Anne adaylarını gebeliğe hazırlayan progesteron hormonu, üreme çağındaki sağlıklı bir kadında her ay döngü halinde yumurtalıklar tarafından salgılanır. Kadınların adet döngüsünün düzenlenmesini sağlayan progesteron hormonu, gebeliğin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi için gereklidir. Yapılan araştırmalarda ise progesteron hormonunun sadece yumurtalıklarda ve plasentada değil, aynı zamanda merkezi sinir sistemi ile böbrek üstü bezlerindeki adrenal kortekste de sentezlendiği belirlenmiştir. Memorial Kayseri Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Burak Tanır, progesteron hormonu ve vücuttaki eksikliği hakkından bilgi verdi.
Progesteron hormonu nedir?
Progesteron hormonu kadınlarda adet döngüsünün düzenli bir şekilde devam etmesinde veya bir gebelik oluştu ise gebeliğin sürdürülebilmesinde rol oynayan bir hormondur. Progesteron esas olarak adet döngüsünün ikinci yarısında yumurtalıktaki korpus luteum isimli hücre kütlesi tarafından salgılanır. Kadınların adet döngüsünde ve hamileliğin erken evrelerinin korunmasında önemli bir rol oynamaktadır. Öte yandan, yumurtalıklarda üretilen progesteron hormonu ‘korpus luteum’ hormonu olarak da bilinmektedir. Progesterona benzer etkiye sahip sentetik hormonlara ise ‘progestinler’ denir. Progestin, östrojenle eşleşebildiği için hormon tedavisinde komplikasyonları önlemek için östrojen replasmanını dengelemek için kullanılabilmektedir.
Progesteron hormonu vücutta ne işe yarar?
Düzenli adet gören kadınlarda ovulasyon denilen yumurtlama dönemi adetin ortasına denk gelmektedir. Yumurtlama sonrasında oluşan korpus luteum denilen yapı progesteron salgılamaya başlar. Eğer ki bu dönemde döllenme yani gebelik oluşmazsa, korpus luteum dediğimiz yapı geriler ve progesteron seviyesi giderek düşerek adet kanaması başlar. Eğer gebelik oluşursa korpus luteum, progesteron salgılamaya devam eder. Aslında rahimi gebelik için uygun bir ortam haline hazırlar ve oluşan embriyonun rahme yerleşmesi, tutunması ve gebeliğin devamını sağlar.
Progesteron hormonu vücutta nasıl bir etkiye sahiptir?
- Progesteron kadınların sinir sisteminde dengeleyici bir etki oluşturarak, uyumayı kolaylaştırır.
- Progesteron hormonu cildin yenilenmesi ve parlaklığı için önemlidir. Yaşlanmayı yavaşlatan ve dokuları yenileyen bir etkisi vardır. Bunun için progsteron içeren cilt kremleri çokça tercih edilmektedir.
- Progesteron hormonu östrojenlerle birlikte hormon replasman tedavisinde de kullanılmaktadır. Tekrarlayan düşük söz konusu olduğunda tedavi edici özelliği bulunmaktadır.
- Progesteron hormonu kan damarlarını uyararak endometriumu hamileliğe hazırlar.
Progesteron seviyesi vücutta ne olmalı?
Progesteron hormonunun seviyesi adet döngüsünün dönemlerine göre farklılık göstermektedir. Adet başlangıcında 0,2-1 ng/ml iken yumurtlama sonrasında 5-20 ng/ml düzeylerinde ölçülmektedir.
Progesteron seviyesi vücutta nasıl ölçülür?
Vücuttaki progesteronu ölçmek oldukça basittir. Progesteron testi ile kan dolaşımındaki progesteron seviyesi belirlenmektedir.
Progesteron eksikliği vücutta neye sebep olur?
Progesteron seviyelerinin düşüklüğü adet düzensizliğine, gebelik oluştu ise düşük tehdidi durumuna, ilerleyen dönmelerde de erken doğum tehdidine sebep olmaktadır. Çocuk isteği ile başvuran hastalarda adetin 20-21. günleri progesteron seviyeleri ölçülerek yumurtlamanın normal olup olmadığı değerlendirilir. 5-20 ng/ml değeri normal kabul edilir. Düşük ya da eksik progesteron düzeyleri kadında yumurtlamada sıkıntı olduğunu gösterir. Eğer hastada progesteron düşüklüğü nedeniyle oluşan bir düzensiz adet görme, düşük veya erken doğum tehdidi durumu varsa progesteron hormonu içeren ilaçlar kullanılır.
Progesteronun vücutta eksik olduğu nasıl anlaşılır?
Kadınlarda düşük progesteron seviyesi şu belirtiler ortaya çıkabilir;
- Adet döngüsündeki düzensizlikler en çok bilinen belirtidir.
- Depresyon önemli bir belirtidir.
- Gergin veya kaygılı hissetme durumu.
- Tekrarlayan baş dönmesi ve baş ağrısı.
- Kilo alımında dalgalanmalar ortaya çıkar.
- Şişkinlik hissinin oluşması.
- Mide bulantısı.
- Bacaklarda rahatsızlık ve ağrı hissinin oluşması.
- Uyuşukluk hissinin ortaya çıkması.
Progesteron hormonu içeren ilaçların yan etkisi var mı?
Progesteron hormonu içeren ilaçların mutlaka kullanımı açısından zararlı bir durum olmadığı kesinleştirildikten sonra kadın hastalıkları ve doğum uzmanları tarafından reçete edilmesi gerekir. Duruma göre progesteron hormonunun tablet ve iğne formlarının uzman hekimler tarafından reçete edilmesi gerekir. Adet döngüsü aralarında sebebi bilinmeyen vajinal kanama, geçirilmiş jinekolojik kanserler ve meme kanseri riski, karaciğer hastalıkları, migren, inme, kan pıhtılaşma bozuklukları gibi durumlarda kullanılması sakıncalıdır. Progesteron tedavisi verilen hastalarda, ilaca bağlı olarak hafif yan etkiler de görülebilir. Baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, uyku hali, kilo artışı, ödem, göğüslerde ağrı ve hassasiyet, duygu durum değişiklikleri ortaya çıkabilir.
Progesteron alınırken nelere dikkat edilmeli?
- Progesterona, oral kontraseptiflere (doğum kontrol hapları), hormon replasman tedavisine, bazı ilaçlara veya yer fıstığına alerji durumu söz konusu ise progesteron içeren ilaçları almadan uzman hekime danışılmalıdır.
- Progesteron kullanmadan önce uzman hekime düzenli kullanılan reçeteli ve reçetesiz ilaçlar ile vitaminler ve besin takviyeleri belirtilmelidir. Özellikle de sarı kantaron yağı kullanılıyorsa söylenmelidir.
- Adet dönemleri arasında açıklanamayan vajinal kanama varsa uzman hekime danışıldıktan sonra kullanılmalıdır. Meme kanseri veya diğer jineonkolojik kanserler atlattıysanız, migrene bağlı baş ağrısı varsa, astım, diyabet, depresyon, bacaklarda, akciğerlerde, gözlerde, beyinde veya vücudun herhangi bir yerinde kan pıhtıları varsa, inme veya ministroke, görme problemi, böbrek, kalp veya safra kesesi hastalığı varsa temkinli olunmalıdır.
- Hamilelik durumu varsa ya da hamilelik planı yapılıyorsa veya bebek emziriliyorsa kullanmadan önce doktora danışılmalıdır.
- Diş tedavisi ya da ameliyat olunacaksa, doktora veya diş hekimine progesteron kullandığı söylenmelidir.
- Progesteronun başınızı döndürebileceği veya uykunuzu getirebileceğini bilmelisiniz. Bu ilacın metabolizmayı nasıl etkilediği netleşene kadar kadınların araba veya makine kullanmaması gerekir. Progesteron baş dönmesine veya uyuşukluğa neden oluyorsa, günlük doz yatmadan önce alınmalıdır.
Progesteron hormonu doğal olarak nasıl yükseltilir?
Vücuttaki progesteron hormonunu yükseltmek için bazı besinler tüketilebilir. Aşırıya kaçmamak suretiyle ceviz, fıstık, maydanoz, dereotu, susam, domates, brokoli, kabak çekirdeği yenebilir.
Progesteron hormonun vücutta fazla olmasının sakıncası var mı?
Yapılan araştırmalarda vücudun çok fazla progesteron üretmesinin ciddi tıbbi sonuçları bulunmadığı belirlenmiştir. Progesteron seviyelerinin yüksek olması hamilelik ihtimalini doğal olarak artırır.
Progesteron düşüklüğü bebeğe zarar verir mi?
Gebelik döneminde progesteron kullanımının yan etkileri ortaya çıkabilmektedir. Uykusuzluk, ağız kuruluğu, aşırı sinirlilik hali ve yorgunluk olabilmektedir. Yan etkiler devam eder ya da şiddeti artarsa kesinlikle uzman hekime başvurulmalıdır. Yapılan araştırmalarda gebelik döneminde doktor kontrolünde alınan progesteronun bebek için herhangi bir zararının olmadığı tespit edilmiştir.
Hamileliğe sağlıklı bir şekilde hazırlık yapmak için Memorial Evde Sağlık hizmetleri kapsamındaki testlerinizi linke tıklayarak evinizin konforunda yaptırabilirsiniz. https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/gebelige-hazirlik-test-paketi/
