Bağırsak hareketlerinin azalması ile ortaya çıkan kabızlık her yaştan insanı etkileyebilen yaygın bir durumdur. Kabızlık dışkıyı dışarı atmada güçlük, aşırı çaba veya bağırsağın tamamen boşaltılamaması gibi durumlara yol açabilir. Genellikle ciddi bir tıbbi durum olmasa da, kişide önemli rahatsızlığa neden olur. Memorial Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Şule Namlı Koç, kabızlık ve tedavisi hakkında bilgi verdi.
Kabızlık nedir?
Kabızlık dışkıyı dışarı atma ve bağırsağın tamamını veya bir kısmını boşaltmadaki zorluktan oluşur. Kabızlık bir hastalık değildir birçok neden sonrası oluşabilir. Bağırsak hareketleri arasındaki normal süre kişiden kişiye değişir, ancak 3 günden fazla tuvalete gidememek kabızlık olarak kabul edilir. Kabızlık üç haftadan uzun sürerse, mutlaka bir doktora danışılmalıdır.
Kabızlık başta kadınlar olmak üzere her yaştan insanı etkiler. Kadınların kabızlık yaşama olasılığı erkeklere göre 3 kat daha fazladır. Hamile kadınlar kabızlığa daha yatkındır bu durum hamileliğin neden olduğu hormonal değişiklikler ve fetüsün bağırsaklara yaptığı baskıdan dolayı kaynaklanmaktadır. Kabızlık yaşlı insanlarda da yaygındır. İleri yaş grubu genellikle hareketsiz bir yaşam sürer ve az sıvı tüketir. Bu da kabızlık oluşmasına zemin hazırlamaktadır. Bebek kabızlığı ile de sık karşılaşılır. Beslenme tarzı değişikliği ve bol sıvı alımı kabızlığın tedavisinde önemlidir.
Kabızlık geçici, şiddetli ya da kronik olarak görülebilir. Geçici kabızlıkta haftada 3’ten az bağırsak hareketi vardır. Olağan dışı koşullar ya da yanlış beslenmeden kaynaklanabilir. Koşullar normale dönünce bağırsak geçişi de normale döner. Birçok insanın başına gelebilir. Şiddetli kabızlık, haftada birden az dışkılama sıklığı olan ve tıbbi tedaviye dirençli kabızlıktır. Kronik kabızlık ise 6 aydan fazla süren kabızlıktır. Kabızlık yaşam kalitesini önemli ölçüde azaltabilen bir durumdur.
Kabızlık neden olur?
Bağırsak hassas bir organdır. Kabızlık büyük ölçüde yaşam tarzıyla bağlantılıdır. Kabızlık vakaların çoğu yanlış beslenme alışkanlıklarından kaynaklanmaktadır. Lif açısından zengin sebzeler, meyveler, tahıllar, baklagiller gibi gıdaların olmaması, yetersiz su tüketimi ve hareketsiz bir yaşam tarzı kabızlık için önemli bir risk faktörleridir. Düzenli ilaç kullanımları (antibiyotikler, ağrı kesiciler, antidepresanlar, demir takviyeleri), hormonal değişiklikler (gebelik ve menopoz), stres ve seyahat gibi günlük yaşamdaki değişiklikler kabızlık nedenleri arasında yer almaktadır. Bazı hastalıklar da kabızlığa sebep olabilir. İrritabl bağırsak sendromunun (IBS) en yaygın semptomları arasında ishal veya kabızlık bulunur. Kabızlık stres ve psikolojik olumsuzluklardan kolayca etkilenebilmektedir. Sürekli strese maruz kalan kişilerde uzun vadede kronik sindirim sorunları gelişebilir.
Kabızlık belirtileri nelerdir?
Kabızlıkla birlikte çeşitli belirtiler ortaya çıkabilir. Kabızlığın belirtileri dışkı çıkarma sırasında zorluk, karında kramp şeklinde ağrı, şişkinlik rahatsızlık hissidir. Kabızlığın yaşandığı dönemde iştahsızlık, mide ekşimesi ve mide bulantısı da görülebilir. Dışkı genellikle topaklar şeklinde küçük ve sert yapıdadır. Kişi tuvaletten sonra bile rahatlama hissedemez.
Sertleşmiş dışkı, hareket ederken bağırsak duvarına zarar verebilir ve geçerken anüs bölgesinde yırtılmalara neden olabilir. Kişinin kendini sıkması, zorlaması hemoroitlerin oluşmasına veya var olan hemoroitlerin büyümesine neden olabilir.
Kabızlık nasıl geçer?
Kabızlık genellikle kötü beslenme alışkanlıklarından, yetersiz sıvı alımından ve hareketsiz yaşam tarzından kaynaklanır. Bunu önlemek için, yeşil sebzeler ve lifli yiyecekler tüketilmeli, çok yağlı veya şekerli yiyeceklerden, kahve, çay, gazlı içeceklerden uzak durulmalı, günde 2 litre su içilmeli ve düzenli egzersiz yapmalıdır. Eğer bir hastalık sonucu kabızlık oluşmuşsa hastalığın tedavi edilmesi kabızlığı gidermede etkili olacaktır. Şiddetli kabızlık durumlarda kullanılan ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçları kullanılmadan önce mutlaka uzman bir hekime danışılmalıdır.
Kabızlığa iyi gelen yiyecekler nelerdir?
Lif dışkı hacmini artıran ve dışkının vücuttan daha kısa sürede atılmasını sağlayan sindirilemeyen karbonhidratlardır. Lifli besinler bağırsaklar ve bağırsak hareketi üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Yüksek lifli besinlerle beraber bol sıvı tüketilmelidir. Lifli besinlerin bağırsaklarda rahat edebilmesi için suya ihtiyacı vardır. Sadece yüksek lifli besin tüketip su içmemek de kabızlığa neden olabilir. Sıvı ihtiyacı su, ayran, bitki çayı, sebze suları ve soda gibi sağlıklı içeceklerden karşılanmalıdır. Günlük olarak en az2 litre su tüketilmelidir.
Sebzeler, meyveler, baklagiller ve kuruyemişler iyi birer lif kaynağıdır. Temel olarak lahana, Brüksel lahanası, brokoli, pırasa, biber, bezelye ve kök sebzeler ince yapraklı sebzelere göre daha fazla lif sağlar. Ev yapımı turşular da yine bağırsak sağlığı için çok faydalıdır. Probiyotik ve prebiyotiklerin takviye olarak kullanılması da kabızlığa fayda sağlayabilmektedir.
Bebek ve çocuklarda kabızlık neden olur?
Bebekler ve çocuklar da yetişkinler gibi kabızlığa yakalanabilir. Çocuklarda kabızlık çoğu durumda, beslenme şekli veya psikolojik faktörlerden kaynaklanır. Düşük lifli beslenme alışkanlıkları, yeterince su içmemek ve hareketsizlik kabızlığa neden olmaktadır. Çocuklarda stres ve kaygı kabızlığa neden olabilir. Yeni bir ortam, hijyenik olmayan okul tuvaletleri, aile ve okul sorunları da sindirim sağlığını ve bağırsak aktivitesini olumsuz etkileyebilir. Örneğin, bebekler ve küçük çocuklar, beslenme veya tuvalet eğitimindeki bir değişikliğin parçası olarak kabız olabilirler.
Bebek ve çocuklarda kabızlık antibiyotik almaktan da kaynaklanabilir. Antibiyotik ilaçlar, bağırsak florasının dengesini bozmaktadır. Düzenli olarak kullanılan başka ilaçlarda çocuklarda kabızlığa neden olabilir. Çocuğunuz düzenli ilaç kullanıyorsa ve kabızlık çekiyorsa, çocuk doktorunuzla konuşmalı ve gerekirse ilaç değiştirmelisiniz.
Bebek ve çocuklarda kabızlık ayrıca tiroid hastalıkları, laktoz intoleransı veya bağırsak tıkanıklığının bir belirtisi olarak da ortaya çıkabilir.
Kabızlık sorunu beslenme alışkanlıklarıyla ilgili olabilir. Beslenme analizi detaylı tarama paketi ile mevcut beslenme şeklinizin sağlığınıza etkileri hakkında bilgi edinebilirsiniz. Memorial Evde Sağlık hizmetleri kapsamında beslenme analizi paketi satın almak için linke tıklayabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/beslenme-analizi-tarama-paketi-detayli/
Genel sağlığınızın da emin olmak için de Genel Sağlık paketi sizin için ideal olacaktır.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/genel-saglik-tarama-paketi/
