Özellikle COVID-19 pandemisi ile birlikte öne çıkan tıbbi uygulamalardan biri olan entübe, entübasyon, entübe hasta gibi kavramlar pek çok insan tarafından merak ediliyor. Halk arasında entübe olan hastanın bir daha iyileşmeyeceği, artık sadece makine desteği ile soluk alıp verebileceği gibi yanlış inanışlar bulunuyor. Oysa entübasyon işlemi kendi kendine soluk alıp veremeyen hastaların rahat nefes almasına yardımcı olmak için uygulanan bir destek tedavisi olarak öne çıkıyor. Entübasyon işleminin geçmişi oldukça eskiye dayanıyor ve sağlık alanında yıllardır sıkça başvurulan işlemler arasında yer alıyor.
Entübasyon olarak adlandırılan hayat kurtarıcı bir uygulama olan bu işlem, solunum yetersizliği durumunda solunumun devamlılığının sağlanmasında önemli rol oynar. Genel anestezi verilmesi gereken hastalarda ve özellikle bazı salgın hastalıkların solunum yetmezliği yarattığı durumlarda uygulanan bir yöntem olup son dönemlerde küresel bir hal alan koronavirüs salgınından sonra sık sık ismi duyulan yöntemlerin arasında yerini almaktadır. Memorial Diyarbakır Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Bölümü’nden Uz. Dr. Ahmet Anaç, entübasyon nedir, nasıl yapılır hakkında bilgi verdi.
Entübasyon nedir?
Hayat kurtarıcı bir uygulama olan entübasyon işlemi ağızdan, bazen de burun deliklerinden girilerek akciğerlere plastik bir tüpün yerleştirilmesi uygulamasına denilmektedir. Bilinci açık olan hastalara bu işlemden önce uyutucu, kas gevşetici ve ağrı kesici bazı ilaçlar verilir. Ancak ani gelişen hayati önem arz eden durumlarda herhangi bir ilaç verilmeden de uygulanabilmektedir.
Entübasyon neden yapılır?
Herhangi bir nedenle solunum yetersizliği gelişmesi veya bilinci kapalı hastada solunum yollarını mide ve ağız salgılarından korumak için yapılmaktadır. Hava yolunun hasar gördüğü, tıkandığı durumlarda ya da genel anestezi verilmesi gereken acil ameliyatlar da da entübasyon yapılmaktadır. Entübasyon uygulamasından sonra hasta, suni solunum cihazına bağlanarak hastaya oksijen verilir, hastada oluşan karbondioksit de dışarı atılır.
Entübasyon nasıl yapılır?
Solunumun yetersizliği belirlendikten sonra entübe edilecek hasta sırtüstü yatırılır, başın altına bir simit yerleştirilir. Hasta önce yüz maskesi ve ambuyla yüzde yüz oksijenle üç dakika kadar havalandırılmalı. Solunum problemi yaşayan kişinin yaşına ve kilosuna uygun bleyd takılmış bir larinkoskopla ağzının içine girilmektedir. Ses telleri görünür hale geldikten sonra uygun entübasyon tüpü ses telleri arasından geçirilerek trakeaya yerleştirilmektedir. Entübasyon uygulamasının doğru yapıldığının tespiti için uygulama sonrası akciğerler stetoskop yardımı ile dinlenmelidir. Tüpün uygun pozisyonda olduğu kanıtlandıktan sonra, yerinden çıkmaması için tüp flaster ya da uygun bir boyun bağıyla tespit edilmeli. Bazı durumlarda ağız yolu yerine burun yolundan nazal entübasyon uygulaması yapılmaktadır.
Entübasyon kimlere yapılır?
Herhangi bir nedenle solunum yetersizliği gelişen veya bilinci kapalı hastada solunum yollarını mide ve ağız salgılarından korunması gereken tüm hastalara uygulanabilmektedir.
Entübasyonun amacı nedir?
Entübasyon işleminde amaç hastanın rahat nefes almasının sağlanmasıdır. Akciğerlerden havanın rahat bir şekilde geçmesi bu işlem sayesinde mümkün olmakta ve hastanın iyileşme sürecine katkıda bulunulmaktadır.
Kimler entübe edebilir?
Entübasyon uygulamasını Anestezi ve Reanimasyon Uzmanları yapmakla beraber bu konuda eğitim almış tüm hekimler ve sağlık personelleri entübasyon uygulamasını yapabilmektedir.
Koronavirüs (COVID-19) tedavisinde kullanılıyor mu?
Koronavirüs solunum yollarını etkileyen çok ciddi bir hastalıktır. Bazı hastalar bu süreçte çok ciddi solunum problemleri yaşamaktadır. Entübasyon işlemi sayesinde hastalara solunum desteği verilebilmektedir. Entübasyon, COVID-19 hastalarının rahat nefes almasını destekler, vücudun virüsle savaşma sürecinde önemli bir mücadele aracıdır. Ancak entübasyon işlemi koronavirüsü tedavi ediyor gibi bir algı ortaya çıkmamalıdır. Bu işlem sadece hastanın rahat nefes alması ve hayati fonksiyonlarını sürdürebilmesi için bir destek niteliğindedir.
COVID-19 hastalarında entübasyon prosedürü nasıldır?
COVID-19 hastalarında entübasyon prosedüründe eğer hastanın bilinci açıksa uyutularak, nefes borusuna özel boru yerleştirilir ve hasta solunum cihazına bağlanır. Böylece ağrı ya da herhangi bir rahatsızlık hissetmemiş olur.
Entübasyon işlemini kim yapar?
Entübasyon çok özel bir işlemdir. Entübasyon işlemi anestezi ve reanimasyon, yoğun bakım doktorları ve acil servis doktorları tarafından uygulanabilmektedir. Entübasyonun gerçekleştirileceği merkezin de tam donanımlı olması çok önemlidir.
Entübe ile yoğun bakım arasındaki fark nedir?
Entübe ve yoğun bakım birbirinden farklı uygulamalardır. Entübasyon kendi kendine soluk alıp veremeyen hastalara verilen solunum desteğidir. Bir hasta entübe ise genellikle yoğun bakımdadır. Ameliyat olan hastaların durumu bundan farklıdır. Özellikle pandemi sürecinde koronavirüs sebebiyle yoğun bakımda yatan hastaların geneline entübe desteği verilir. Çünkü koronavirüs hastalarında primer hasar bölgesi akciğerlerdir. Akciğerler yeteri kadar oksijen ihtiyacını karşılayamadıkları için entübe edilirler. Yoğun bakımda yatan her hasta entübe değildir. Yoğun bakımda hastalar birçok nedenle yatıyor olabilir ve bunların tümüne solunum desteği gerekmez. Ancak entübe hastaların yoğun bakım ihtiyacı genellikle olmaktadır.
Entübe hasta ne zaman ekstübe edilir?
Tüpün yerleştirilmesine entübasyon, çıkartılmasına da ekstübasyon denir. Solunum yetmezliği düzelen, hava yolu emniyeti sağlanan hastalar ekstübe edilmektedir.
Entübasyon riskleri nelerdir?
En büyük risk, hastanın anatomisinden kaynaklanan nedenlerden ve entübasyon işlemi yapan kişinin beceri eksikliğinden hastanın entübe edilememesidir. Diğer riskler:
Yanlış Yerleştirme: Tüpün yemek borusuna veya bronşlara, kafın larinkse yerleşmesi durumudur.
Hava Yolu Travması: Dudak, diş, dil veya mukoza hasarı. Boğaz ağrısı, çene çıkığı, tüpün retrofaringeal bölgede diseke olması.
Fizyolojik Refleksler: Sistemik hipertansiyon, taşiaritmi; kafa ve göz içi basıncının artması, laringo ve bronkospazm. Kaf perforasyonu ve tüpün tıkanması.
Entübasyon kaç gün sürer?
Herhangi bir süre kısıtlaması olmaksızın, solunum yetmezliği devam ettiği sürece hasta entübe kalabilmektedir. Belirli ve kesin bir zaman dilimi belirtmek olanaksızdır.
Entübasyonda riski artırabilecek durumlar nelerdir?
Bu uygulama anestezi verilerek yapıldığından yaş, kilo, alerjik hastalıklar, tütün ürünü kullanımı, alkol tüketimi ve geçirilmiş hastalıklara bağlı olarak bazı riskleri içerisinde barındırabilir. Hastanın zor anatomik yapıya sahip olması, uygulayan kişinin tecrübeli olmaması riski arttırmaktadır.
Ekstübasyon sonrası ne olur?
Uygun şartlar sağlandıktan sonra hasta ekstübe edilmişse yani solunumu destekleyen tüpler çıkartılmışsa önemli bir sorun yaşanmamaktadır. Entübasyon uygulaması sonrası hasta yoğun bakımda tedavi edilir. Düzenli hekim takibi önem arz etmektedir. Entübasyonun uzadığı bazı durumlarda ev tipi suni solunum cihazı tedarik edilerek hasta entübe bir şekilde eve taburcu edilebilmektedir.
Entübasyon yaş sınırı var mıdır?
Entübasyonda herhangi bir yaş sınırlaması yoktur. Yeni doğmuş ya da çok yaşlı biri de entübe edilebilir.
Entübe edilmiş hastaların iyileşme oranı nedir?
Entübe işlemi hastalığın seyrinin daha iyiye gitmesi için yapılan çok özel bir uygulamadır. Hastada kendi kendine nefes alış verişi sağlıklı bir şekilde olmadığı için tedavi süreci boyunca oksijen desteği sağlanarak aslında hastalıkla mücadelede bir nevi zaman kazanılmaktadır. Bu sayede hastalığın seyrinin zamanla iyiye gitmesi amaçlanmaktadır. Hastanın iyileşmesi için bir zaman verilmesi pek mümkün olmayabilir. Ancak zamanında yapılacak entübasyon işlemi hayat kurtarabilmektedir.
Entübasyon sırasında beslenme nasıl sağlanır?
Entübe hastalarda beslenme, ağızdan mideye gönderilen ince tüpler ya da karından mideye takılan tüpler ve damardan verilen sıvılarla sağlanmaktadır.
Entübasyon son dönemlerde koronavirüs tedavi sürecinde sıkça kullanılıyor. Koronavirüs ile mücadelede hastalık konusunda bilinçli olmak, belirtileri tanımak, ailesel riskler hakkında bilgi sahibi olmak ve erken tanı- tedavi uygulamaları büyük önem taşıyor. Siz de COVID- 19 ile ilgili risklerinizi bilmek ve bu konuda gerekli testlerinizi yaptırmak istiyorsanız linke tıklayabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/covid-19-c5/
