Gaz sıkışması yediğimiz besinlerin vücuttaki sindirim sürecinden kaynaklanır. Bu duruma bazı besinler neden olacağı gibi gün içinde farkında olmadan yuttuğumuz hava (aerofaji) sebep olur. Mide ve bağırsaklarda biriktiğinde fazla olduğunda sıkıntı yaşarız. Karında oluşan şişkinlik, karın ağrısı ve geğirme en temel belirtileridir. Karbondioksit, oksijen, azot yuttuğumuz havadan, Metan ve Hidrojen de besinlerin parçalanması sonucu oluşur.
Gaz Sıkışması Neden Olur?
Gaz sıkışması en çok beslenme düzeninden kaynaklanıyor olsa da bazı hastalıklar ve diğer alışkanlıklar da sebep olabilir. Gün içindeki tüketilen gıdalar ve yaşam tarzı açısından baktığımızda diğer sebepler aşağıda sıralanmıştır.
- Baklagiller, süt ve süt ürünleri, yüksek lifli gıdalar,
- Sarımsak, soğan, lahana, brokoli ve diğer yeşile sebze çeşitleri,
- Gıdaların yeterince çiğnemeden yutulması, nefes alırken hava yutulması,
- Sakız çiğnemek, sigara içmek,
- Bakteri kaynaklı problemler, enfeksiyonlar, sindirim siteminden kaynaklanan sorunlar,
- Besin alerjisi, reflü, hamilelik,
- Laktaz enziminin eksikliği
- Asitli ve posalı içecek/gıda tüketimi,
- Ayaklardan üşütmek
- Az hareket etmek.
Çocuklarda Gaz Sıkışması Neden Olur?
Gaz sıkışması bebeklerde ve çocuklarda yetişkinlere göre daha sık olur. Bunun sebepleri beslenme şekli ve sindirim sisteminin tam olarak gelişmemiş olmasıdır. Bebekler anne sütü veya biberonla beslenirken çok hava yutarlar. Mideye dolan havayı yetişkinler kadar rahat çıkaramazlar ve bu yüzden mide de oluşan baskı rahatsızlık verir. Ayrıca mama tüketimi anne sütüne nazaran daha fazla şişkinlik yapar. Bebekleri doyurduktan oluşan gaz sıkışması evde hafif sırtına vurma/sıvazlama yöntemi çıkarılarak yapılır.
Bunun dışında zeytinyağı ile sırtına, karnına masaj yapmak ve ılık havlu uygulaması da rahatlamasını sağlar. Bebeklik çağından çıkmış çocuklar beslenme konusunda fazla bilgi sahibi olmadıkları için sevdikleri tüm gıdaları tüketirler. Özellikle abur cubur diye nitelendirilen gıda tüketimine dikkat etmeleri gerekir.
Mide asidi %98 oranında zararlı bakterileri yok edebilme yeteneğine sahiptir. Abur cubur besinler enfeksiyonlara davetiye çıkarır. Çok tüketilen bu besinler beraberinde üst solunum yollarına bulunan enfeksiyonları mideye taşır. Midede biriken fazla su mide asidini seyrelterek zararlı bakterilerin yok olmasının önüne geçer. Bu da aşırı gaz sıkışması başta olmak üzere sindirim sitemi rahatsızlıklarına yol açar.
Gaz Sıkışması Evde Nasıl Geçer?
Gaz sıkışması yaşam kalitenizi etkileyen bir durumdur. Vermiş olduğu rahatsızlık çıkarılmak suretiyle giderilebilir. Fakat yaydığı koku ve utanç verici bir durum olması sebebiyle bu her zaman mümkün olmayabilir. Bir hastalığınız yoksa bu duruma düşmemek için beslenmenize dikkat etmelisiniz. Besin tüketimini yavaş ve çiğneyerek yapmak, yağlı gıdaları az tüketmek, spor ve egzersiz yapmak faydalı olacaktır.
Sağlıklı bir birey günde 12-21 kez gaz çıkarır. Bu gayet normaldir. Bazen bu durum olması gerektiği gibi olmayabilir. Bu durumda evde gaz sıkışması olduğunda aşağıdaki yöntemleri deneyerek rahatlayabilirsiniz.
- Kasları gevşetip, ağrıyı azaltacak yöntemlerden birisi sıcak su torbasıdır. Havluya sardığınız sıcak su torbasını (ağzının sıkı kapalı olduğundan emin olduğunuz) ağrı duydunuz bölgeye koyabilirsiniz.
- Çayını tüketip veya yemeklere katarak kullanabileceğiniz kimyon etkili bir yöntemdir.
- Rezene çayı veya tohumu, zencefil çayı,
- Bir yemek kaşığı doğal elma sirkesini bir su bardağına ilave ederek içebilirsiniz.
- Bir çay kaşığı karbonat içme suyuna karıştırılarak tüketilir.
- Sindirim sistemini rahatlatan bitki çayları yine şişkinlik problemlerini ortadan kaldırır. Tarçın, anason, papatya, nane ve kakule çayları gibi.
- Süpürge otu kürü ve ebegümeci kürü de devamlı gaz sıkışması şikayetleri olanlar için fayda sağlayacaktır.
- Tüm bunlara rağmen rahatlama olmuyorsa farklı evde sağlık yöntemlerini deneyebilirsiniz.
Gaz Sıkışmasını Önlemek İçin Neler Yapılır?
Gaz sıkışması besinsel öğelerin ve beslenme şeklinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. İster yetişkinlerde olsun ister bebek ve çocuklarda olsun bazı noktalara dikkat edilerek bunun önüne geçmek mümkündür.
- Özellikle diyet yapanların beslenme tablosunda yer alan lifli ürünlerin sindirim sitemi düzene girene kadar diyet programından çıkarılması,
- Hareket halinde olan bir vücut, sindirim sistemi için oldukça faydalıdır ve bağışıklık sistemini güçlendirir.
- Taze ve kuru olarak armut, incir ve kayısı tüketilmesi,
- Prebiyotik kullanılması,
- Bal kabağı tüketilmesi,
- Yağlı ve kızartılmış ürünlerin tüketiminin azaltılması,
- Kola gibi içecekler ile laktozlu gıdalardan uzak durulması dikkat edilmesi gereken detaylardır.
Gaz Sıkışması ve Şişkinlik Yapan Besinler
Gaz sıkışması hastalık haricinde sindirim sitemini yoran besin ve gıda takviyelerinden kaynaklanır. Özellikle bazı karbonhidratlar irritabl bağırsak sendromu hastalarında şişkinliğe sebep olur. İnce bağırsakta az emilimleri sebebiyle bakteriler tarafından fermente edilen FODMAP içerikli besinler ile gaz sıkışması yapan yiyecekler;
- Oligosakkarit grubu; soğan, sarımsak, çavdar, buğday ve Brüksel lahanası,
- Monosakkaritler; bal, kuru üzüm, şeftali, elma, armut, karpuz,
- Disakkaritler; peynir, yoğurt, süt ve diğer süt ürünleri,
- Sorbitoller; elma, armut, şeftali,
- Mannitoller; karnabahar ve mantar ile tatlandırıcı grubunda yer alan polioller,
- Hazır ve işlenmiş gıdalar; makarna sosu, salata sosu, hazır köfte vb.
- Kuru baklagiller sindirimi zor olan rafinoz içerirler. Bu yüzden nohut, kuru fasulye, yeşil mercimek ve barbunya tüketimi azaltılmalıdır.
- Pırasa, turp, şalgam, kuşkonmaz, erik, böğürtlen, ahudududur.
Gaz Sıkışması Evde Tedavisi Hakkında Sık Sorulan Sorular
Bebeklerde gaz sancısı anneden mi olur?
Bebekler doğduktan sonra da göz, beyin, kalp, karaciğer ve bağırsak gibi organların gelişim süreci devam eder. Bağırsakların gelişim sürecinde emilim yüzeyi ile karaciğer ve pankreas enzimlerinin eksik olması besinlerin istenilen düzeyde sindirilememesine yol açar. Gelişim sürecine bağlı olarak sabırla atlatılması gereken bir süreçtir. Anneden kaynaklı bir sorun olmayacağı için annenin bu dönemde özel bir diyet uygulamasına gerek yoktur.
Maden suyu gaz sıkışmasına iyi gelir mi?
Gaz sıkışmasını gidermek için maden suyu doğru bir tercih olmayacaktır. Çünkü bu içecekler hava yutulmasına neden olur. Bunun yerine bitkisel çay tüketimi tavsiye edilir.
