Toplum içinde sık rastlanan görme problemlerinden biri olan astigmatizma, korneadaki şekil bozukluğundan kaynaklanır. Astigmatı olan kişiler hem uzağı hem yakını göremeyebilir. Ancak hastaya uygun tedavi yöntemleriyle astigmatizmanın düzeltilmesi mümkün olabilmektedir. Bunun için astigmat gibi göz problemleri ile karşılaşıldığında vakit kaybetmeden göz doktoruna başvurulmalıdır. Memorial Şişli Hastanesi Göz Merkezi’nden Prof. Dr. Abdullah Özkaya, astigmatizma tedavisi hakkında bilgi verdi.
Astigmat nedir?
“Astigmat ne?” şeklinde aranan astigmatizma gözün kırma yani refraksiyon kusurlarından biridir. Astigmatizma, miyop ve hipermetropa göre daha az görülmekle birlikte hem yakını hem de uzağı bulanıklaştırdığı için önemli bir sorun teşkil eder. Doğuştan gelen astigmatın ilk belirtileri çocukluk döneminde ilkokul başlangıcında ortaya çıkar. Çocuklar, tahtaya baktıklarında uzağı net göremezler veya kitabı yakından okurken zorlanırlar. Bu belirtilere baş ağrıları eşlik edebilir. İlkokul döneminden önce astigmatı teşhis etmek için çocukların bebeklikten itibaren rutin göz muayenelerinin yapılması gerekir. Normal şartlar altında kornea yuvarlak bir şekle sahiptir ancak astigmat hastalarında korneanın şekli yumurtanın yan yüzü gibi eliptik bir şekle sahiptir. Yani astigmat korneadaki eğimden kaynaklanmaktadır. Korneanın şeklindeki bu eğrilik, kornea tabakasına gelen ışığın kırılma aşamasında retinaya yansıtılırken doğru noktaya düşmemesine neden olur. Bu kusur da bulanık ve kırık görmeyi beraberinde getirir. Astigmat, gözün kırma kusurlarından sadece bir tanedir. Miyop ya da hipermetrop sorununa göre daha az görülmektedir. Genelde doğuştan bir sorundur. Astigmat miyop ile birlikte görülebilir. Bu, astigmatizma miyopi ya da miyopi astigmatizma olarak da bilinir. Ayrıca astigmat hipermetrop ile de görülebilmektedir. Bu da astigmatizma hipermetropi olarak bilinir. “Miyop astigmat nedir?” sorusunun yanıtı, “Miyop uzağı görememe, astigmat hem uzağı hem yakını görememe durumudur” şeklinde verilebilir. Hipermetrop astigmat için ise “Hipermetrop yakını görememe, astigmat hem uzağı hem yakını görememe durumudur” denilebilir. Astigmat gece görüşü için zorlayan bir durumdur. Astigmatizmaya sahip olanlar geceleri araba kullanmakta zorlanabilirler. Bebeklerde astigmat görülebilir. Bu nedenle ne kadar erken teşhis edilirse bebek için de o kadar etkin bir tedavi gerçekleştirilir. “Genelde lensler, gözlükler ya da cerrahi ile tedavi edilebilmektedir.
Astigmat belirtileri nelerdir?
Bulanık ya da çarpık görme, göz yorgunluğu, gözde rahatsızlık hissi, baş ağrısı, gece görüşünde zorlanma, gözleri kısma astigmat belirtisi olarak sayılabilir. Genelde ilkokulda okula başlandığında fark edilir. Çocuklar tahtaya bakınca uzağı net göremeyebilir ya da kitap okurken zorlanabilir. Bunlara bağlı olarak baş ağrısı da görülür. Ailelerin okul süreci öncesinde çocukları göz muayenesine götürmeleri astigmat teşhisinin erken konulmasını sağlayabilir. İleri seviyelerde çift görme, gözlerde kayma da belirtiler arasında yer alır.
Astigmat neden olur?
Astigmat gözdeki kornea ve lens tabakasındaki eğimden kaynaklanan bir sorundur. Kornea kubbeye benzer bir tabakadır. Bunun eliptik olmasıyla astigmatizma meydana gelmektedir. Bazen göz yaralanması ya da bazı göz cerrahilerinden sonra da gelişebilir. Astigmat, gözün ışığa odaklanmasıyla ilgili bir problem olarak karşımıza çıkmaktadır. Genelde doğuştan gelen astigmat, miyop ya da hipermetroplukla da görülebilmektedir. Pek çok kişi “Astigmat yakın mı uzak mı?” şeklinde sorular sormaktadır. Aslında astigmatizm hem uzağı hem yakını görememe sorunu olarak da adlandırılabilir.
Astigmat teşhisi nasıl konulur?
Astigmatizma basit bir göz muayenesiyle teşhis edilebilmektedir. Bu muayene hem göz sağlığını kontrol eder hem de gözün ışığı nasıl kırdığını belirleyen bir dizi testi içerir. Göz doktoru, muayene sırasında çeşitli aletleri kullanabilir. Parlak ışıkları göze doğrultabilir, birkaç mercekten bakmayı isteyebilir. Hekimler görüşü farklı açıdan inceler, gözlük ya da kontakt lenslerle görüş kalitesini sağlamak için gereken reçeteyi belirlemek amacıyla bu testleri yapar. Rutin bir göz muayenesinde otorefraktör, retonoskopi yöntemleri kullanılır. Bunun yanında ileri aşamadaki astigmatta kornea topografisi ölçümü yapılır. Görme keskinliği testiyle hastanın belirli bir mesafeden karşıya yansıtılan harfleri okuması beklenir. Kornea eğriliği için keratometri cihazıyla inceleme yapılır. Böylece gözün kontakt lense uygunluğu belirlenir. Ayrıca foropter ile göz önüne bir dizi lens konulur böylece gözün ışığa odaklanışı da ölçülmüş olur. Nihayetinde hekim neye ihtiyaç olduğunu belirler ve tedavi yoluna gider.
Astigmat tedavisi nasıl yapılır?
“Astigmat tedavisi var mı?” sorusunun yanıtını pek çok hasta merak eder. Astigmat, miyop astigmat tedavisi, hipermetrop astigmat tedavisi gözlük ve kontakt lenslerle yapılabilir. Okul çağından önce astigmatizma sorunu tek gözde yüksek numarada veya iki gözde de yüksek numarada çıkabilir. Eğer çocuğun astigmattaki göz numarası 2.00 – 2.50 üzerindeyse hemen gözlük tedavisi başlanmalıdır. Eğer çocuklarda 12-13 yaşına kadar iyi bir tedavi sağlanmazsa göz tembelliği gelişebilir ayrıca bu durum çocuğun okul başarısını da etkiler. Eğer astigmat erken yaşta fark edilirse, çocukların ve gençlerin gözlüğe adaptasyonu çok daha rahat olabilmektedir. Gözlük kullanmak, astigmat derecesini etkilemez. Gözlük kullanılmazsa net görüş olmaz ama gözlük derecesi olarak ilerleme ya düşmeye yol açmaz. Sıklıkla doğuştan olan astigmat beraberinde gelişen başka bir hastalık yoksa ve göz, alerji veya kirpik iltihabı nedeniyle ovuşturulmuyorsa ilerlemez. Astigmat sadece bazı kornea rahatsızlıkları olanlarda ya da gözünü sık ovuşturanlarda ilerleme eğiliminde olmaktadır. 18 yaşa kadar da astigmat için herhangi bir cerrahi müdahale yapılmamaktadır. Hastalar bu sürece kadar gözlük kullanmalıdır. Bu süreçte gözlük tedavisine ek olarak kontakt lensler de kullanılabilir. 2.00 göz numarasına kadar olanlar yumuşak torik lenslerden; daha yüksek numarada olanlar sert gaz geçişli lensler kullanmalıdır.
Eğer hastada astigmatın ilerleme durumu söz konusuysa mutlaka keratokonus araştırılmalıdır. Eğer korneada bir incelme ve öne doğru bombeleşme varsa bu soruna ilave miyopla birlikte astigmatta ilerleme görülebilir. Böyle bir durumda hastalara lazer tedavisi uygulaması hem uygun olmaz hem de hastalığı daha da kötüleştirebilir. Bu tür durumlarda öncelikle gözlük ve sert gaz geçişli kontakt lenslerle tedavi önerilmelidir. Ayrıca kornea tabakaları ve yüzey haritaları düzgün olan, astigmat numarasında bir senedir değişiklik olmayan kişiler 3.00- 4.00 numaraya kadar olan astigmatlar lazer tedavisinden fayda görebilirler. Astigmati olan fakat kornea haritası lazer tedavilerine uygun olmayan hasta grubunda Fakik göz içi lens cerrahisi uygulanabilir. Bu yöntemle daha stabil, dengeli ve net görüş mümkündür. 18 ile 45 yaş arasındakilere uygulanabilen Fakik göz içi lens cerrahisi 45 yaş üstündeki hastalara uygulanmaz. Çünkü bu hasta grubunda presbiyobi yani yaşlılığa bağlı yakını görememe sorunu olur. Bu durumda tek başına bu cerrahi işe yaramaz. 45 yaş üstü hastalarda Trifokal torik yani hem uzağı hem yakını odaklayan hem de astigmatı düzelten göz içi lens cerrahisi önerilir. Göz içi mercek gözün içine düzgünce yerleştirildiği sürece gözde 0.50-0.75 derece gibi bir numara kalabilir ama bu hastalar için iyi bir tedavi olabilir. Astigmat için, LASIK, LASEK, PRK, Epi-LASIK, SMILE türü cerrahiler uygulanabilmektedir. Bu yöntemler hastanın durumuna göre belirlenmektedir.
Göz sağlığı genel sağlığın önemli bir parçasıdır. Siz de genel sağlığınızdan emin olmak için gerekli testlerinizi evinizin konforunda yaptırmak istiyorsanız linke tıklayabilirsiniz.
https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/genel-saglik-tarama-paketi/
