Toplumda sıklıkla ileri yaş hastalığı olarak bilinen Parkinson hastalığı %5 oranında genç bireylerde de genetik ve çevresel faktörlerin de etkisi ile görülebilmektedir. Parkinson ile mücadelede kabul gören tedavi yöntemleri hastalığın seyri esnasında çıkan belirtilerin azalmasına yardımcı olmaktadır. Erken dönemde önlem alınması yaşam kalitesi açısından önemli olmaktadır. Memorial Diyarbakır Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Demet Arslan, Parkinson hastalığı ve merak edilenleri hakkında bilgi verdi.
Parkinson hastalığı Nedir?
Parkinson hastalığı, beyindeki bazı bölgelerde hücre ve fonksiyon kaybı sonucu ortaya çıkan kronik, ilerleyici seyreden hareket bozukluğuna neden olan bir hastalık olarak bilinir. Alzheimer hastalığından sonra toplumda görülen ikinci yaygın nörodejeneratif hastalık olan Parkinson diğer hastalık çeşitlerine göre daha yavaş ilerleyen bir beyin hastalığıdır. Parkinson hastalığında genellikle vücudun bir yarısı baskın olarak etkilenir. Beyinde dopamin üretiminin azalmasına bağlı ortaya çıkan bu hastalıkta ilerleyen dönemlerde hareketlerde yavaşlama, kötüleşen hafıza ve depresyon bir ruh hali, donuk bir yüz ifadesi, tireme gözlemlenebilir.
Parkinson hastalığı neden olur?
Nörolojik hastalıkların pek çoğunda olduğu gibi Parkinson hastalığında da neden kesin ve net olarak bilinmez. Beyinde bulunan substantia nigra adı verilen kısımdaki nöronların ölümüyle bu bölgeden dopamin üretiminin azalması veya hiç üretilmemesi bu hastalığa ait semptomların ortaya çıkmasına neden olur. Uzmanların araştırmalarına göre Parkinson hastalığının gelişiminde çeşitli faktörlerin rol oynadığı kabul edilir. Tıbbi hastalıklarında neredeyse tümünde olduğu genetik yakınlık ve kimyasal madde kullanımı ya da zirai ilaçların kullanımının hastalığın ortaya çıkmasında etkinliği olduğu düşünülmektedir.
Parkinson hastalığı belirtileri nelerdir?
Hastalığın temel belirtileri vücudun bir parçasında titreme, kaslarda sertlik ve hareketlerin yavaşlaması olarak gözlemlenmektedir. Genellikle başlangıçta tek elde görülmektedir. Çoğu zaman tek taraflı bir elde ve istirahatte ortaya çıkan tremor veya yüz ifadesinde yani mimiklerde kayıp ile başlar. Zaman içinde tremor yani tireme diğer kol ya da bacaklara da yayılmaktadır. Sıklıkla hastalıktan vücudun bir yarısı baskın olarak etkilenir ve titreme dinlenirken olup, uyurken kaybolmaktadır. Parkinson hastalığının diğer belirtileri şunları içerir;
- Koku almada azalma,
- Yorgunluk,
- Kabızlık,
- Kol ve bacaklarda ağrılar,
- Depresyon ve anksiyete gibi duygudurum değişiklikleri,
- Çiğneme ve yutma bozuklukları,
- Uyku ile ilgili bozuklukla (uyku hastalıkları)
- Hafıza ile ilgili problemler ve unutkanlık,
- Kan basıncında ani düşmeler gibi belirtiler de görülebilir.
Parkinson hastalığı kimlerde görülür?
Parkinson hastalığı kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülür. Parkinson hastalığı sıklıkla orta ve ileri yaşta ortaya çıkar. Genellikle 50-60 yaş ve üzerinde görülen bu hastalık genç bireylerde de görülebilir. Ailede Parkinson hastalığı öyküsünün bulunması pestisit gibi tarım ilaçlarına maruziyet, kafa travması gibi nedenler risk faktörleri arasında yer alır.
Parkinson hastalığı tanısı nasıl konulur?
Hastalığın başlangıcından itibaren belirtilerin takip edilerek anlatılması ve bu belirtilerin nörolojik muayene ile doğrulanması ile teşhis konmaktadır. Parkinson hastalığında tanı için gerekli kan testleri uygulanmamaktadır.
Parkinson hastalığı tedavisi var mıdır?
Gelişen teknoloji ile birlikte Parkinson hastalığının kesin tedavisi için araştırmalar hala günümüzde sürmektedir. Parkinson hastalığının esas tedavisi ilaçla tedavi kabul edilir. Tedavinin amacı belirtileri azaltarak bireylerin hayat kalitesini artırmaktır. İlaç tedavisi ile yeterli yanıt alınmadığında ikinci seçenek cerrahi tedavi olup, beyin pili yerleştirilmesi veya nadiren de cerrahi olarak bazı bölgelerin işlev göremez hale getirilmesi şeklinde uygulanır. Bu tedavi seçenekleri ile birlikte, belirtiler minimum seviyeye indirilerek hasta konforunu artırılmaktadır.
Parkinson krizinde ne yapmalı?
Parkinson krizi hayati tehlikesiye yol açabilen, nadir görülen bir durumdur. Parkinson hastalığının belirtilerinde ani şiddetlenme, kaskatı kesilip hareket edememe, bilinç bozukluğu, ateş gibi belirtiler bulunmaktadır. En kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Parkinson tedavisinin aniden kesilmesi, enfeksiyonlar ve travmalarda bu duruma neden olabilmektedir.
Parkinson hastaları nelere dikkat etmeli?
Parkinsonda dikkat edilmesi gereken en önemli ilk kural ilaçların düzenli şekilde kullanılmasıdır. İlaçların etkileri ve etki sürelerini, hastalık belirtilerini yakından takip ederek nöroloji kontrollerine düzenli olarak gitmeye dikkat edilmelidir.
Parkinson hastaları hayal görür mü?
Parkinson hastalarının bir kısmında hallüsinasyonlar görülebilir. Genellikle görsel halüsinasyonlardır. Bunların bir kısmı demansla birlikte veya kullanılan bazı ilaçların etkisiyle ortaya çıkabilir.
Parkinson hastası çok uyur mu?
Parkinson hastalarında sıklıkla uyku problemleri olur. Gece sık sık uyanma ve gün içinde uyuklama görülebilir. Hastalarda canlı rüyalar görme, rüyada hareket ederken gerçek hayatta da kol bacak hareketleri yapma, yatakta yumruk veya tekme atma hareketleri gibi kendini gösteren REM uykusu davranış bozuklukları görülebilir.
Parkinson hastalığı tedavi edilmezse ne olur?
Tedavisi sağlanmayan Parkinson hastalığında belirtiler ( hafıza, konuşma güçlüğü, yürüme ve denge problemleri) şiddetlenebilir ve hastalık giderek kötüleşebilir. Hasta günlük aktivitelerini yardımsız yapamaz hale gelebilir. Parkinson konusunda ailesel risk varsa dikkatli olunmalı, belirtiler ortaya çıktığı ilk anda mutlaka bir uzmana başvurulmalıdır.
Siz de genel sağlığınızdan emin olmak için Memorial Evde Sağlık “Genel Sağlık Tarama Paketi”ni alabilir, gerekli testlerinizi evinizin konforunda yaptırabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/genel-saglik-tarama-paketi/
