Aşırı kilo, alkol, tütün kullanımı ve farklı hastalıklara bağlı olarak ortaya çıkan karaciğer yağlanması, karaciğerde olması gerektiğinden daha fazla yağ birikmesinden kaynaklanıyor. Sağlıklı her karaciğer az miktarda olsa da yağ içeriyor. Karaciğerde fazla yağ birikimi ise ilerleyen dönemlerde karaciğer yetmezliğine neden olan siroza yol açabileceğinden tedavisinin erken dönemde planlanması gerekiyor. Diyet ile kilo kontrolü gerektiren karaciğer yağlanmasının yaşam tarzı değişiklikleri ile de kontrol altına alınması gerekiyor. Memorial Diyarbakır Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Nurettin Tunç, karaciğer yağlanması hakkında bilgi verdi.

Karaciğer yağlanması nedir?

Vücudun en büyük iç organı olarak kabul edilen karaciğerin temel işlevi toksinleri uzaklaştırmak ve gıda besinleri işlemektir. Karnın sağ üst tarafında yer alan karaciğer 6 ayda bir olmak üzere kendini yenileme özelliğine sahip olan organ olarak bilinmektedir. Sindirim sistemine gelen kan, vücudun başka yerine gitmeden karaciğerde süzülmektedir. Karaciğer yağlanmasının toplumda görülme sıklığı kesin olmamakla birlikte her 10 insandan birinde görüldüğü düşünülmektedir. Karaciğerin yağlanması hasara neden olmayabilir, ama iltihaplanması ciddi komplikasyonlara neden olmaktadır. Toplumda sarılık yani hepatit olarak adlandırılan durum karaciğer iltihaplanması, karaciğer yağlanmasına bağlı görülmektedir. Alkolik yağlı karaciğer hastalığı, alkole bağlı karaciğer hastalığının en erken aşamasıdır. Sonraki aşamalar alkolik hepatit ve sirozdur.

Karaciğer yağlanması neden olur?

Yağlı karaciğer (NAFL) hastalığının tam nedeni bilinmemekle birlikte, kilo alımı ve obezite ile giderek yaygınlaşan genel olarak iyi huylu bir durum olarak kabul edilmektedir.  Şu anda Dünyada karaciğer bozukluğunun en yaygın nedeni olarak bilinmektedir. Özellikle aşırı alkol kullanımının tetiklediği karaciğer yağlanması obezite, diyabet, yüksek tansiyon, beslenme biçimi, tütün ürünü kullanımı ve bazı ilaçların kullanımına bağlı karaciğer yağlanması riskini tetiklemektedir. Ancak bazı durumlarda karaciğerin yağı metabolize edememesi de karaciğer yağlanmasına neden olmaktadır. Alkolsüz yağlı karaciğer hastalığı (NAFLD) karaciğerde yağ birikmesi, yağ infiltrasyonu olarak adlandırılmaktadır. Karaciğer yağlanması ile karakterize tıbbi bir durum olan NAFLD iki türü bulunmaktadır.

1-Alkolsüz yağlı karaciğer (NAFL), yağ infiltrasyonunun olduğu ancak iltihaplanmanın olmadığı genel olarak iyi huylu bir durum

2-Karaciğer iltihabı ile birlikte yağ infiltrasyonunun olduğu alkolsüz steatohepatit (NASH)

Alkol kötüye kullanımı ve diğer durumlar da karaciğer sorunlarına yol açabilmektedir.  NAFLD’ nin herhangi bir formuyla teşhis edilebilmesi için, bir kişinin ağır alkol kullanım öyküsü veya karaciğer rahatsızlığına (hepatit C gibi) neden olabilecek başka bir soruna sahip olmaması gerekmektedir.

Karaciğer yağlanması belirtileri nelerdir?

Karaciğer iltihaplanması yani NASH’li çoğu insanın hiçbir semptomu bulunmamaktadır.  Nadiren, yorgunluk, halsizlik hissi ve sağ üst karın bölgesinde belirsiz bir rahatsızlık olan kişilerde alkolsüz yağlı karaciğer (NAFL) bulunmaktadır. Karaciğer yağlanmasın da karaciğer normal çalışır ve herhangi bir belirti görülmemektedir. Alkolsüz karaciğer yağlanması (NAFL) genellikle, bir başka nedenle safra taşlarını aramak için yapılan ultrason yöntemi gibi, karın görüntüleme testleri yaptığında bulunmaktadır. Karaciğer yağlanması belirtileri kısaca şu şekilde sıralanabilir;

• Sarı bir cilt tonu,
• Bacak ve karın şişliği,
• Mide bulantısı,
• İştahsızlık,
• Yorgunluk ve zihin karışıklığı,
• Karın ağrısı belirti olarak gösterilebilir.

 Karaciğer yağlanması tedavi şekilleri nelerdir?

Karaciğer yağlanmasında tedavi, obezite, diyabet ve hiperlipidemi gibi durumları kontrol etmeyi amaçlamaktadır.  İnsülin direncini tedavi eden ilaçlarla çeşitli deneysel tedaviler araştırılmaktadır. Kilo vermek, karaciğer enzimleri ve insülin düzeylerini düşürmeye yardımcı olabilir ve yaşam kalitesini iyileştirebilmektedir.  Hızlı kilo kaybı karaciğer hastalığının kötüleşmesi ile ilişkilendirildiğinden kilo kaybı kademeli olmalıdır. (örneğin haftada 1 ila 2 kg).

E Vitamini — E vitamininin karaciğer yağlanması (NASH) bir parçası olarak meydana gelen karaciğer hasarının bir kısmını azaltabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır.

Alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.

Ağırlıklı olarak taze meyve sebze tüketimi, zeytinyağı, baklagiller ve tam tahıllı ekmek tüketiminin sağlandığı Akdeniz tipi beslenme şekli karaciğer yağlanması tedavi sürecinde önerilmektedir. İnsülin direncinin kontrol alınması ve düzenli egzersizlerin yapılması önem arz etmektedir.

Karaciğer yağlanması kimlerde olur?

Karaciğer yağlanması nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, en sık aşağıdaki koşullardan birine sahip kişilerde görülür.

• Obezite: Karaciğeri yağlı tespit edilen kişilerin yüzde 70’inden fazlasının obez olduğu tespit edilmiştir.
• Diyabet: Karaciğeri yağlı kişilerin yüzde 75 kadarında tip 2 diyabet görülmektedir.
• Hiperlipidemi – NASH’li kişilerin yaklaşık yüzde 20 ila 80’inde hiperlipidemi görülmüştür. (yüksek kan trigliserit seviyeleri ve/veya yüksek kan kolesterol seviyeleri).
• İnsülin direnci – İnsülin direnci genellikle hiperlipidemisi olan ve obez olan kişilerde görülür; bu semptom grubu, metabolik sendrom olarak bilinir ve sıklıkla karaciğer yağlanmasına sahip kişilerde görülür.
• İlaçlar ve toksinler karaciğer yağlanmasına neden olabilmektedir.

 Karaciğer yağlanması nasıl geçer?

Aşırı kilolu ya da obez sınıfında olunması halinde tedavi şekli olarak atılacak ilk adım bir Gastroenteroloji uzmanı ile birlikte beslenme uzmanından önerisi doğrultusunda diyet beslenme programı ve yapılacak düzenli egzersizler ile sağlıklı bir şekilde kilo verilmesi olmalıdır. Akdeniz tipi beslenme şekli sıkça önerilmektedir. Karaciğer yağlanmasına neden olan etken tespit edildikten sonra önlemler alınmaktadır. Yapılan araştırmalara göre bazı ilaçların kullanımı karaciğer yağlanması riskini tetiklediğinden bu duruma neden olan ilaçların uzman hekim gözetiminde sınırlandırılması ya da değiştirilmesi gerekmektedir.

Karaciğer yağlanması hangi yaşlarda sıklıkla görülür?

Karaciğer yağlanması genellikle 40-60 yaş arasında görülmektedir. Ancak 10 yaşından sonra da görülebilmesi mümkündür. Kadınlarda görülme sıklığı erkeklere oranla daha yüksek olarak saptanmıştır.

Karaciğer yağlanması normal midir?

Karaciğer yağlanması anormal bir hastalık olup karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanserine ilerleyebilir. Erken dönemde alınacak tanı ile uygulanacak tedavi yöntemleri hayati önem arz etmektedir.

Karaciğer yağlanmasına faydalı yiyecekler nelerdir?

Karaciğerin işlevsel özelliklerini destekleyerek yardımcı görevinde bulunan bazı besinler bulunmaktadır. Aşırıya kaçmayacak şekilde kahve, yeşil çay ve yağlı balıklar tavsiye edilmektedir.

Karaciğer yağlanması kendiliğinden geçer mi?

Kilo verme, diyet, obezite insülin direnci ve hiperlipidemi gibi durumların tedavisi sağlanarak ya da ideal düzeyine getirilerek iyileşme sağlanabilmektedir.

Karaciğer yağlanması genetik mi?

Direkt genetik olmamakla birlikte genetik faktörlerinde bağlı olduğu insülin direnci, obezite gibi durumların karaciğer yağlanmasına yol açabilmektedir.

Karaciğer yağlanması vücutta neler yapar?

Karaciğer yağlanması tedavisi sağlanmadığı taktirde zamanla kötüleşerek ilerlemesine neden olmaktadır. En ciddi komplikasyonu, karaciğer sirozdur.  Diyabetli yaşlı insanlar siroz geliştirme riski altında olabilir.  Karaciğer yağlanması sıklıkla metabolik sendrom (insülin direnci, obezite ve hiperlipidemi) bulunur. Metabolik sendrom da kalp hastalığı, kalp krizi için yüksek risk barındırmaktadır.

Stres karaciğer yağlanması yapar mı?

Stres karaciğer yağlanması yapmaz, ancak strese bağlı dengesiz beslenme obezite, hiperlipidemiye yol açarak karaciğer yağlanması yapabilir.

Karaciğer yağlanmasının ciltteki belirtileri nelerdir?

Karaciğer yağlanmasının direkt olarak cilt bulgusu bulunmamaktadır.

Karaciğer yağlanmasının bitkisel tedavisi mümkün müdür?

Karaciğer yağlanmasının kesin tedavisi yoktur.  Tedavi evresi obezite, diyabet ve hiperlipidemi gibi durumları kontrol etmeyi amaçlar. İnsülin direncini tedavi eden ilaçlarla çeşitli deneysel tedaviler araştırılmaktadır. Siz de karaciğer yağlanması ile ilgili risklerinizi bilmek ve bu konuda gerekli testlerinizi yaptırmak istiyorsanız linke tıklayabilirsiniz.

https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/karaciger-sagligi-paketi/

Memorial Ataşehir Hastanesi

Gastroenteroloji Bölümü

Uz. Dr. Şule Namlı Koç

Mide bulantısı hangi hastalıkların habercisi

Toplumda herkesin yaşayabileceği en yaygın şikayetlerden biri olan mide bulantısı, yemeği fazla kaçırmak, araç tutmaları, hoş olmayan koku ve görüntülere karşı tepki ya da üşütmek gibi daha masum nedenlerden kaynaklanabildiği gibi, ciddi hastalıkların habercisi de olabilmektedir. Mide bulantısı; ülser, mide bağırsak enfeksiyonları, ani başlayan gastrit, bağırsak tıkanıklığı, apandisit gibi sindirim sistemi rahatsızlıkları başta olmak üzere stres, gebelik, vertigo, migren, tansiyon sorunları hatta beyin tümörü gibi hastalıklara da işaret edebilmektedir.

Memorial Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Şule Namlı Koç, mide bulantısının nedenleri hakkında bilgi verdi.

Mide bulantısı nedir?

Mide bulantısı sadece midenin hastalığı olarak ele alınmaması gereken bir şikayettir. Mide bulantısı bir hastalık değil vücutta farklı nedenlerden kaynaklanan mekanizmaların tetiklemesi sonucu ortaya çıkan bir tepki ya da farklı hastalıkların belirtisidir. Mide bulantısı genellikle kusmanın ilk aşaması olarak değerlendirilmektedir.

Mide bulantısının nedenleri nelerdir?

Akla ilk olarak sindirim sistemi rahatsızlıkları gelse de mide bulantısı farklı birçok hastalığın belirtisi olarak kendini gösterebilmektedir.

Gıda zehirlenmesi

Mikroorganizmalar ya da bakteri toksinleri tarafından bozulmuş gıdaların tüketilmesi sonucu ortaya çıkan durumdur. Gıda zehirlenmelerinin birçoğunda kişinin hastaneye gitmesine gerek olmadan evde kendiliğinden geçebilmektedir. Ancak bazı durumlarda acil müdahale gerekebilmektedir. Gıda zehirlenmelerinde ortaya çıkan ilk belirtilerden biri mide bulantısıdır. Gıda zehirlenmelerinde mide bulantısı şikayetine; kusma, ishal, ateş, karın ağrısı ve kramplar gibi şikayetler de eklenebilmektedir.

Gastrit

Mide zarının iltihaplanması olarak tanımlanabilen gastrit genellikle helikobakter pilori mikrobundan kaynaklanmaktadır. Gastrit aniden ortaya çıkabileceği gibi (akut gastrit) zamanla yavaş yavaş belirti göstererek de görülebilmektedir (kronik gastrit). Gastrit hastalarında görülen belirtiler arasında mide bulantısı çok yaygındır. Mide bulantısı ile birlikte kusma, karnın üst bölgesinde ağrı ve şişkinlik eşlik eden şikayetler arasındadır.

Ülser

Mide asidinin çeşitle nedenlerle mide veya 12 parmak bağırsağında harabiyet oluşturarak doku kaybına neden olması olarak tanımlanan ülser farklı belirtilerle kendini belli etmektedir. En sık rastlanan ülser belirtisi karnın üst tarafından ortaya çıkar ağrı olmakla birlikte mide bulantısı, kusma, iştah kaybı gibi şikayetlere de neden olabilmektedir.

Bağırsak enfeksiyonları

Bağırsak enfeksiyonu, gastrointestinal enfeksiyonlar veya gastroenterite olarak da bilinmektedir.  İnce ve kalın bağırsağı etkileyerek sindirim sistemi iltihabına neden olan viral, bakteriyel veya parazit kaynaklı enfeksiyonlar bağırsak enfeksiyonları olarak tanımlanmaktadır. Ani ve geçici akut bağırsak enfeksiyonları yaşanabildiği gibi kronik iltihaplı bağırsak hastalıkları da görülebilmektedir. Bağırsak enfeksiyonlarına rotavirüs gibi virüsler, salmonella gibi bakteriler ya da giardia gibi parazitler yol açabilmektedir. Bağırsak enfeksiyonlarının nedenleri farklı olabilse de ortaya çıkan belirtiler birbirine çok benzemektedir. Bağırsak enfeksiyonlarında mide bulantısı çok sık görülen belirtiler arasındadır. Mide bulantısının yanında karın ağrısı, kanlı ishal, ateş gibi belirtiler bağırsak enfeksiyonu şikayetleri arasında yer almaktadır.

Safra kesesi hastalıkları ve safra kesesi ameliyatları

Safra kesesi hastalıkları farklı şekillerde görülebilmektedir. Safra kesesinin akut iltihabı, safra yolu yaralanmaları ve darlıkları, safra yolu kistleri, safra kesesi taşları, safra kesesi kanseri gibi farklı şekillerde yaşanabilmektedir. Safra kesesi karaciğerin altında bulunan bir kesedir. Karaciğerde üretilen safrayı depolar ve konsantre eder. Safra, yağın sindirimine yardımcı olur ve yiyeceklere yanıt olarak safra kesesinden üst ince bağırsağa salınır. Safra kesesi hastalığı türleri şunları içerir:

Safra kesesi hastalıklarında en hafif ve en yaygın belirtisi biliyer kolik adı verilen aralıklı ağrıdır. Tipik olarak, hasta, göğüs kafesine yakın sağ üst karında şiddetli ve sırtın üst kısmına yayılabilen ağrı yaşamaktadır. Bazı hastalar bu ağrıyı göğüs kemiğinin arkasında hissedebilir. Safra kesesi hastalıklarında hastalarda en sık görülen bir diğer şikayet ise mide bulantısı veya kusmadır. Mide bulantısı ve kusma şikayetleri safra kesesi hastalıklarından cerrahi tedavi gören hastalarda ameliyat sonrasında da devam edebilmektedir.

Gastroözefageal Reflü

Toplumda sık görülen hastalıklardan birisi de Gastroözefageal Reflü hastalığıdır. Mide içeriğinin farklı nedenlere bağlı olarak mideden yemek borusuna doğru geri kaçışıyla ortaya çıkmaktadır. Gastroözefageal Reflü hastalığında en sık görülen belirti mideden boğaza doğru yayılan yanma hissidir. Yemeklerden sonra veya gece yatarken yanma hissi daha fazla görülebilmektedir. Gastroözefageal Reflü hastalığında göğüs ağrısı, yutma güçlüğü, boğazda yumru hissi, mide bulantısı ve kusma şikayetleri de yaşanabilmektedir.

Gastroparezi (Midenin yavaş boşalması)

Midenin yavaş boşalması ya da mide tembelliği olarak da bilinen Gastroparezi hastalığının belirtileri diğer mide rahatsızlıklarına benzediği için teşhisi zor koyulabilen bir hastalıktır. Sağlıklı çalışan bir mide tüketilen besinleri küçük parçalara ayırarak bağırsaklara göndermektedir. Ancak diyabet, viral enfeksiyonlar, cerrahi müdahaleler, sinir sistemi hastalıkları gibi çok farklı nedenlere bağlı olarak Gastroparezi hastalığı geliştiği durumlarda mide yapması gereken sindirim işlemini gerçekleştirememektedir. Tüketilen besinlerin midede uzun süre kalması sonucu mide bulantısı ve kusma gibi şikayetler çok sık görülebilmektedir.

Alkalen reflü gastriti (safra gastriti)

Karaciğerde üretilen safra ve diğer bileşenlerin ince bağırsaklardan mideye sızarak mide mukozasında iltihaplanmaya yol açması olarak tanımlanabilen Alkalen Reflü gastriti hastalığının belirtileri diğer mide hastalıklarında ortaya çıkan şikayetlere benzemektedir. Karnın üst bölgesinde huzursuzluk, ağrı, şişkinlik gibi belirtilerin yanında mide bulantısı ve kusma sık yaşanabilmektedir.

Bağırsak tıkanıklığı

Bağırsak tıkanıklığı müdahale edilmediği takdirde hayati tehlikeye yol açabilen rahatsızlıklardan birisidir. Ani ve şiddetli karın ağrısı, karında şişlik, gaz ve gaita çıkaramama gibi belirtilerin yanında mide bulantısı ve kusma gibi şikayetler görülebilmektedir.

Gebelik

Birçok hastalık mide bulantısına neden olabildiği gibi hamilelik de mide bulantısının en çok yaşandığın süreçlerin başında gelmektedir. Özellikle gebeliğin ilk aylarında anne adaylarının büyük bir çoğunluğu mide bulantısı ve kusma şikayetleri yaşayabilmektedir. Hamilelikte yaşanan hormonal değişimler, koku hassasiyetinin artması gibi faktörler mide bulantısı yaşanmasına yol açabilmektedir. Genel olarak mide bulantısı hamileliğin ilk aylarında daha sık yaşanmakla birlikte bazı anne adaylarında gebeliğin son aylarına kadar mide bulantısı şikayeti yaşanabilmektedir.

Araç tutması (Hareket hastalığı)

Halk arasında araç tutması olarak bilinen hareket hastalığı da mide bulantısına neden olabilmektedir.  Uçak, otomobil, vapur gibi araçlara seyahat ederken denge algısında yaşanan bozulmaya bağlı olarak yaşanan araç tutmasında mide bulantısının yanı sıra baş dönmesi, kusma, terleme gibi şikayetler de yaşanabilmektedir.

Koku ve görüntü karşısında vücudun verdiği tepki

Kötü kokuların alınması ya da kötü görüntüler beyni uyararak mide bulantısını tetikleyebilmektedir.

Kanser ve kanser tedavisi

Mide bulantısı kanser belirtisi olabilmektedir. Özellikle sindirim sistemi kanserlerinde hazımsızlık, şişkinlik gibi belirtilerle birlikte mide bulantısı, kusma, iştahsızlık, kilo kaybı gibi şikayetler yaşanabilmektedir. Kanser tedavisi ya da kanser tedavisinden sonra da mide bulantısı şikayetleri yaşanabilmektedir. Kemoterapi tedavisi sırasında ani mide bulantısı ve kusma şikayetleri görülebilmektedir. Mide bulantısı ve kusma şikayetleri kemoterapi sırasında olabileceği gibi sonrasında da ortaya çıkabilmektedir.

Vertigo (Baş dönmesi)

Hastalar farklı nedenlere bağlı olarak vertigo yani baş dönmesi yaşayabilmektedir. Şiddetli vertigo durumunda kişi genellikle hareket edememektedir ve ilk görülen şikayetler mide bulantısı ile kusma olmaktadır.

Kulak enfeksiyonu

Kulak enfeksiyonları genellikle şiddetli kulak ağrısı ile kendini belli etmektedir. Ancak iç kulak enfeksiyonlarında kulak ağrısına mide bulantısı, baş dönmesi gibi şikayetler eklenebilmektedir .

Beyin travması, beyin tümörü

Kafa travmaları ya da beyin tümörü gibi rahatsızlıklar hastalığın şekline göre farklı belirtiler gösterebilmektedir. Beyin travması veya beyin tümörlerinde şiddetli baş ağrısı, mide bulantısı, kusma, konuşma bozukluğu, kol veya bacaklarda güçsüzlük, görme bozuklukları gibi şikayetler yaşanabilmektedir.

Apandisit

Kalın bağırsağın başlangıç kısmında 5-6 cm boyunda, 3 mm çapında kör bir bağırsak parçası olan apandisitin tam olarak görevinin ne olduğu bilinmemektedir. Bağırsağın defans mekanizması ve bağışıklığı düzenlemeye yardım ettiği öngörülen apandisitin iltihaplanmasının en tipik belirtisi sağ kasık ağrısıdır. Ancak ağrı ile birlikte mide bulantısı, kusma, sindirim güçlüğü gibi şikayetler de yaşanmaktadır.

Migren

Migren ataklarının en belirgin özelliği zonklama şeklinde baş ağrısıdır. Ancak bu baş ağrısına; mide bulantısı, kusma, ışık ve sese karşı hassasiyet gibi şikayetler de eklenmektedir.

Kalp krizi

Kalp krizi sırasında yeterli oksijen alınamadığı için baş dönmesiyle birlikte mide bulantısı ve kusma şitayetleri yaşanabilmektedir.

İlaç kullanımı

Çeşitli ilaçlar yan etki olarak mide bulantısına neden olabilmektedir.

Stres

Stres birçok soruna neden olmasının yanı sıra beyni olumsuz uyararak mide bulantısını tetikleyebilmektedir.

Aşırı besin tüketmek

Mide-bağırsak sistemini huzursuz eden besinlerin tüketilmesi mide bulantısı ve kusmayla sonuçlanabilir

Böbrek ve idrar yolu hastalıkları

Böbrek taşları veya idrar yolu enfeksiyonları şiddetli ağrının yanı sıra mide bulantısı ve kusma gibi şikayetlerle de kendini belli edebilmektedir.

Mide bulantısı şikayetleri yaşıyor ve nedenini öğrenmek için gerekli testleri yaptırmak istiyorsanız Memorial Evde Sağlık sitesindeki  https://evdesaglik.memorial.com.tr/urun-ve-hizmetler/laboratuvar-paketleri-c/yorgunluk-ve-bagisiklik-c21/ linkini tıklayabilirsiniz.

ASTIM 

Astım, hava yollarının herhangi bir mikroorganizma olmadan iltihaplanması ve daralması sonucu oluşmaktadır. Dünyada görülen en yaygın hastalıklardan biridir. Her yaştan insanı etkileyebilen kronik ve inflamatuar bir hastalıktır. Çocukluk çağında daha çok erkek çocuklarını etkileyen astım, erişkinlerde ise kadınlarda daha fazla görülmektedir. Düzenli ilaç kullanımı ve doktor kontrolleri ile astım kontrol altına alınabilir. Astım hastaları normal ve aktif bir yaşam sürdürebilir. Memorial Şişli Hastanesi Göğüs Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Füsun Soysal, astım ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Astım nedir?

Astım akciğer hava yollarının yani bronşların kronik iltihabı bir durumudur. Hastalar; nefes darlığı, öksürük ve göğüste sıkışma hissi şikayetiyle doktora başvurmaktadır. Astımın belirtileri KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) ile karışabilmektedir. Astımın neden olduğu bu şikayetler zaman zaman özellikle mevsimsel değişikliklere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. İlaçlarla veya ilaçsız olarak bu şikayetler geçebilmektedir. Astımda hava yolları eski haline dönebilirken, KOAH’ta bu söz konusu değildir. Astım kronik bir hastalık olduğu için düzenli ilaç kullanımı ve doktor kontrolü önem arz etmektedir.

Astımın nedenleri nelerdir?

Astımın nedenleri arasında;

• Genetik yatkınlık,
• Sigara kullanımı,
• Fazla kilo ve obezite,
• Ev tozu akarları, polenler, küf mantarları ve hayvan tüyleri,
• Kimyasal maddeler,
• Hava kirliliği bulunmaktadır.

Astımın, alerji kaynaklı olduğu düşünülüyorsa, hastaya cilt ve kan testleri yapılarak hastanın hangi maddelere alerjisi olduğu belirlenmelidir. Bu maddelerden uzak durulması tedavinin temelini oluşturmaktadır. Eğer hastanın polen alerjisi bulunuyorsa polenlerin çok olduğu dönemlerde dışarıya mümkün olduğunca çıkılmaması ve gerekli durumlarda maske kullanması önerilmektedir.

Astımın belirtileri nelerdir?

Astımın belirtileri şunlardır;

• Öksürük,
• Göğüste sıkışma ve baskı hissi,
• Nefes darlığı,
• Soluk alıp verirken hırıltı, hışıltı ve ıslık sesi benzeri seslerdir.

Bu belirtiler tekrar ediyorsa, kendiliğinden ya da astım spreyleri ile düzeliyorsa ve özellikle uykudan uyandıracak şekilde görülüyorsa akla astım hastalığı gelmelidir.

Astım tanısı için istenen testler nelerdir?

Astım, hasta öyküsü ile tanısı konabilen bir hastalıktır. Hastada; öksürük, nefes darlığı, hırıltılı, hışıltılı solunum, göğüste baskı hissi gibi tekrarlayan şikayetlerin varlığı astımı işaret edebilmektedir. Hastadan alınacak detaylı bir hasta öyküsü ve solunum fonksiyon testi tanının konmasında yardımcı olmaktadır.

Şikayetleri olan kişiyi solunum fonksiyon testi uygulanır. Daha sonra bir nefes açıcı verilerek 15-20 dakika sonra solunum fonksiyon testi tekrar yapılır. İki ölçüm arasında belirli bir fark varsa astım tanısı konulmaktadır. Solunum fonksiyon testleri hastanın iyi olduğu dönemde normal çıkabilmektedir. Bu durum, kişinin astım olmadığı anlamına gelmemektedir.

Alerji testleri, astımın alerjik kökenli olup olmadığını belirlemek için yapılmaktadır. Erişkin astım hastalarının yarısı alerjik astımlıdır. Kişinin hasta öyküsü alınırken eğer alerjik durumlardan bahsediliyorsa alerji testi yapılabilmektedir.

Astım tanısı için çoğu zaman akciğer filmi ya da akciğer tomografisine gerek olmamaktadır. Bu belirtiler başka akciğer hastalıklarının da belirtisi olabileceği için ayrım yapmak adına görüntüleme tekniklerine başvurulabilmektedir. Astım tanısı için kan testi de bulunmamaktadır. Kan testleri de yine başka akciğer hastalıklarının olup olmadığını anlamak için yapılmaktadır.

Astım tanısı konulduktan sonra astıma eşlik eden diğer hastalıkların varlığı da mutlaka gözden geçirilmektedir. Astımla nazal polip, kronik ve alerjik nezle gibi hastalıklar sık görülmektedir. Uyku apne sendromu da astımlı hastalarda sık karşılaşılmaktadır.  Astım tanısı konduktan sonra hasta 1, 3 ve 6 aylık arayla takip edilmektedir. Bu periyodlarda hastaya solunum fonksiyon testleri ve diğer kontroller yapılmaktadır.

Astımın tedavisi nedir?

Astımda geri dönüşümlü bir hava yolu darlığı söz konusudur. Tedavide düzenli ilaç kullanımı ve rutin hekim kontrolü ile astımın kontrol altına alınması amaçlanmaktadır. Kronik bir hastalık olduğu için tamamen tedavisi söz konusu değildir.

Tedaviyle astım belirtilerinin mümkün olduğu kadar azaltılması, hastanın rahat uyuyabilmesi, günlük hayatına konforlu bir şekilde devam edebilmesi ve astım ataklarının önlenmesi sağlanmaya çalışılmaktadır.

Astım tedavisinde hasta ve hekim işbirliği çok önemlidir. Alerjik astımlı bir hastanın alerjenden korunması önemlidir.

Astım tedavisinde inhalasyon yani nefes yoluyla alınan sprey tarzı ilaçlar kullanılmaktadır. Bu spreylerin içinde kortizon ya da nefes açıcı ilaçlar bir arada ya da ayrı ayrı bulunabilmektedir.

Astım ilaçlarında kortizon bulunmaktadır ama bu ilaçlar bağımlılık yapacak düzeylerde değildir. Spreyler nefes yoluyla kullanılan ilaçlardır, kortizon lokal olarak hava yolları ve bronşlarda etkili olmaktadır, dolayısıyla çok ciddi yan etkileri bulunmamaktadır.  Astım tedavisinde kullanılan kortizon miktarı mikrogram dozunda yani çok düşüktür. Kilo artışı, ciltte bozulmalar, katarakt gelişimi, mide rahatsızlıkları ya da kemik erimesi gibi kortizonun bilinen yan etkilerine neden olmamaktadır.

Astım hastaları ilaçlarını kendi isteklerine göre kesmemelidir. Astım ilaçları düzenli olarak kullanıldığında sürekli ilaç kullanımı da önlenebilmektedir. Tedavi başladıktan sonra düzenli doktor kontrolü önerilmektedir. Astım kriz ve ataklarla ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Bu sebeple hastanın ilaçları her zaman ulaşılabilir olmalıdır.

Bazı hastalarda astım ağır seyredebilmektedir. Bu hastalar için özel tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Biyolojik ajanlar denilen bu özel tedavi yöntemlerine astım alanında uzman merkezlerden ulaşılması gerekmektedir. 

Sık sorulan sorular

Astım hastaları nelere dikkat etmelidir?

Astım hastaları ilaçlarını düzenli olarak kullanmalı ve doktor kontrollerini aksatmamalıdır. Alerjik astım hastaları ise astımı tetikleyecek alerjenlerden mümkün olduğunca kaçınmalıdır. Polen alerjisi olan bir hasta mümkün olduğunca dışarı çıkmamalı, çıkmak zorunda ise maske kullanmalıdır. Ev tozu akarına alerjisi olan bir hasta hayat boyu buna özen göstermelidir. Hayvan tüylerine alerjisi olan bir astım hastası yine bu alerjene maruz kalmamak adına dikkatli olmalıdır. Sigara içen bir kişi sigarayı bırakmalı, fazla kilolu olan bir hasta mutlaka kilo vermelidir. Astım atağına neden olabilecek güçlü ve ağır kokulardan uzak durmaya gayret edilmelidir.

Astım krizi nedir?

Astım semptomları hem yavaş yavaş hem de aniden kötüleşebilir. Bu astım krizi olarak bilinmektedir. Ağır bir kokuya maruz kalmak ya da grip gibi üst solunum yolları hastalıkları astım krizine yol açabilmektedir. Astım krizi olmadan önce göğüste sıkışma, soluk alıp verirken hırıltı ve ıslık sesi şeklinde seslerle belirti verebilmektedir. Stres, aşırı sevinç, üzüntü ve sıkıntı bazen astım ataklarına neden olabilmektedir. Ciddi ataklar hastaneye yatmayı gerektirebilir ve nadiren de olsa astım yeterince tedavi edilmezse hayatı tehdit edici olabilir.

Astım hastalığı geçer mi?

Astım kronik bir hastalık olduğu için tamamen iyileşmesi söz konusu olmamaktadır. Astımın belirtileri geceleri ve sabahın erken saatlerinde, fiziksel egzersizden sonra veya başka bir tetikleyicinin (kirlilik, alerjenler vb.) varlığında ortaya çıkabilmektedir. Fakat düzenli ilaç ve doktor kontrolleri ile astım kontrol altına alınabilmektedir.

Astımlı bir hasta hamile kalabilir mi?

Astım hastası bir kadının hamile kalmasında bir sakınca yoktur. Hamilelik süresince düzenli ilaç ve doktor kontrolleri aksatılmamalıdır. Hamilelerin kullanabileceği güvenli ilaçlar bulunmaktadır. Düzenli takip edilmeyen astım hastaları gebeliklerinde sorunlar yaşayabilirler. Bunu önlemek için düzenli hekim kontrolleri ve ilaç kullanımı şarttır.

Alerjik astımınız varsa ya da alerjik bir bünyeniz olduğunu düşünüyorsanız Alerji testi paketlerimizi satın alabilir, evinizin rahatlığında hizmet alabilirsiniz.” https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/alerji-taramasi-solunum-maddeleri-ve-gidalar/

Kan ve cinsel temas yoluyla bulaşan HIV enfeksiyonu, tedavi edilmediğinde bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek AIDS’e neden olmaktadır. İlaçlarla tedavi edilebilen HIV enfeksiyonunu taşıyanlar ise günlük hayatlarını düzenli ilaç kullanımı ve takipler ile sürdürebilmektedir. Günümüzde etkin bir şekilde kullanılan ilaçlar sayesinde HIV taşıcısı kişilerin yaşam süresi uzamaktadır. HIV’in neden olduğu AIDS ile mücadele etmek için yapılan testler, erken teşhis için önem kazanmaktadır. Memorial Kayseri Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ayşegül Ulu Kılıç, HIV enfeksiyonu ve AIDS ile ilgili bilgi verdi.

 AIDS nedir?

Edinsel Bağışıklık Yetmezliği Sendromu yani HIV enfeksiyonunun neden olduğu AIDS, kronikleşen ve ölümlere neden olan bir hastalıktır. Tedavi edilmediğinde HIV enfeksiyonu AIDS’e neden olmaktadır. Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) raporuna göre, 2020 yılında dünya genelinde yaklaşık 37,7 milyon insanın HIV ile yaşadığı açıklanmış ve yaklaşık 1,5 milyon kişinin de HIV’e yeni yakalandığı tespit edilmiştir. Ayrıca 2020 yılında 680.000 kişinin AIDS’e bağlı hastalıklardan hayatını kaybettiği belirlenmiştir. Öte yandan, 27,5 milyon kişinin ise antiretroviral tedaviye eriştiği ortaya çıkmıştır. Hastalıkla ilgili uluslararası yapılacak mücadele kapsamında Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı küresel hedefleri belirlemiştir. Bu hedefler tüm dünyada AIDS ile ilişkili ölüm sayısının; 2030 yılında 200.000’e düşürülmesi, HIV ile enfekte olduğu belirlenen kişilerin %90’ının tedaviye erişmesi için çalışılması ve tedavi görenlerin %90’ınında viral supresyonun sağlanmasıdır.  Hastalığı önleme çalışmaları çerçevesinde ise; yeni enfekte olanların sayısının %75 azaltılması için çalışma yapılması, HIV ile enfekte olan yenidoğan sayısının ise sıfır olması amaçlanmaktadır.

HIV nedir?

Cinsel temas ve kan yoluyla bulaşan HIV enfeksiyonu, tedavi edilmediği takdirde bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek AIDS’e yol açmaktadır. Virüs, vücuda girdiğinde bağışıklık sistemi hücrelerine tutunmakta ve genetik materyallerini hücre içerisine bırakarak, burada kendini kopyaladıktan sonra hücreyi parçalayıp diğer hücreleri etkilemektedir. Virüs, zamanla bağışıklık sistemi hücrelerinin azalmasını sağlayarak vücudu enfeksiyonlara karşı zayıf bırakmaktadır. Vücuttaki HIV kontrol edildiğinde ise HIV’in tamamen vücuttan uzaklaştırılamadığı kronik bir enfeksiyona dönüşmektedir. Günümüzde kullanılan ilaçlar, virüsün vücutta kendini kopyalamasını durdurarak bağışıklık sisteminin zarar görmesini engellemektedir. AIDS, HIV enfeksiyonunun ileri evresidir. Başlı başına bir hastalık olmayan AIDS, virüs kaynaklı olarak bağışıklık sisteminin zayıfladığı bir süreci kapsamaktadır. HIV taşıyanların hepsi AIDS aşamasında olmamaktadır. Yani bu virüsü taşıyanlar tedavi edilirse, AIDS hastası olmayacaktır.

AIDS’in belirtileri nedir?

AIDS’in neden olduğu hastalığın birçok belirtisi bulunmaktadır. Bazı belirtiler diğer hastalıklarda da görüldüğü için ELISA testi ile kesin teşhisin konulması gerekmektedir.

• Aşırı yorgunluk ve bitkinlik hali,
• Çok hızlı kilo kaybı,
• Tekrarlayan yüksek ateş,
• Geceleri ortaya çıkan terleme,
• Kasık veya boyun lenf bezleri ile koltuk altı bezlerinde gözle görülür büyüme,
• Genital bölgede oluşan yaralar,
• Tekrarlayan akciğer enfeksiyonları,
• Ciltte lekelenmeler (özellikle ağız, burun veya göz kapaklarında ortaya çıkan lekeler),
• Hafıza kaybı,
• Depresyona girme ya da nörolojik bozukluklar şeklinde kendini göstermektedir.

HIV enfeksiyonu ise vücudu alındıktan 2-4 hafta sonra grip benzeri belirtilerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. HIV enfeksiyonunun akut hale geldiği bu dönemde aşağıdaki belirtiler bir haftaya kadar devam etmektedir.

Bunlar:

• Aşırı derecede üşüme ve titreme,
• Yüksek ateş ve geceleri terleme,
• Ciltteki döküntüler,
• Kas ve boğaz ağrıları,
• Halsizlik ve bitkinlik,
• Lenf bezlerinde şişme,
• Ağızda çıkan yaralar.

HIV hangi yollarla bulaşmaktadır?

• HIV enfeksiyonu korunmasız cinsel temas sonucu bulaşmaktadır. Tedavi süreci tamamlanmamış HIV taşıyıcıları, korumasız cinsel ilişkiye girmemelidir. Korunmasız cinsel temas, bulaş riskini de yükseltmektedir.
• HIV’in bilinen başka bir bulaş yolu ise aynı enjektörün kullanılmasıyla ortaya çıkmaktadır.
• Damar içi uyuşturucu kullanımının azaltılması ve bu kişilerde ortak iğne kullanımının önlenmesi bulaşmayı azaltacaktır.
• Başka bir bulaş yolu ise virüsün anneden bebeğe geçmesidir. Virüs anne karnındayken bebeğe geçerek, doğum sonrasında bebeğin enfekte olduğu ortaya çıkmaktadır.
• Organ, doku ve kan nakli de önemli bir bulaş yoludur.
• Sağlık personelinin korunma için tüm kan ve vücut sıvılarını enfekte kabul ederek, koruyucu malzeme (eldiven vb) kullanması gereklidir.

AIDS’in tanısı nasıl konur?

AIDS’in tanısı ELISA testi ile yapılmaktadır. Bu test sayesinde enfeksiyona karşı vücudun oluşturduğu antikorlar belirlenmektedir. Ancak ELISA, detaylı testlerden önce kullanılan bir ön test niteliğindedir.

HIV/AIDS’in tedavisi nedir?

HIV enfeksiyonunun neden olduğu hastalığın tedavisinde birçok ilaç kullanılmaktadır. Özellikle üçlü ilaç tedavileri, kandaki virüs miktarını azaltarak bağışıklığı yükseltmektedir. Ancak ilaçlar HIV enfeksiyonunu ortadan kaldırmamaktadır. Kişi tamamen bu virüsten kurtulamamakta, ömrü boyunca bu ilaçları kullanmak zorunda kalmaktadır. HIV taşıyıcıları ilaçlarını aldığı sürece, AIDS hastası olmayacaktır.

SIK SORULAN SORULAR

 HIV öpüşmekle bulaşır mı?

HIV öpüşmekle, sarılmakla, el sıkışmayla, öksürmekle, sivrisinek ya da böcek ısırığı ile bulaşmayacaktır. Hekimi tarafından test önerilen tüm kişiler, korunmasız cinsel ilişki yaşayanlar, birden fazla partneri olanlar, cinsel yolla bulaşan başka bir hastalığı bulunanlar, tüm gebeler, HIV enfekte kişilerin eşleri ve damar içi enjeksiyon yapan kişiler test yaptırmalıdır.

AIDS’li bir hasta ile aynı ortamda bulunulması risk oluşturur mu?

AIDS’li bir hasta ile aynı ortamda olmak riski değildir ancak dikkatli olunmalıdır. İşyerinde aynı ortamda çalışmak, aynı telefonu, aynı bardağı kullanmak bulaşmaya neden olmaz. HIV virüsü hava yolu ile de bulaşıcı özellikte değildir.

HIV taşıyıcılığı, kişiyi sosyal yaşamdan koparır mı?

HIV taşıyanlar her türlü mesleği yapabilir, bedensel ve zihinsel engelli statüsünde değildir. Bu kişiler evlenebilir ve çocuk sahibi olabilir. Ancak çocuk sahibi olurken dikkat edilmesi gereken kurallar ve eşlerin pozitiflik durumuna göre alınması gereken önlemler bulunmaktadır.

ELISA testi nerede yapılır?

HIV enfeksiyonu tanısı için yapılan kan testleri tüm devlet hastaneleri ve aile sağlık merkezleri (ASM), üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve gönüllü danışmanlık ve test merkezlerinde yapılabilmektedir.

HIV enfeksiyonu anneden bebeğe nasıl bulaşır?

HIV, anne karnında bebeğe gebelikte ve emzirme döneminde bulaşabilmektedir. Bebek anne karnında iken annenin HIV enfeksiyonunun varlığı biliniyorsa tedaviye hemen başlanmakta, doğumdan sonra da annenin tedavisi bir ömür boyu sürmektedir. Doğumdan sonra da HIV enfeksiyonun gelişmemesi için bebekte ilaçlarla tedavi edilmeye çalışılmaktadır.

HIV olan kişi ne kadar süre sonra AIDS olmaktadır?

HIV enfeksiyonu belirlenemez ve tedavi başlamazsa AIDS hastalığı ortaya çıkmaktadır. Bu süre bazen 10 yılı bile bulabilmektedir. Ancak sonuç olarak kişi bu virüsü taşıyorsa ve tedaviye başlanmamışsa AIDS olması kaçınılmazdır.

Bağışıklık sistemi ile ilgili merak ettiklerinizi detaylı bir şekilde öğrenmek için https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/bagisiklik-test-paketi-detayli/ linkine tıklayabilirsiniz.

DUMPİNG SENDROMU

Midenin bir bölümünün ya da tamamının alındığı ameliyatlar, yemek borusunun çıkarılmasıyla ilgili cerrahiler veya nadiren de olsa mide küçültme operasyonu sonrası ortaya çıkabilen Dumping Sendromu yaşam kalitesini düşüren bir sorundur. Bazı kişilerde Dumping Sendromu’nun belirtileri, ilaç ya da yaşam tarzı değişiklikleriyle azaltılabilirken, bazı kişilerin bu sorun için operasyon geçirmesi gerekebilir. Memorial Sağlık Grubu Genel Cerrahi Bölümü uzmanları, Dumping Sendromu hakkında bilgi verdi.

 Dumping Sendromu nedir?

Dumping Sendromu, mideye giden besinlerin ince bağırsağa normalden daha hızlı boşaltılmasına sebep olan tıbbi durumdur. Bunu basit olarak hızlı mide boşaltılması olarak da tanımlamak mümkündür. Dumping Sendromu bulunan kişilerde mide bulantısı, mide krampları gibi semptomlar görülür. Bu belirtiler, gıdaların midede uygun şekilde sindirilmemesi ve ince bağırsakta bu besinlerin emiliminin gerçekleşmemesine bağlı olarak ortaya çıkar. Mide ameliyatları geçiren kişilerde bu hastalığın görülme riski daha yüksektir.

Genellikle iki türü vardır. Erken Dumping Sendromu ve geç Dumping Sendromu olarak bu sınıflandırılabilir. Yemeklerden sonra farklı sürelerde belirtiler ortaya çıkar ve hepsi farklı semptomlara neden olur. Bazı kişilerde yaşam tarzının değişmesiyle çözüm bulunabilirken bazılarında da ilaç ya da cerrahi tedaviler gerekebilmektedir.

Beslenme ağızda başlar. Yenilen yiyecekler dişler tarafından parçalanır ve sonrasında yemek borusundan mideye geçer. Bu aşamada da besinlerin parçalanması devam eder. Gıdalar sonrasında ince bağırsağa geçer. Burada da enzimler ve bakterilerle birlikte yiyecekler parçalanmaya devam eder. Yararlı partiküller kana emilir. Kalan partiküller de kalın bağırsağa gider, buradan da dışkıyla birlikte vücuttan atılır. Vücuda alınan bir besinin tam olarak sindirilmesi 24 saat sürer. Ancak yiyeceklerde yağ oranı yükselirse, sindirim süresi de artmaktadır. Örneğin yağlı bir yemeğin mideden ince bağırsağa geçme süresi 2-3 saati bulurken, geri kalan saatlerde bu besin kalın bağırsakta işlenir. Dumping Sendromu’nda ise gıdanın alınmasıyla birlikte 10-30 dakika içinde şikayetler başlar. Bazı bireylerde 3 saat sonrasında da şikayetler görülebilmektedir.

Dumping Sendromu belirtileri nelerdir?

 Dumping Sendromu’nun belirtileri, sendromun türüne bağlıdır. Erken Dumping Sendromu genellikle bir yemeği bitirdikten sonraki 30 dakika içinde ortaya çıkar. Erken Damping Sendromu olanlarda görülen belirtiler şu şekilde sıralanır:

• Mide bulantısı
• Kusma, ishal veya karın krampları
• Şişkin hissi
• Zayıflık, güçsüzlük
• Baş dönmesi
• Soğuk terleme

Geç Dumping Sendromu’nun semptomları tipik olarak yemekten 2 ila 3 saat sonra ortaya çıkar. Belirtiler şu şekildedir:

• Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
• Güçsüzlük, zayıflık
• Soğuk terleme
• Baş dönmesi
• Hızlı veya düzensiz kalp atışı

Dumping Sendromu neden olur?

Erken ve geç Dumping Sendromu’na neden olan etkenler şöyle anlatılabilir:

Erken Damping Sendromu: Mideden büyük miktarda yiyecek on iki parmak bağırsağa (ince bağırsak) normalden daha hızlı hareket eder. Bu yiyecek hareketinden sonra mideden gelen sıvı ince bağırsağınıza hücum eder. Bu sıvı, mide asidi ve kısmen sindirilmiş yiyecek ve içeceklerin bir karışımıdır.

Geç dumping sendromu: Yiyecek ve içeceklerden gelen büyük miktarlardaki glikoz (şeker) hızla ince bağırsağa geçtiğinde belirtiler ortaya çıkar. Şekerin gelişi, kan şekeri (kan şekeri) seviyesinin normalden daha hızlı yükselmesine neden olur. Buna karşılık, pankreas insülin hormonunu serbest bırakır. İnsülin kan şekerinin çok hızlı düşmesine neden olur. Sonuç olarak hipoglisemi (düşük kan şekeri) ve zayıflık gibi diğer semptomlar olabilir. Dumping Sendromu’nun oluşumunda mide ile ilgili ya da yemek borusuyla ilgili geçirilen ameliyatlar ağırlıklı olarak etkilidir. Ameliyat dışı nedenlerle de gelişebilir. Dumping sendromuna neden olan bazı ameliyat türleri şöyle anlatılabilir:

 

Gastektomi: Midenin tamamının ya da bir kısmının alınmasını içeren bir cerrahi prosedürdür. Mide kanseri olgularında uygulanmaktadır.

Özofajektomi: Yemek borusunun bir kısmı ya da tamamı çıkarılmaktadır. Yeni bir yemek borusu yapılmaktadır. En çok yemek borusu kanseri olgularında bu prosedür kullanılmaktadır.

Gastrik bypass: Morbid obezite tedavisinde uygulanan bir ameliyat türüdür. Midede küçük bir kese oluşturularak yiyecek alımı kısıtlanır.

Dumping Sendromu en çok gastrik bypass hastalarında yüksek düzeyde basit karbonhidratlar alındığında ortaya çıkabilir. Durum, özofagus ameliyatı geçirmiş kişilerde de gelişebilir. Piloroplasti veya distal gastrektomi sonrası hastaların yaklaşık %20’sinde klinik olarak anlamlı Dumping Semptomları ortaya çıkar. 35 yaşından küçük veya BMI <25 kg/m 2 olan hastaların semptomatik olma olasılığı, daha yaşlı veya daha fazla obez hastalara göre daha fazladır.

Dumping sendromu teşhisi nasıl konulur?

Doktorlar, kişilerin belirtilerini dinleyerek ve mide ameliyatı geçirilip geçirilmediğine dayanarak Dumping Sendromu teşhisini koyabilir. Ancak bununla birlikte bazı testler istenebilir. Bu testler şöyle sıralanabilir:

• Glikoz tolerans testi: Doktor en az 8 saat yemek yemekten kaçındıktan sonra kan örneği alır. İlk kan örneğinden sonra, glikoz (şeker) içeren bir çözelti içilir. Solüsyonu içtikten hemen sonra ve 3 saate kadar her 30 dakikada bir daha fazla kan örneği alınır. Bu test, vücudun kan şekeri düzeylerini kontrol etmek için insülini nasıl kullandığını ölçer.
• Mide boşaltma testi: Bu test, midenizin yemekten 1 ila 4 saat sonra içeriğini nasıl boşalttığını ölçer. Testten önce eser miktarda radyoaktif madde içeren bir yemek yersiniz. Doktor, özel bir tarayıcı kullanarak gastrointestinal (GI) yolunuzdaki gıda hareketlerini izleyebilir.
• Üst GI endoskopisi: Doktor, hastanın yemek borusuna, midesine, ince bağırsaklara bakmak için bu tetkiki isteyebilir. Böylece belirtilere neden olabilecek diğer tıbbi sorunlar belirlenebilir. Bu diğer problemler, mide ülserini veya iltihaplanmasını içerebilir.
• Üst GI serisi: Bu prosedür sırasında bir X-ray makinesinin önünde oturur veya ayakta durursunuz. Doktor, bir sıvı içerir. Doktor, bu tetkikle birlikte bağırsak tıkanıklıkları gibi bazı komplikasyonları daha kolay gözlemler.

 

Dumping Sendromu’nun tedavisi nasıldır?

Diyet değişiklikleri, semptomlarının şiddetini azaltmaya veya ortaya çıkmasını önlemeye yardımcı olabilir. Bu değişiklikler şunları içerir:

• Protein ve lif alımını artırmak
• Her gün 5 ila 6 küçük öğün yemek
• Yiyecekleri daha az sulu hale getirmek için koyulaştırıcı maddeler eklemek

Bazı hastalar için doktorlar, bazı Dumping Sendromu ilaçları reçete eder. Bu ilaçlar enjeksiyon olarak verilir ve midenin boşalma hızını yavaşlatıcı özelliktedir. Ayrıca pankreasın gıdaya yanıt olarak insülin salgılamasını da durdurur. Bazı ilaçlar da geç Dumping Sendromu’nu önlemeye yardım eder. Bunu da vücudun karbonhidratları emme hızını yavaşlatarak yapar. Dumping Sendromu’na, mide ameliyatı geçmişi neden oluyorsa veya semptomlar diğer tedavilere yanıt vermiyorsa, doktor ek ameliyat önerebilir. Ameliyat türü, daha önce geçirilen operasyona göre değişebilir. Dumping Sendromu’nu tedavide cerrahi her zaman işe çözüm üretemeyebilir. Bu soruna multidisipliner bakış açısı ile yaklaşmak gerekir. Tedaviye dirençli Dumping Sendromu olan hastalarda, cerrahi yeniden müdahale veya sürekli enteral beslenme düşünülebilir. Ancak bu tür yaklaşımların sonuçları değişkendir. Ayrıca Dumping Sendromu beslenme tedavisi de yöntemler arasındadır.

Distal gastrektomi geçirmiş hastalarda loop gastrojejunostomiden Roux-en-Y rekonstrüksiyonuna geçiş tercih edilen prosedürdür. Roux-en-Y gastrik bypass, midenin boyutunu küçülten ve bir kişinin yiyebileceği yiyecek miktarını kısıtlayan bir kilo verme ameliyatıdır. Midenin küçük bir bölümünden bir mide poşu oluşturmayı ve midenin ve onikiparmak bağırsağının büyük bir bölümünü atlayarak onu doğrudan ince bağırsağa bağlamayı içerir. Genellikle karında küçük kesiler ile laparoskopik cerrahi olarak yapılır.  Bu operasyon Roux döngüsünün hareketliliğini bozarak mide boşalmasını yavaşlatır.

Genellikle cerrahi yöntemlerde önerilen ameliyat türü, Dumping Sendromu’na yol açan ameliyatın türüne bağlıdır.  (ÇIKARMAYI ÖNERİYORUM)

SIKÇA SORULAN SORULAR

Erken Dumping Sendromu nedir?

Erken dönem Dumping Sendromu, hasta basit karbonhidrattan zengin beslendikten sonraki ilk 30 dakikada karın ağrısı, ishal gibi semptomlar yaşaması durumudur.

Geç Dumping Sendromu nedir?

Geç dönem Dumping Sendromu da karın ağrısı, ishal gibi semptomların 2-3 saat sonrasında gelişmesi durumudur.

Dumping Sendromu ile hangi komplikasyonlar ilişkilidir?

Dumping Sendromu’yla yaşayan çoğu insan sadece hafif semptomlarla karşılaşır. Daha şiddetli semptomlar varsa, kiloyu korumak zor olabilir. Besinler sindirim sisteminden emilebileceğinden daha hızlı geçtiğinde kilo kaybı meydana gelebilir. Diyet ve ilaç değişiklikleri Dumping Sendromu’nu yönetmek için yeterli değilse, doktor ameliyat önerebilir.

 Dumping Sendromu önlenebilir mi?

Geçirilen bir mide ya da yemek borusu veya obezite ameliyatından sonra Dumping Sendromu’nu önlemenin bir yolu yoktur. Bu tür cerrahileri olan herkeste Dumping Sendromu gelişmeyecektir. Diyet değişiklikleri Dumping Sendromu semptomlarını önleyebilir veya azaltabilir. Ameliyat sonrasında hem genel cerrahi hem de beslenme uzmanının önerilerine mutlaka uyulmalıdır. Hastaya cerrahi sonrası mutlaka beslenme önerileri sunulmalıdır.

Dumping Sendromu’nu önlemek için dikkat edilmesi gerekenler:

• Diyetteki protein ve lif miktarını artırmak,
• Her gün 5 ila 6 küçük öğün yemek,
• Yemekten sonraya kadar sıvı içmekten kaçınmak,
• Yiyecek ve içeceklerde sofra şekeri gibi basit şekerler tüketmemek.

 

Dumping Sendromu için beslenme önerileri nelerdir?

Bazı cerrahi operasyonlardan sonra özellikle obezite cerrahisi, mide ameliyatları, yemek borusu ameliyatları sonrasında Dumping Sendromu şikayetleri olanlara özel diyet stratejileri şöyle sıralanabilir:

Daha küçük öğünler yiyin: Günde üç büyük öğün yerine beş veya altı küçük öğün yemeyi deneyin.

Sıvılarınızın çoğunu öğün aralarında tüketin: İlk başta, yemeklerden 30 ila 60 dakika önce ve sonra hiçbir şey içmeyin.

Su içmeye dikkat: Günde 6 ila 8 bardak (1,4 ila 1,9 litre) sıvı için. İlk başta, yemeklerle birlikte sıvıyı 1/2 fincan (118 mililitre) ile sınırlayın. Tolere ettikçe yemeklerle birlikte sıvıyı artırın.

Diyetinizi değiştirin: Daha fazla protein – et, kümes hayvanları, kremalı fıstık ezmesi ve balık – ve kompleks karbonhidratlar – yulaf ezmesi ve lif oranı yüksek diğer tam tahıllı yiyecekler yiyin. Şeker, sofra şekeri, şurup, gazlı içecekler ve meyve suları gibi yüksek şekerli yiyecekleri sınırlayın.

Laktozu çıkarabilirsiniz: Süt ürünlerindeki (laktoz) doğal şeker semptomlarınızı kötüleştirebilir. İlk başta küçük miktarları deneyin veya soruna neden olduğunu düşünüyorsanız bunları ortadan kaldırın. Ne yemeniz gerektiği konusunda daha fazla tavsiye için kayıtlı bir diyetisyen görmek isteyebilirsiniz.

Lif alımını artırın: Gıda veya takviyelerdeki psilyum, guar zamkı ve pektin, ince bağırsakta karbonhidratların emilimini geciktirebilir.

Alkol: Alkol içme konusunda doktorunuza danışın.

 

Dumping sendromu ölümcül müdür?

Pek çok kişi “Dumping sendromu tehlikeli midir?” şeklinde araştırmalar yapmaktadır. Dumping sendromu yaşam kalitesini bozan bir sorundur. Eğer tedavi edilmezse B12 vitamini eksikliği ile anemi ya da malabsorbsiyon (yetersiz emilim) gelişir.

Glikoz tölerans testi nedir?

Dumping sendromu vücutta insülin dengesini bozduğu ve hipoglisemiye sebep olduğu için doktor teşhis amaçlı glikoz tölerans testi isteyebilir. Hipoglisemi olup olmadığı evde yapılan testlerle de görülebilir.

https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/insulin-direnci-kontrol-testleri/

https://evdesaglik.memorial.com.tr/p/diyabet-kontrol-testleri/

8 saatlik açlık sonrası sabah saatlerinde hastadan kan alınır ve hastaya glikoz içeren bir sıvı içirilir. Bunun akabinde 1, 2, 3 saat sonra kan şekeri düzeyi ölçülerek glikoz tolerans testi sonuçları değerlendirilir.

 

Dumping sendromu şikayeti olanlar doktor görüşmesinde ne sormalı?

Dumping sendromu için doktora sorulması gereken bazı temel sorular şunlardır:

• Belirtilerime muhtemelen ne sebep oluyor?
• Diğer olası nedenler nelerdir?
• Hangi testlere ihtiyacım var?
• En iyi egzersiz nedir?
• Diyetisyene görünmeli miyim?
• Başka sağlık koşullarım var. Onları birlikte en iyi nasıl yönetebilirim?
• Başka bir uzmana görünmeli miyim?

 

Gastrik bypass ameliyatından sonra kim dumping sendromu riski altındadır?

Herhangi bir nedenle midesinin bir kısmı ya da tamamı alınan kişiler dumping sendromu riski altında kalabilir.