile bazı temizlik maddelerinin esansları bulantı ve kusma sebebi olabilmektedir.
- Aşırı yeme isteği ve kabızlık ile susuzluk ve idrar kaçırma da ortaya çıkan belirtiler arasındadır.
- Diğer bir belirti ise şiddetli baş ağrısından önce ortaya çıkan ve ‘aura’ denilen görme ve duyma ile ilgili 10-30 dakika arasında devam eden nörolojik belirtilerdir. Aura Yunanca’da ‘esinti’ anlamına gelmektedir.
Görsel aura: Hastalar titrek ve parıldayan ışıklar tarifini yapar.
Duyusal aura: Elde ve dilde ya da ağız ve çenede uyuşma, karıncalanma ortaya çıkar.
Migren ağrısı nasıl bir ağrıdır?
Migren ağrısı genellikle orta ya da şiddetli bir ağrıdır. Tek taraflı olan bu ağrı bazı hastalarda başın tümüne yayılan ve zonklayıcı niteliktedir. Migren atakları; fiziksel aktivite, yürüme, merdiven çıkma, baş hareketleri ile artmaktadır. Ayrıca, migren ataklarına bulantı, kusma, ışıktan (fotofobi) ve gürültüden (sonofobi) rahatsız olma eşlik edebilmektedir. Migren atakları ilaç kullanılmazsa 4 ile 72 saat arasında devam etmektedir. Hastaların bazılarında migren atağı başlamadan önce ortaya çıkan aura dönemi 20 -60 dakika sürmektedir. Hastaların çoğunda görsel aura daha sık olur. Bulanık görme, görme alanında kayıp olması, görme alanında parlak noktalar ve çizgiler ile yanıp sönen ışıklar, eşyaları olduğundan büyük ya da küçük görme gibi belirtiler ortaya çıkar. Ayrıca vücudun yarısında karıncalanma veya uyuşma, konuşma bozukluğu, kelime bulmada zorluk, koku ve işitsel halüsinasyonlar gibi aura çeşitlerine de rastlanmaktadır. Aura dönemi sonlandıktan sonra ağrılı migren atağı dönemi başlar. Ağrının şiddeti yüksek ve tekrarlayıcıdır. Ağrı; ense, şakak veya göz çevresinde başlamakta, hareket ettikçe artarak devam etmektedir. Ağrıya ışığa ve sese duyarlılık ile bulantı ve kusma eşlik etmektedir. Bunun için genelde hastalar karanlık bir odada uyuma isteğinde bulunmaktadır.
Migreni ne tetikler?
Migreni tetikleyen belli başlı etkenler vardır. Açlık, uyku düzensizliği, stres, bazı yiyecekler, hava değişimi ve kadınların regl döneminde migren atakları artmaktadır. Her migren hastasının kendine özgü tetikleyici faktörleri olabilmektedir. Bazılarının atağını, ağır koku veya bazı yiyeceklerken, bazı hastalarda ise uykusuz kalma ve adet dönemi tetiklemektedir.
Migren tedavisi nasıl yapılır?
Migren teşhisi konulduktan sonra nörologlar tarafından ağrı ataklarının şiddetini ve sıklığını azaltmaya yönelik tedavi planlanmaktadır. Yapılacak ilk tedavi nedene yönelik olmaktadır. Migrene neden olan ya da tetikleyen sebeplerin (açlık, uykusuzluk, hormonal ilaçların kullanımı gibi) ortadan kaldırılması gerekir. Uzman doktorun reçete edeceği uygun ağrı kesici ilaçlar genelde etkili olmaktadır. Eğer haftada 1-2 defa yaşanan atak varsa koruyucu tedavi planlanır.
Migrenin botulinum toksin ile tedavisi
Son yıllarda kozmetik amaçlarla kullanılan botoksun migren hastalarına iyi geldiği ve migren ataklarını azalttığı görüldükten sonra migren hastalarında geniş gözlemler yapılmıştır. Uzun süren denemeler sonucunda kronik migren hastalarında botoksun yani ‘botulinum toksin’ enjeksiyonun fayda sağladığı ortaya çıkmıştır. Günümüzde de birçok nöroloji hekimi botuinum toksinini kronik migren hastalarında kullanmaktadır. Kronik migren denildiğinde, son 3 ay içinde ayda en az 15 atağı olan hastalardan bahsedilmektedir. Bu durumda ve migren hastalarında botulinum toksin enjeksiyonunu kullanarak hem ağrının şiddeti hem de atakların sıklığı ve süresi azalmaktadır. Ayrıca hastaların kullandığı ilaç miktarı ve sayısı da azalmış olmaktadır. Kozmetoloji alanında olduğu gibi migren hastalarında botulinum toksin sadece yüz bölgesinde uygulanmaz. Uzman nörologlar yüz bölgesinin dışında hastanın omuz, ense, boyun ve şakak bölgelerine gerekirse çene kaslarına da botulinum toksinini enjekte eder. Cilt altına uygulanan botulinum toksinin etkisi yaklaşık 10-15 gün sonra ortaya çıkmakta ve bu etki ortalama 3 ile 6 ay arasında devam etmektedir. Bu sayede hastalının aldığı ağrıkesici ilaç sayısı azalmakta, baş arısının süresi ve şiddeti kısalmaktadır. Böylece hasta migren ağrıları olmadığı için günlük işlerini yapabilmekte ve yaşam konforu artmaktadır. Botulinum toksininin etkisi azaldığında tekrar enjeksiyon yapma ihtiyacı olabilmektedir.
Bununla birlikte migren iğnesi olarak da bilinen migren aşısı hastalar için son derece konforlu bir tedavi yöntemidir.
Sizin de migren gibi yaşam kalitenizi düşüren rahatsızlıklarınız varsa ve genel sağlığınızdan emin olmak istiyorsanız Memorial Evde Sağlık hizmetleri kapsamındaki Genel Sağlık Tarama Paketini satın alarak testlerinizi evinizin konforunda yaptırabilirsiniz..
https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/genel-saglik-c8/
