Kimler evde kendi kendinize tarama amaçlı uyku testini yaptırmalı?
- Yeterli süre uyumama rağmen sabahları zor uyanıyorum, kendimi yorgun hissediyorum!
- Akşam saatlerinde veya yatağa girdiğimde bacaklarımda tanımlayamadığım bir huzursuzluk hissediyorum!
- Uyurken bacaklarımda ritmik hareketler olduğu söyleniyor!
- Evde horlamamın diğer odalardan bile duyulduğu söyleniyor!
- Gece içinde nefes alamama hissi ile uyanıyorum!
- Uykuda nefesimin durduğu söyleniyor!
- Gece içinde en az bir kez tuvalete gitmek zorunda kalıyorum!
- Geceleri baş, boyun veya göğsümde terleme oluyor!
- Sabah ağız kuruluğu ile uyanıyorum!
- Sabah baş ağrısı ile uyanıyorum!
- Toplantılarda, okurken veya TV seyrederken vb. durumlarda uyuyakalıyorum!
- Gün içinde zaman zaman dayanılmaz uykululuk atakları yaşıyorum!
- Geceleri uykudan bağırarak ve korku ile uyandığım söyleniyor!
Bu maddelerden bir veya daha fazlasına yanıtınız evet ise sizde bir uyku hastalığı olabilir. Bu konuda ilk adımı atarak, Evde uyku testi ile kendiniz kontrol ettirerek sonrasında tanı ve tedaviniz için gerekenleri uygulamaya başlayabilirsiniz.
Uyku, insan vücudu için oksijen, yiyecek ve su kadar önemlidir. Gerekli uyku kişiden kişiye değişmekle birlikte, ortalama sağlıklı yetişkinler (18 ila 64 yaşında) zinde ve formda kalmak için her gece 7 ila 9 saat uykuya ihtiyaç duyar. Çalışmalar genellikle yetişkinlerin %33 ila 45’inin geceleri yeterince uyumadığını, bunun da üretkenlik ve genel sağlıkta bozulmaya neden olduğunu ortaya koymaktadır. Uzun süreli uyku eksikliği bağışıklık sistemini zayıflatır ve diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar dâhil olmak üzere kronik hastalık riskini artırır.
Pek çok farklı türde uyku ile ilişkili bozukluk bulunmaktadır. Bir kısmı uykuya dalma veya sürdürme güçlüğüne yol açarken, diğerleri gündüz aşırı uykululuğa neden olabilmektedir. Vücudun biyolojik saati ile çevresel koşullar arasındaki uyumsuzluk, kişilerin uyumak istediklerinde uyuyamamasına, uyanık kalmak istedikleri dönemde ise uykulu olmalarına neden olur. Uyku ile ilişkili solunum bozuklukları gibi bazı uyku hastalıkları ise yaşamı tehdit edici boyutta olmaktadır. En sık görülen hastalık, “Uykuda Nefes Durması Hastalığı” olarak ifade edebileceğimiz “Obstrüktif Uyku Apne Sendromu”dur (OSAS). En sık belirtisi uykuda azalma-artış ile seyreden şiddetli horlama ve aralarda kesintilerin (tanıklı apne) olmasıdır.
OSAS yaşla birlikte artar, orta yaş ve üzerinde toplumun yaklaşık yarısında görülür. Uykuda meydana gelen nefes durmaları, uykunun bölünmesine ve kandaki oksijen oranının düşmesine neden olur. Nefes durması, nihayetinde hastayı uyandırır, ancak bunlar çoğunlukla kısa sürelidir ve hasta sabah hatırlamaz. Ancak tekrar uykuya dalma ile birlikte tekrar nefes durması meydana gelir. Sabaha kadar bu şekilde kalitesiz uyuyan hasta, sabah yorgun olur, dinç hissetmez. Gün içinde de uykulu hisseder, dikkatini yoğunlaştıramaz ve bu durum trafik ve iş kazalarının yaşanmasına neden olur. Uyku esnasında ise, nefes durması esnasında ciddi bir tehdit altında kalan sinir sistemi uyarılır, kalp ve damarlar üzerindeki etkisi artar, gece kan basıncında yükselme olur ve kalp kasında gerilme yaşanır. Tüm bu etkiler, uykuda kalp krizi ve beyin felci (inme) gibi hayatı tehdit edici ikincil sonuçlar doğurur. Bunun yanı sıra, uykunun bozulması vücudun gece metabolizmasını bozarak kilo aldırır, endokrin ve cinsel fonksiyonları etkiler, yaşam kalitesini önemli oranda düşürür. Ayrıca uyku yoksunluğunun bir sonucu olarak ölümcül kaza, obezite ve uyku apnesi oranları artar. Sonuç olarak, uyku kalitesinin sürekli izleme ihtiyacı uyku sağlığı araştırmalarının ana odak noktalarından biridir.
OSAS şüphesi olan bireylerin, uyku bozuklukları merkezine başvurmaları ve bir gece ile polisomnografi (PSG) adı verilen uyku tetkikini çektirmeleri gerekir. Klinik değerlendirme ve tanı amaçlı yapılan uyku tetkiki sonucunda tanı konulur. Hem tanı ve sonrasında hastalığın şiddetinin belirlenmesi için ve hem de etkinliği kesin olarak gösterilmiş tek tedavi olan “maske ile basınç tedavisinin” ayarlanması ve belirlenmesi için tedaviye yönelik uyku tetkiki yapılmalıdır.
