E vitamini, insan vücudunun bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlayan bir takviyedir. Dört tokoferol, dört tocotrienol olmak üzere sekiz farklı bileşenden meydana gelir. Antioksidan özelliklere sahip olup yağda çözülür. Her insanın tüketmesi gereken bu vitamin, birçok gıdada bulunur. Ancak, dışarıdan alınan destekler ile de vücuttaki oranı artırılabilir. Böbrek, kalp, karaciğer, kas ve böbrek üstü bezlerinde depolanarak kullanıcıların sağlığını korur. Göz ve cilt sağlığı, hormonal düzen, beyin, dolaşım sistemine olumlu yönde etki eder. Düzenli olarak alınan E vitamini, önemli bir destektir.
E Vitamini Nedir?
Vücudun günlük fonksiyonlarını yerin getirmesini sağlayan E vitamini, besinlerle alındıktan sonra ince bağırsakta emilir. Sekiz formu bulunsa da, insan vücudunda alfa tokoferol türü kullanılır. Bitkisel yağ ve gıdalarda bulunup ısı ve pişirmeye karşı direnç gösterir. Kızartma ve tahılların öğütülme işlemi sırasında yapısı bozularak tahrip olur. Vücuda giren serbest radikallere karşı tolere edilerek hastalık riskini en aza indirir. Eksikliği ve fazlalığının yol açtığı hastalıklara karşı doktor kontrolünde alınması gerekir. Düzenli kullanımda, vücuda ve metabolizmaya pek çok açıdan faydası bulunan bir vitamin türüdür.
E Vitamini Eksikliği Ne Yapar?
E vitamini eksikliği, genellikle yağın sindirilme sürecinde yaşanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkar. Çocuk ve yetişkinler alması gereken dozu tüketmediği ya da vücut tarafından emilmediği zaman bazı sorunlara yol açar. Önemli ölçüde vitamin eksikliği yaşayan kişilerde;
- Sinir sistemine etki ettiği için oksidatif stresi ortaya çıkarıp kas güçsüzlüğü veya yorgunluğuna,
- Kas kütle kaybına,
- Uzun süreli eksiklik durumlarında, karaciğer ve böbrek sorunlarına,
- Bozulan nöronlar sinyal verme yetkisini kaybederek koordinasyon ve yürüme bozukluklarına,
- Sinir lifleri zarar görerek sinyallerin doğru iletilmesine engel olarak vücutta uyuşukluk ve karıncalanmaya,
- Retinada bulunan ışık reseptörleri ve gözde bulunan diğer hücrelere zarar vererek görme yetisinde bozulmalara,
- E vitamini eksilen orta yaşın üzerindeki kişilerin bağışıklık sisteminin doğru çalışmayıp bazı sorunlara neden olur.
Vitamin Eksikliğinin Yarattığı Hastalıklar Nelerdir?
E vitamini, vücudun mikrop, bakteri ve virüsler ile mücadele etmesine yardımcı olur. Doğal veya dışarından alınan destekler ile hastalanma seviyenizi en aza indirir. E vitamini eksikliğinin yol açtığı hastalık türleri;
- Kronik Pankreatit: Pankreasın sürekli olarak iltihaplanmasıdır. Bölgedeki hücreleri tahrip eden bu durum, ilerleyen aşamalarda yara dokuları oluşturur.
- Kolestaz: Safra salgısının safra yolundan ince bağırsağa uzanan yolculuğunda ortaya çıkan sorunlardır.
- Kistik Fibroz: Solunum, üreme ve sindirim sistemlerinde yer alan mukus ve ter bezlerini etkileyen bir hastalıktır.
- Çölyak Hastalığı: Besin emiliminin bozulması sonucu meydana gelen bu hastalık, kalıtsaldır.
- Crohn Hastalığı: Bir çeşit bağırsak iltihabı hastalığıdır.
- Spinoserebellar Ataksi: Beynin hareket kontrolü veya omurilik kısmında oluşan dejeneratif değişikliklere neden olan genetik bir hastalıktır.
E Vitamini Fazlalığının Neden Olduğu Durumlar Nelerdir?
İnsan vücudunun ihtiyaç duyduğu vitaminler, belirlenen dozlarda alındığı zaman faydalı olur. Bilinçsiz bir şekilde kullanıldığı zaman çeşitli hastalıklara yol açar. E vitamini fazlalığının belirtileri, hafif ve ağır olmak üzere 2 gruba ayrılır. Hafif belirtiler; ishal, bulantı, baş ve mide ağrısı ile halsizlik olarak görülür. Bazı kişilerde 2 tanesi görülebilirken bazılarında sadece bir belirti de olabilir. E vitamini fazlalığından dolayı ortaya çıkan diğer durumlar ise;
- Vücutta bulunan kanın sulanması,
- Tiroid gibi hastalıkların ortaya çıkması,
- Felç kalmak,
- Gereğinden fazla duygu değişiminin yaşanması,
- Sindirim sistemi düzensizliklerinin olması,
- Damar içi pıhtılaşmadan kaynaklanan iltihaplanma.
E Vitamininin Vücuda Faydaları Nelerdir?
Kalp ve damar sağlığı, hormonal düzen, sinir sistemi ile beyin fonksiyonlarını koruyan bir vitamindir. Vücutta genetik hasarların oluşumunu önleyip kanser gibi birçok hastalıkla mücadele etmenizi sağlar. Bağışıklık sistemini güçlendirerek vücudu enfeksiyonlara karşı korur. E vitamini, büyüme çağındaki çocukların sağlıklı bir şekilde gelişmesine destek olur. Göz ve iç organları sorunsuz bir şekilde geliştirir. E vitamininin sağladığı diğer faydalar;
- Cildi nemlendirip yumuşatır. Yara ve yanık izlerinin hızlı bir şekilde iyileşmesini, kırışıklık, kaşıntı, iltihaplanma ve diğer sorunların çözülmesini sağlar.
- Nem oranını artırarak egzama ve sedef gibi cilt hastalıklarına engel olur.
- Saçların sağlıklı uzamasına yardımcı olarak kırılma ve kopmaya karşı güçlendirir. Tırnakların rengini koruyup kırılmasını önler.
- Kolesterolü dengeler.
- PMS, alerji, kilo alımı ve idrar yolu enfeksiyonlarından dolayı bozulan hormonları düzenler.
- PMS döneminde kramp, endişe ve ağrı şiddeti yaşayan kişilerin şikayetlerini azaltır.
- Menopoz dönemindeki kadınların bu dönemi atlatmasına yardımcı olur.
- Göz ameliyatı geçiren hastalarda E vitamini ile iyileşme görülür.
- Kandaki alyuvarların oluşumunu, dolaşımı ve pıhtılaşmayı düzenler.
- Damar sertleşmesi ve tıkanıklığı önler.
- Yüksek tansiyonun düşmesine yardımcı olur.
- Kanser tedavisinin tıbbi etkilerini artırır.
- Nörodejeneratif hastalıkların olumsuz etkilerinin azalmasına destek olur.
- Fiziksel dayanıklılığı ve gücü artırır.
- Hücrelerin yenilenmesini sağlar.
- Vücudu alınan toksinlere karşı korur.
- Çocukların büyüme ve gelişimini etkiler.
E Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?
E vitamini, vücudun her bölümüne faydası olan bir destek türüdür. Günlük alımı, bazı besinler ile sağlayabilirsiniz. Aynı zamanda, beslenme düzenine de dikkat etmeniz gerekir. E vitamini badem, ay çekirdeği, fındık ve ceviz gibi kuruyemişler, bitkisel yağlar, ıspanak, marul, tere, lahana, brokoli, balkabağı, kereviz gibi yeşil yapraklı sebzeler, domates, patates, muz, kivi, mango, avokado, somon, sardalya, ton balığı, kümes hayvanları, lifli besinler, kırmızı et, yumurta, tahıl, tereyağı gibi birçok gıdada yer alır. E vitamini, kadın ve erkek, çocuk ve yetişkine göre farklı dozlarda tüketilir. Bu vitaminin alınması gereken günlük dozu yaşa bağlı olarak da değişir. 0-6 ay kadın ve erkek çocuklarda 4, 6-12 ayda 5, 1-3 yaşta 6, 4-8 yaşta 7, 9-13 yaşta 11, 14 ve üzerinde ise 15 mg olarak alınır. Ancak, hasta veya gebe kişilerin dozları değişkenlik gösterir. Bu yüzden, E vitamini doktor kontrolünde tüketilmesi önerilir.
