Lavman Nedir?
Lavman, rektuma bir maddenin verilmesi işlemidir. Lavmanın ana işlevi, feçesi ve gazı çıkarmaktır. Bağırsağın hareketlerini uyararak bu işlevi yerine getirir. Lavman; dışkı hareketlerini uyarmak, ilaç vermek, tıbbi muayeneye hazırlanmak veya tıbbi görüntülemeyi kolaylaştırmak için kalın bağırsağı ve rektumu boşaltarak temizleme işlemidir. Lavman tıbbi bir işlem olarak kabul edilir ve bir sağlık uzmanı tarafından uygulanması en iyisidir.
Lavman hiçbir zaman bir uzman bilgisi dışında yapılmamalıdır. Lavman bazı kişiler için önemli minerallere dayanan vücut fonksiyonlarını bozabilecek dehidrasyon veya ilgili elektrolit kaybına neden olabilir. Bu nedenle uzman kontrolü önemlidir. Bu risk altında olan kişilere lavman önerilmeyebilir.
Lavman Ne İşe Yarar?
Son dönemlerde lavmanın kilo kaybını desteklediği, vücuttaki toksinleri ve ağır metalleri attırdığı ve deriyi, bağışıklığı, kan basıncını ve enerji seviyesini iyileştirdiği şekilde yaklaşımlar söz konusudur. Ancak lavman tıpta faydalı bir araç olabilirken, kişilerin kendi kendisine evde lavman yapması birçok riski barındırabilmektedir. Yanlış uygulanan bir lavman, rektum/ kolondaki dokuya zarar verebilir, bağırsak delinmesi ve cihaz steril değilse enfeksiyonlara neden olabilir. Düzenli olarak lavman yapmak (haftada iki ila üç kez) bağırsaktaki kaslara zarar verebilir; sıvı elektrolit dengesizliği gibi önemli bazı tıbbi problemlere yol açabilir.
Lavmanın kullanıldığı durumlar aşağıdaki gibidir;
- Kabızlığın tedavisinde ve feçes-gaz tıkanıklığında tuvalete çıkmayı sağlamak,
- Kolonun temizlenmesinde (kolonoskopi öncesi) veya detoks için,
- Bağırsakların tıbbi bir test veya muayene için hazırlanmasında,
- Radyolojik tıbbi görüntüleme için hazırlık aşamasında,
- Kronik kabızlık sürecinde kullanılabilir
- Lavman, kronik veya şiddetli kabızlığı olan hastalarda kullanılır. Lavmanın yanı sıra diyet, egzersiz, dışkı yumuşatıcıları ve oral müshillere de başvurulabilir. Lavman ayrıca kolonoskopi veya esnek sigmoidoskopi gibi işlemlerden önce uygulanır. Çünkü lavman sayesinde gastrointestinal sistem temizlenir ve anormalliklerin tespit edilmesi kolaylaşır.
Cerrahilerden önce uygulanıyor
Kolorektal cerrahiden önce kolonu temizlemek ve komplikasyon olasılığını azaltmak için lavman önerilir. Ek olarak, bir lavman yoluyla radyoaktif kontrast boya enjekte etmek, X-ışını görüntülemeyi kolaylaştırır. İnflamatuar bağırsak hastalığı (IBH) dahil olmak üzere bazı durumların tedavisinde lavman ile ilaç verilebilir. Bu tedavi genellikle lavman sıvısının ulaşacağı kolonun son bölümünde bulunan iltihaplanmayı giderir. İlacın işe yaraması için geceleri kullanılması tavsiye edilir.
Lavman Nasıl Uygulanır?
Çoğu anal lavman ürünü için talimatlar aynı adımları içerir. Herhangi bir rahatsızlığı sınırlamak ve lavmanın ucunun sorunsuz bir şekilde girmesini sağlamak için önce vazelin gibi bir kayganlaştırıcı anüse ve lavman şişesinin ucuna sürülebilir. Bazı durumlarda, lavmanda kullanılan sıvı sadece tuzlu su veya kabartma tozu ile karıştırılmış sudur. Bazı lavmanlar müshil içerir. Lavmanın neden kullanıldığına bağlı olarak sıvının türü değişebilir.
Eczanelerde satılan bir lavman, küçük bir torba veya şişenin ucunda bir ağızlığa sahiptir. Bu kap, vücuda enjekte edilen sıvıyla (bazen tuzlu su, bazen mineral yağ) doludur. Ucu anüse sokulur ve kap sıkılır, sıvı ağızlık yoluyla kolonun rektum adı verilen son kısmına gönderilir. Anüse ulaşmak için en uygun pozisyon bir diz bükülerek yan tarafa doğru yatarak yakalanır. Önerilen sürenin geçmesi beklenir. Süre geçtikten sonra tuvalete gidilebilir.
Lavmanın Yan Etkileri ve Riskleri Var mı?
Lavman, rahatsızlığı gidermek ve dışkı yapma yeteneğini geliştirmek için yararlıdır. Kabızlık, IBH tedavisinde veya bir işlem için hazırlanırken ara sıra kullanım için güvenlidirler. Ancak bunun dışında tercih edilmemeli ve hiçbir zaman bir uzman bilgisi dışında yapılmamalıdır. Lavman bazı kişiler için önemli minerallere dayanan vücut fonksiyonlarını bozabilecek dehidrasyon veya ilgili elektrolit kaybına neden olabilir. Bu nedenle uzman kontrolü önemlidir. Bu risk altında olan kişilere lavman önerilmeyebilir.
- Bağırsak mukozasında tahriş olabilir.
- Sıvı elektrolit dengesinde bozulmalar olabilir.
- Bağırsak hareketleri artabilir.
- Diyare (ishal) gelişebilir.
- Lavman solüsyonu yüksek basınçla verilirse bağırsağın iç katmanında yırtılmalara yol açabilir.
Lavman Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Lavman çeşitleri nelerdir?
Lavmanlar, boşaltıcı lavmanlar ve tedavi edici lavmanlar olarak iki başlık altında incelenir;
Boşaltıcı (temizleyici) lavman kalın bağırsağı boşaltmak için yapılır. Bu lavman:
Kabızlığı gidermek,
Gaz şikâyetlerini ortadan kaldırmak,
Bazı tanı yöntemlerinden (örneğin, rektoskopi) önce bağırsakları boşaltmak,
Bağırsak ameliyatlarından önce enfeksiyon gelişimini önlemek amacıyla boşaltıcı lavman uygulanır.
Boşaltıcı lavmanda kullanılan solüsyonlar: isotonik solüsyon (tuzlu su). Sıvı elektrolit dengesini bozmaz, sık kullanılan bir solüsyondur. Hipotonik solüsyon: Bağırsak dokusu sağlıklı olan, normal kilolu kişilerde kullanılır. Bebeklerde, yaşlı hastalarda, kalp, akciğer, böbrek hastalarında sıvı artışı ve su toksisitesi olasılığı nedeniyle kullanılmaz. Hipertonik solüsyon: Etkisini, bağırsak duvarının yarı geçirgen özelliği nedeniyle interstisiyel sıvıyı bağırsak içine çekerek gösterir. Yüksek tansiyonu ve ödemi olan hastalarda uygulanır. Bebeklerde ve kaşektik hastalarda kullanılmaz. Bilinçsiz ve uzun süre kullanılması, sıvı elektrolit dengesinin bozulmasına neden olur. Kullanıma hazır solüsyonlar vardır. Yağlı solüsyonlar: Etkisini, bağırsak çeperini ve dışkıyı yağlayarak gösterir. Sabun solüsyonu: Bağırsak hareketlerini hızlandırır. Ancak sabunun bağırsak mukozasını tahriş etme riski nedeniyle sık kullanılmaz. Solüsyonların yanı sıra enema, lavman seti ve yıkama seti gibi ticari olarak hazırlanmış lavman setleri vardır.
Tedavi edici lavmanda kullanılan solüsyonlar: hipnotik (sakinleştirici) ilaçlar, antihelmintikler (bağırsak parazitlerini tedavi amacıyla uygulanır), baryum sülfatlı solüsyonlar (tanı koymak amacıyla yapılır), antibiyotik içeren solüsyonlar (bağırsak ameliyatlarından önce bağırsak florasını temizlemek için uygulanır), elektrolit dengesini sağlamak için gerekli solüsyonlar.
Kimler lavmana ihtiyaç duyar?
Lavman, rahatsızlığı gidermek ve dışkı yapma yeteneğini geliştirmek için yararlıdır. Kabızlık, IBH tedavisinde veya bir işlem için hazırlanırken ara sıra kullanım için güvenlidirler. Ancak bunun dışında tercih edilmemeli ve uzman bilgisi dışında yapılmamalıdır. Lavman hiçbir zaman bir uzman bilgisi dışında yapılmamalıdır. Lavman bazı kişiler için önemli minerallere dayanan vücut fonksiyonlarını bozabilecek dehidrasyon veya ilgili elektrolit kaybına neden olabilir. Bu nedenle uzman kontrolü önemlidir. Bu risk altında olan kişilere lavman önerilmeyebilir.
Lavman acıtır mı?
Lavman normal durumlarda bir ağrıya neden olmaz. Ancak ilk kez lavman yapıyorsanız, hafif bir rahatsızlık hissedebilirsiniz. Eğer şiddetli ağrı hissedilirse bu durum altta yatan bir sorunun işareti olabilir.
Lavman ne kadar sürede etkisini gösterir?
Bir lavmanın etkili olması ortalama bir saat kadar sürer ancak genellikle 5 dakika içinde bağırsaklarda hareketlenme başlar. Olumsuz etki(ler) meydana gelirse, kötüleşmeden önce bir doktora görünmek önemlidir. Evde lavman kullanmayı düşünen kişi, güvenli olduğundan emin olmak için mutlaka bir sağlık profesyoneli eşliğinde yapmalıdır.
Lavman evde nasıl uygulanır?
Lavman farklı pozisyonlarda uygulanabilmektedir. Hastanın rahat ettiği bir pozisyon seçilip evde onun ihtiyacına göre konfor içinde yapılabilir.
Sol Yan Pozisyon: Sola yatılır. Sağ bacak karna doğru çekilir.
Diz-Göğüs Pozisyonu: Diz çökülür. Baş aşağı doğru eğilip göğüs ileriye doğru götürülür. Yüzün sol tarafı yüzeye yaklaştırılır ve sol kola rahat bir şekilde yerleştirilir.
*Kullanılacak olan ilaç ücreti dahil değildir.
