İnfluenza virüsleri, insanlarda ve hayvanlarda bulaşıcı hastalıklara neden olabilen, sebep olduğu grip hastalığı ile hem mevsimsel salgınlara hem de pandemilere yol açabilen önemli bir solunum yolu enfeksiyonudur. Memorial Antalya Hastanesi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Bölümü’nden Doç. Dr. İsmail Önder Uysal, influenza hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
İnfluenza (grip) nedir?
İnfluenza mevsimsel bir hastalıktır, her yıl influenzaya sebep olan influenza A ve B türlerinde meydana gelen yapısal değişikliklerden dolayı, her yıl insan vücudu yeni bir virüsle karşılaşıyormuş gibi tekrar gribe yakalanabilir.
Kaç tip influenza vardır?
İnfluenza virüslerinin A,B ve C olmak üzere üç farklı tipi bulunmaktadır. İnfluenza A insanların yanı sıra kuş, domuz, at ve deniz memelileri gibi hayvanlarda görülür. Sebep olduğu gribal enfeksiyonlar diğer tiplerin sebep olduğu enfeksiyonlara göre daha ağır seyredebilir, aynı zamanda mevsimsel salgınlara ve küresel çapta pandemilere neden olabilir. İnfluenza B ise sadece insanlarda görülür, İnfluenza A’ ya göre daha hafif seyreder ve mevsimsel salgınlara sebep olur.
İnfluenza nasıl bulaşır?
İnfluenza, enfekte olan kişilerin solunum yolu salgılarıyla yani damlacık yolu ile bulaşır. Hastaların hapşırma, öksürme, hatta konuşması sırasında saçılan damlacıklarda bulunan virüslerin diğer kişilerin solunum yollarına tutunması ile bulaşmaya neden olur.
Bu virüsler özellikle düşük ısı ve nemde yaşamlarını sürdürebildiklerinden dolayı daha çok Aralık ve Nisan ayları arasında enfeksiyonlar görülmektedir.
Enfeksiyonun yayılımından sorumlu damlacıklar havada birkaç saat kalabilir. Bundan dolayı özellikle okul, yurt, iş yeri gibi kapalı alanlarda ve toplu taşımalarda gribin yayılımı daha kolay olmaktadır. Hasta kişilerin virüsü kapı kolu, telefon, klavye gibi yerlere bulaştırması veya tokalaşma ile buradan insanların virüsü alarak elini ağzına, gözüne, burnuna temas etmesi sonucu virüs kolaylıkla yayılabilmektedir.
İnfluenza belirtileri nelerdir?
İnfluenzanın sebep olduğu mevsimsel grip üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) şeklinde başlar.
- 1-4 günlük kuluçka döneminden sonra diğer belirtilerle aynı anda başlayan yüksek ateş (38-41°C)
- Üşüme
- Titreme
- Baş ağrısı
- Kas-eklem ağrıları
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Boğaz ağrısı
- Kuru öksürük
- Burun akıntısı
Çoğu kişi herhangi bir tıbbi tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden 1 hafta içinde iyileşir. Ancak 2 yaşın altındaki bebeklerde ve 65 yaşın üzerinde kronik kalp, akciğer, böbrek, karaciğer, diyabet veya bağışıklık yetmezliği olanlarda enfeksiyon akciğerlere inebilir ve bronşit, zatürre gibi alt solunum yolu enfeksiyonlarına dönebilir. Bu gibi durumlarda bulaşıcılık daha ağır seyredebilir ve hatta yaşamı tehdit edebilir.
İnfluenza ve nezle arasındaki farklar nelerdir?
Grip (influenza) ve nezle birbiri ile sık karıştırılan iki hastalıktır. Her iki hastalık farklı virüslerle meydana gelmektedir. Nezleye sebep olan birçok farklı virüs bulunmaktadır. Bu yüzden bir kişi yılda birkaç kere nezleye yakalanabilmektedir. Nezlede sadece üst solunum yolları etkilenirken, gripte hem üst solunum yolları hem de akciğerler etkilenebilmektedir. Ayrıca grip nezleye göre bazen çok daha şiddetli seyretmektedir. Aralarındaki en büyük fark influenzada ateşin daha sık, nezlede ise daha seyrek görülmesidir. Ayrıca influenzada genellikle baş ağrısı, halsizlik yorgunluk, kuru öksürük görülürken nezlede ise burun tıkanıklığı ve hapşırığa daha sık rastlanmaktadır.
İnfluenza tanısı nasıl konur?
İnfluenzanın kesin tanısı mikrobiyolojik inceleme ile konmaktadır. Özellikle PCR testleri influenzada en sık kullanılan testlerdir. Bu testler ile influenzanın alt tipleri kolayca belirlenebilmektedir. Ancak influenza düşünülen her hastada bu testlerin yapılması gerekli değildir. Özellikle mevsimsel influenza sezonu başlamış ise hastalarda tanı klinik belirtiler ile de konulabilir. Enfeksiyon şiddetli seyrediyorsa, hastaneye yatırılması gereken bir hastada test sonuçları tedaviyi etkileyeceğinden mikrobiyolojik incelemeler yapılmalıdır.
İnfluenza tedavisi nasıl yapılır?
İnfluenza viral bir infeksiyon olduğu için, antibiyotiklerin virüse herhangi bir etkisi olmaz. Gereksiz yere antibiyotiklerin gripte kullanılması sadece bakterilerde direnç gelişmesine ve bakteriyel enfeksiyonlarda tedavinin gecikmesine neden olur. Antibiyotikler sadece, griple beraber başka enfeksiyonlar (zatüre, bronşit, sinüzit) gelişirse doktor önerisi ile kullanılmalıdır.
Tedavinin en önemli kısmı bağışıklık sisteminin güçlendirilmesidir. Bunun için yapılması gerekenler şunlardır;
- İstirahat etmek
- Bol sıvı tüketmek (su, evde hazırlanmış doğal meyve suları, çorbalar, bitki çayları)
- C ve D vitamini takviyesi yapmak
- Ateş yüksek ise ateş düşürücü kullanmak
İnfluenza tedavisinde çeşitli antiviral ilaçlar da bulunmaktadır. Bunlar kişilerin yaş grubuna, kronik bir hastalığı bulunup bulunmamasına, enfeksiyonun şiddetine göre doktor önerisi ile kullanılmalıdır.
İnfluenzadan korunmak için neler yapılmalıdır?
İnfluenza el teması ile sıklıkla bulaştığından ellerin sık yıkanması ya da el dezenfektanı kullanılması önemlidir. Hasta kişilerle mümkün olduğu kadar el sıkışmamak gerekir. Ayrıca burun akıntısının çok yoğun olduğu dönemde hasta, kalabalık yerlerden uzak kalmalı veya maske takmalıdır. Bunun yanı sıra hasta, hapşırma sırasında mutlaka ağzını ve burnunu kapatarak virüs saçılmasını engellemelidir. Hastanın havlu, bardak gibi kişisel malzemeleri ortak kullanılmamalıdır. Yine kış aylarında kapalı ortamlarda uzun süre kalınmaması da korunmada yararlı olmaktadır. Ayrıca önemli bir korunma yolu aşılanmaktır.
İnluenza/grip aşısı nedir?
İnfluenza belirli yaş gruplarında ve kronik hastalığı olanlarda zatürre gibi daha şiddetli sağlık problemlerine yol açabilir. Ayrıca her yıl grip, okula ve işe devamsızlığa, ciddi bir iş gücü kaybına sebep olmaktadır. Bu yüzden grip Dünya Sağlık Örgütü’nün en çok üzerinde durduğu hastalıklardan biridir. Bu yüzden influenza aşısı DSÖ tarafından tavsiye edilmektedir.
İnfluenza virüslerinin farklı alt tiplerinin olması ve bu alt tiplerde virüsün yapısının sürekli değişime uğraması nedeni ile bağışıklık sistemi her yıl farklı virüslerle karşılaşmaktadır. Bu yüzden geliştirilen bağışık yanıt farklı bir influenza virüsü ile karşılaşınca etkili olamamaktadır. Her yıl aşı olmanın başlıca sebebi budur.
Dünya Sağlık Örgütü yürüttüğü çalışmalar ile her yıl toplumda en sık görülen İnfluenza A ve İnfluenza B tiplerinden en çok enfeksiyona sebep olanları tavsiye eder ve bunlar sonraki yıl aşı olarak hazırlanır. Ancak influenza virüsü sürekli yapısını değiştirdiği için aşı, her zaman tam koruma sağlamasa da, güçlü bir bağışık yanıt geliştirilmesine yardımcı olur.
Kaç çeşit influenza aşısı vardır?
İki çeşit influenza aşısı bulunmaktadır. Birinci influenza aşısı etkisi zayıflatılmış, burun içine (intranazal) uygulanan canlı aşı, diğeri de inaktif aşıdır. Bu influenza aşılarının koruyuculuğu yapıldıktan 2 hafta sonra başlayacağı için, mevsimsel grip sezonunun başında Ekim ve Kasım aylarında yapılması önerilmektedir. Aşının koruyucu etkisi 6-8 ay sürmektedir.
İnfluenza aşısı kimlere yapılmalıdır?
- 50 yaş ve üzeri kişiler
- 6 ay-59 ay arası sağlıklı tüm çocuklar
- Gebeler (gebeliğin ilk 3 ayı hariç)
- Kronik bir hastalığı olanlar (kronik akciğer hastalığı, kalp hastalığı, diyabet, böbrek yetmezliği, hemoglobinopati ve immün yetmezliği olanlar)
- Yüksek risk grubundaki kişilerle aynı evde yaşayanlar ve onların bakımından sorumlu kişiler
Siz de mevsim geçişlerinde ateş, boğaz ağrısı, boğazda gıcıklanma, kuru öksürük, kas ve eklem ağrıları, iştahsızlık, karın ağrısı ve ishal gibi belirtiler yaşıyorsanız Memorial Evde Sağlık COVID / Grip Antijen Testi paketini satın alarak testinizi evinizin konforunda yaptırabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/covid-grip-antijen-paketi/
