Halk arasında alyuvar olarak da adlandırılan kırmızı kan hücreleri yani eritrositler vücutta karbondioksit ve oksijen taşıyan kan hücreleridir. Hücrelerin büyümek, çoğalmak ve sağlıklı kalmak için oksijene ihtiyacı vardır. Eritrositlerin de yapısında hemoglobin ve demir bulunmaktadır. Kırmızı kan hücresi (RBC) sayımı neredeyse bütün kan tahlillerinde yapılmaktadır. Normalden yüksek veya düşük eritrosit yani RBC sayısı genellikle bir hastalığın ilk belirtisi olabilmektedir.
Memorial Ataşehir Hastanesi Hematoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Hakan İsmail Sarı, eritrosit yüksekliği ve düşüklüğü hakkında bilgi verdi.
Eritrosit nedir?
Eritrosit yani kırmızı küre veya kırmızı kan hücresi (Red Blood Cell / RBC) kana kırmızı rengini veren hücrelerdir. Kan; eritrosit, lökosit ve trombosit hücrelerinden oluşur. Eritrosit yani kırmızı kan hücreleri tüm hücrelerin neredeyse yüzde 99’unu oluşturmaktadır. Eritrositler bünyesinde bulunan hemoglobin sayesinde akciğerden alınan oksijeni vücudun geri kalanına taşırlar. Kan ölçümlerinde eritrosit düşüklüğü (RBC) ya da yüksekliği farklı hastalıkların habercisi olabilir.
Eritrosit (RBC) değeri kaç olmalıdır?
Eritrosit değeri genel olarak kadınlarda erkeklere oranda daha düşük seviyelerdedir. Eritrosit (RBC) seviyesi aynı zamanda yaşla birlikte azalma eğilimi göstermektedir. Eritrosit değerleri genel olarak şu şekilde değerlendirilebilir;
- Yetişkin erkeklerde mikrolitre (mcL) kan başına 4,35 – 5,65 milyon kırmızı kan hücresi
- Yetişkin kadınlarda mikrolitre (mcL) kan başına 3,92 – 5,13 milyon kırmızı kan hücresi
- Çocuklarda mikrolitre (mcL) kan başına 4.0 – 5.5 milyon kırmızı kan hücresi
Eritrosit (RBC) yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
Kandaki Eritrosit (RBC) yüksekliğinin çok farklı nedenleri olabilmektedir.
- Sigara kullanımı
- Yüksek rakımlı yerlerde yaşamak
- Ağır fiziksel aktivite
- Performans artırıcı ya da farklı ilaçlar (androjen, kortizon, protein tozu) kullanmak gibi yaşam tarzına bağlı nedenlerden dolayı eritrosit (RBC) yüksekliği yaşanabilmektedir.
Bunların yanında kandaki eritrosit yüksekliği çeşitli hastalıkların ilk belirtisi de olabilmektedir.
- Kemik iliğinin kontrolsüz olarak aşırı kırmızı kan hücresi ürettiği bir kan hastalığı olan “Polisitemi vera” hastalığı. Kotrolsüz aşırı alyuvar üretimi nedeni ile kan akışı bozulur ve pıhtı riski artar. Kemik iliği yetmezliği ve lösemiye dönüşüm riski de taşır.
- Kalp yetmezliği
- Doğuştan gelen kalp hastalıkları (Kalp delikleri)
- KOAH
- Pulmoner fibroz gibi akciğer hastalıkları
- Uyku apnesi
- Böbrek hastalıkları
- Dehidrasyon – kanın sıvı kısmındaki (plazma) azalma
Eritrosit (RBC) yüksekliğinin belirtileri nelerdir?
Eritrosit yüksekliği her zaman belirti vermeyebilir. Özellikle kemik iliğinin çok fazla kan hücresi ürettiği Polisitemi vera gibi hastalıklarda belirgin belirtiler gözükmeyebilir. Eritrosit (RBC) yüksekliğini genel olarak belirtileri şu şekilde sıralanabilir;
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Kulak çınlaması veya kulakta uğultu
- Bulanık veya çift görme
- Kaşıntı (Özellikle sıcak banyo sonrası)
- El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma, yanma veya güçsüzlük
- Dalak büyümesine bağlı olarak yemek yedikten hemen sonra tokluk hissi veya sol üst karın bölgesinde şişkinlik ya da ağrı.
- Mide ülseri
- Burun kanaması veya diş eti kanaması gibi olağandışı kanamalar.
- Yatarken nefes darlığı ve nefes almada zorluk
Eritrosit (RBC) düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
Eritrosit (RBC) düşüklüğü kansızlık (anemi) oluşturarak oksijenin vücut dokularına taşınmasını olumsuz etkileyebilir. Eritrosit düşüklüğünün altında farklı nedenler olabilir. Genel olarak kandaki eritrosit düşüklüğü nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
- En sık neden demir eksikliğidir. Özellikle adet gören kadınlarda sıklıkla rastlanır.
- B-12 vitamini veya folat (B-9 vitamini) eksikliği eritrosit düşüklüğüne neden olabilir. Bu vitaminlerden herhangi birindeki eksiklikler, kemik iliğinin büyük, anormal, olgunlaşmamış kırmızı kan hücreleri (megaloblastlar) yaptığı bir durum olan megaloblastik anemiye neden olur.
- Kanama veya kan kaybı, kırmızı kan hücrelerinin sayısını azaltabilir. Örneğin mide ülseri mide hastalarında kanamaya yol açarak anemiye neden olabilir.
- Kelebek hastalığı olarak bilinen Lupus ya da Sistemik Lupus Eritematozus (SLE) hastalığında kırmızı ve beyaz kan hücrelerinin sayısında tehlikeli düşüşler olabilir.
- Lenfoma hücreleri kemik iliğine yayıldığında, yeni kırmızı kan hücreleri yapan normal, sağlıklı hücreleri engelleyebilir.
- Lösemi kemik iliğini işgal eden bir hastalıktır. Kırmızı kan hücreleri kemik iliğinde üretildiği için lösemi nedeni ile yeni hücrelerin üretiminde düşüş yaşanmaktadır
- Multipl miyelom kemik iliğinde antikor üretiminden sorumlu hücrelerin kanseridir. Bu nedenle yeni kırmızı kan hücreleri yapan normal, sağlıklı hücrelere müdahale edebilir. Multipl miyelomlu kişilerin yaklaşık %60-70’inde teşhis anında anemi vardır.
- Sağlıksız beslenme
- İlaçlar. Özellikle kemik iliğinde kan üretimini engelleyen Kemoterapi ilaçları
- Gebelik
- Tiroid hastalıkları
Eritrosit (RBC) düşüklüğünün belirtileri nelerdir?
Kırmızı kan hücresi yani eritrosit düşüklüğü olan kişilerde genel olarak şu belirtiler görülebilir;
- Solgunluk
- Zayıflık
- Nefes darlığı
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Uyku hali
- Hızlı veya düzensiz kalp atışı
- Yorgunluk
- Dalgınlık
- Halsizlik
- Huzursuzluk ve sinirlilik hali
Siz de eritrosit düzeylerinizi merak ediyor ve genel sağlık durumunuz hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız Memorial Evde Sağlık hizmetleri kapsamında kapsamlı kan paketini satın alarak testlerinizi evinizin konforunda yaptırabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/kapsamli-laboratuvar-paketi/
