Vücuttaki ana stres hormonlarından biri olan kortizol böbrek üstü bezlerinde salgılanmaktadır. Kortizol vücudun depolarından enerji salgılar, çoğu dokudaki protein ve yağların parçalanmasını uyarır ve kan şekeri düzeylerini yükseltmeye yardımcı olur. Glukokortikoid grubuna aittir ve çeşitli metabolik süreçlere katkıda bulunur. Kortizon ise kortizolün sentetik halidir. Kortizon ilaçları kortizolün etkisini taklit etmektedir. Kortizon iltihaplanma, alerji durumlarında ve ayrıca bağışıklık sistemini baskılayıcı etkileri bulunmaktadır. Kortizon, organ nakillerinde bağışıklık sistemi savunmalarına etki ederek organın reddedilme riskini azaltır. Kortizonun uzun süreli kullanımlarında ise yan etkiler oluşabilmektedir. Memorial Şişli Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Mahmut Demirci, kortizon hakkında bilgi verdi.
Kortizon nedir?
Kortizon ilaç olarak kullanılan, kortizol hormonunun etkilerini gösteren bir kortikosteroiddir. Kortizon, çeşitli formlarda bulunur ve çeşitli hastalıkların tedavisinde faydalı olmaktadır. Şiddetli inflamatuar durumlarda belirtileri azaltmak ve hafifletmek için kullanılmaktadır. Kortizon; tablet, sprey, merhem formunda olabilir enjeksiyon ya da damar yoluyla da uygulanabilir.
Kortizon neden kullanılır?
Kortizon, vücutta inflamasyona neden olan birçok hastalığı tedavi etmek için kullanılmaktadır. İltihap kurutucu, antialerjik ve bağışıklığı baskılama etkileri bulunmaktadır. Kortizon romatoid artrit veya multipl skleroz gibi kronik hastalıkların belirtilerini de hafifletmektedir.
Kortizon hangi hastalıklarda kullanılır?
Bir ilaç olarak kortizon iltihabı azaltmaktadır. Bağışıklık sistemini baskılayıcı bir etkiye de sahiptir, yani ilacın vücudun savunmasını daha az agresif hale getirmektedir. Kortizon; hipofiz veya böbrek üstü bezinin az çalışması, romatizmal, bağ dokusu, sinir sistemi ve kan hastalıkları, kanser tedavileri, alerjik, göz, cilt ve hormonal hastalıklarda kullanılmaktadır.
Egzama, sedef hastalığı, astım, alerji, KOAH, romatoid artrit, multipl skleroz gibi kronik hastalıkların belirtileri azaltmada fayda sağlamaktadır.
Kortizonun yan etkileri nelerdir?
Kortizon, faydalarının yanı sıra uzun süreli ve gereğinden fazla kullanıma bağlı olarak yan etkilere neden olabilir. Kortizon etkili bir ilaçtır ancak aynı zamanda uyku bozuklukları, ödem, iştah artışı ve kilo alma, katarakt, çocuklarda büyüme geriliği, akne, ciltte kuruluk ve incelme gibi birçok yan etkiye sahiptir. Ayrıca hipertansiyona neden olabilir. Kan şekerinin yükselmesi sonucu diyabet gelişebilir. Birçok hasta kilo alımından da şikayet etmektedir ki bunun nedeni genellikle kortizon kullanırken oluşan iştah artışıdır. Uzun süreli kortizon kullanımında enfeksiyonlara yatkınlık ve osteoporoz görülebilmektedir. Bu sebeple uzun süreli kortizon kullanımlarında mutlaka kalsiyum ve D vitamini takviyeleri kullanılmalıdır.
Kortizon kilo aldırır mı?
Uzun süreli kortizon kullanımında kortizon iştahı artırarak kilo alımına yol açabileceğinden dikkatli kullanılmalıdır. Uygun bir diyet ve düzenli fiziksel egzersiz uygulaması tavsiye edilmektedir.
Kortizon kullanırken kilo almamak için bunlara dikkat edin;
- Kan şekerini hızlı yükselten besinlerden uzak durun
- Az tuzlu veya tam tuzsuz beslenin
- Lif alımını artırın (Sebze ve meyve tüketmek)
- Kalsiyum ve D vitamini takviyesi alın
- Bol hareket edin ve egzersiz yapın
COVID- 19 enfeksiyonunda kortizon kullanılır mı?
COVID-19 enfeksiyonunun neden olduğu sitokin fırtınasına karşı kortizon kullanılmaktadır.
Kortizon iğnesi hangi hastalıklarda kullanılır?
Kortizon enjeksiyonları, el, kol ve omuzları etkileyebilecek çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılır. Bu durumlar artrit, karpal tünel sendromu, tendinit, tenisçi dirseği gibi hastalıklardır. Kortizon enjeksiyonları ayrıca bacakları, ayakları, kalçaları ve vücudun diğer kısımlarını etkileyen birçok eklem ve yumuşak doku rahatsızlığının tedavisinde kullanılmaktadır.
Kortizol ve kortizon arasındaki fark nedir?
Kortizol, böbreklerin üzerinde bulunan adrenal bezler tarafından salgılanan bir stres hormonudur. Stres hormonları tehlike durumunda vücudun harekete geçmesini sağlamaktadır. Potansiyel bir tehlikeyle karşı karşıya kalındığında, vücutta genellikle kaçış veya savunma mekanizması olarak adlandırılan bir stres tepkisi tetiklenir.
Kortizon, kortizol hormonun sentetik formudur ve bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Her ikisi de glukokortikoidler adı verilen bir hormon sınıfına ait olan steroid hormonudur. Kortizonun vücutta yaratacağı tepki kortizolün etkisi ile aynıdır.
Kortizon, çeşitli formlarda bulunur ve çeşitli hastalıkların tedavisinde faydalı olmaktadır. Şiddetli inflamatuar durumlarda belirtileri azaltmak ve hafifletmek için kullanılmaktadır.
Kortizol yüksekliği vücudu nasıl etkiler?
Kortizol böbreküstü bezlerindenden salgılanır. Kortizol seviyelerindeki kronik artış, azalan bağışıklık fonksiyonları, obezite, hipertansiyon, uykusuzluk ve kalp hastalıklarını beraberinde getirebilmektedir. Yüksek kortizol hormonu insülinin görevini yerine getirmesini engelleyerek kan şekerinin giderek yükselmesine, bu durum da insülin direnci ve diyabete neden olmaktadır.
Stresin her bilişsel işlev üzerinde olumsuz sonuçları vardır. Yüksek kortizol seviyeleri, beyin performansında bozulmalara, kaygıya, depresyona, ruh hali değişimlerine, hafıza kaybına, konsantrasyon sorunlarına ve birçok ruhsal bozukluğa neden olabilir.
Siz de hormon sağlığınızı merak ediyorsanız, hormon testi paketlerinden alarak, evinizin rahatlığında bu hizmete ulaşabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/testosteron-ve-kortizol-kontrol-testleri/
